Krwotok – co to jest i jakie są jego objawy?
Krwotok bywa mylony z krwawieniem, jednak definicja obu tych stanów jest inna. O krwawieniu należy mówić w sytuacji, gdy utrata krwi jest powolna, wywołana uszkodzeniem małych naczyń krwionośnych. Z kolei krwotok, wywołany jest uszkodzeniem dużych naczyń krwionośnych – tętnic lub żył. W takim przypadku, utrata krwi jest znaczna i następuje gwałtownie. Może to doprowadzić do wystąpienia wstrząsu hipowolemicznego, w przebiegu którego dochodzi do gwałtownego spadku ciśnienia i do niedotlenienia narządów. Główne objawy takiego stanu to:
- bladość skóry,
- ogólne osłabienie,
- uczucie silnego pragnienia,
- spłycenie i przyspieszenie oddechu,
- skurczowe ciśnienie tętnicze wyższe niż 90 mmHg,
- tachykardia,
- oziębienie skóry,
- zmniejszenie objętości wydalanego moczu,
- oszołomienie,
- lęk.
Objawy wstrząsu hipowolemicznego występują, gdy dojdzie do utraty około 20 proc. objętości krwi krążącej. Jeżeli chory nie otrzyma pomocy medycznej, a wcześniej – przedmedycznej, konsekwencją może być śmierć.
Przyczyny krwotoku
krwotok może być wywołany przez toczący się w organizmie stan chorobowy i powikłania przebytych urazów lub przez sam uraz. W pierwszym przypadku, wśród najczęstszych przyczyn należy wskazać na stany i schorzenia, takie jak:
- krwiak podpajęczynówkowy, podtwardówkowy i nadtwardówkowy;
- udar mózgu;
- rak płuc;
- gruźlica;
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
- żylaki przełyku.
Rany, które mogą doprowadzić do wystąpienia krwotoku, to:
- rany cięte – zadane ostrym narzędziem, powodują obfity krwotok;
- rany kłute – zadane ostrym narzędziem, najczęściej charakteryzują się równymi brzegami, stosunkowo niewielką średnicą i głęboką penetracją tkanek;
- rany szarpane – wynikają z rozciągnięcia tkanek ponad próg ich wytrzymałości, charakteryzują się poszarpanymi brzegami;
- rany miażdżone – są następstwem tępego urazu, który doprowadza do wystąpienia nadmiernego ciśnienia w tkankach i w konsekwencji – do rozerwania naczyń krwionośnych, charakteryzują się nieregularnymi brzegami.
Jakie są rodzaje krwotoków?
Krwotok należy różnicować ze względu na obszar wypływu krwi i ze względu na rodzaj naczynia, które uległo uszkodzeniu. W pierwszym przypadku, stan nagłej utraty krwi należy dzielić na krwotok wewnętrzny, krwotok zewnętrzny i krwotok mieszany.
W przypadku krwotoku wewnętrznego, krew wydobywa się poza naczynia krwionośne do jam ciała – nie wypływa na zewnątrz. Ten rodzaj krwotoku należy podzielić na:
- krwotok wewnątrzczaszkowy, czyli do jamy czaszki – może towarzyszyć udarowi mózgu lub być następstwem urazu doprowadzającego do wystąpienia krwiaka: podtwardówkowego, nadtwardówkowego lub podpajęczynówkowego;
- krwotok do żołądka – może być konsekwencją choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy lub żylaków przełyku;
- krwotok do jamy otrzewnej – najczęściej jest wywołany urazem narządów miąższowych;
- krwotok z płuc do oskrzeli – może pojawić się w przebiegu choroby nowotworowej płuc lub gruźlicy;
- krwotok śródtkankowy – najczęściej jest konsekwencją tępego urazu.
W przebiegu krwotoku zewnętrznego, krew wydobywa się na zewnątrz ciała. Taki stan zwykle stanowi konsekwencję urazów – przerwania ciągłości tkanek ciała i naczyń krwionośnych. W przypadku krwotoku mieszanego, źródło krwawienia znajduje się wewnątrz ustroju, a krew wydobywa się na zewnątrz. Formę mieszaną ma np. krwotok z nosa. Ze względu na rodzaj naczynia, którego uszkodzenie doprowadziło do wystąpienia krwotoku, należy wyróżnić:
- krwotok żylny,
- krwotok tętniczy,
- krwotok włośniczkowy.
Krwotok żylny charakteryzuje się stałym, wolnym tempem wypływu krwi i ciemnowiśniową barwą krwi (ma to związek z dużą zawartością dwutlenku węgla). Ze względu na niskie ciśnienie krwi w żyłach i niewielką masywność krwotoku, jest on łatwy do opanowania. W tym przypadku, ryzyko wystąpienia wstrząsu hipowolemicznego jest mniejsze niż ma to miejsce przy krwotoku tętniczym, nie oznacza to jednak, że nie występuje.
O krwotoku tętniczym świadczy jasnoczerwona barw krwi (wynika to z dużej zawartości tlenu) i znaczne ciśnienie wypływu. Krwotok ma postać pulsującą, jest zgodny z rytmem skurczów serca. To właśnie ta postać krwotoku stanowi największe zagrożenie dla życia – jest trudna do opanowania i doprowadza do szybkiego wystąpienia wstrząsu hipowolemicznego.
W przebiegu krwotoku włośniczkowego, krew wydostaje się z drobnych naczyń, łączących żyły i tętnice (naczynia włosowate). Charakterystyczną cechą jest w tym przypadku wolny wypływ krwi, który można przyrównać do sączenia. Tego rodzaju krwotok jest następstwem uszkodzeń powierzchniowych, może też stanowić następstwo oparzeń. Krew jest ciemniejsza niż w przypadku krwotoku tętniczego, ale jaśniejsza niż przy krwotoku żylnym. Ten rodzaj stanowi najmniejsze zagrożenie i zwykle ustępuje samoczynnie.
Krwotok z nosa – przyczyny
Krwotok z nosa często pojawia się u dzieci i młodzieży w okresie dojrzewania, rzadziej występuje u osób dorosłych. O ile przyczyna takiego stanu może być błaha i niegroźna (zdarza się też, że w okresie wzrostu, krwotok z nosa pojawia się nagle, bez konkretnej przyczyny), to w niektórych sytuacjach, może wskazywać na poważne schorzenia. Nos jest obszarem silnie unaczynionym. Krwotoki najczęściej są następstwem uszkodzenia splotu Kiesselbacha, który jest zlokalizowany w dolnej części przegrody nosowej. W takim przypadku, jego opanowanie jest stosunkowo łatwe. Więcej problemów sprawia krwotok ze splotu Woodruffa, zlokalizowanego w tylnym obszarze bocznej ściany jamy nosa. Przyczyny krwotoku z nosa mogą mieć charakter miejscowy lub ogólnoustrojowy. W tym miejscu należy wskazać na: