Krew w moczu: o jakich chorobach może świadczyć krwiomocz?

Krew w moczu (krwiomocz, hematuria) najczęściej jest związana ze stanami chorobowymi układu moczowego. Zależnie od ilości czerwonych krwinek, mocz może przybrać barwę różową, czerwoną lub brązową. W niektórych przypadkach, w wydalanym moczu można zaobserwować wyraźne ślady krwi lub skrzepy. Bagatelizowanie tych objawów to błąd. Krwiomocz, w każdym przypadku, wymaga konsultacji lekarskiej. Obecność krwinek czerwonych w moczu może bowiem oznaczać schorzenie każdego elementu układu moczowego - od nerek, przez pęcherz, po cewkę moczową.

Krew w moczu nie jest dostrzegalna w każdym przypadku. Zdarza się, że mimo obecności czerwonych krwinek, mocz zachowuje prawidłową barwę, a ich obecność można stwierdzić wyłącznie drogą specjalistycznych badań. Mówimy wówczas o krwiomoczu mikroskopowym (krwinkomocz, mikrohematuria). Stan ten zachodzi, gdy badanie mikroskopowe osadu moczu wykaże obecność więcej niż 3 erytrocytów w jednym polu widzenia.

Krwiomocz makroskopowy oznacza, że obecność krwi w moczu jest dostrzegalna gołym okiem. W takiej sytuacji mocz może przybrać barwę różową, czerwoną lub brązową. Zabarwienie wynika z ilości krwinek czerwonych, znajdujących się w moczu, oraz z czasu, który upłynął od nastania krwawienia do wydalenia moczu. W tym przypadku, w moczu mogą pojawić się skrzepy krwi. w takiej sytuacji osoba chora odczuwa problemy z oddawaniem moczu, często towarzyszy temu ból.

Jeżeli czerwone krwinki są jedyną nieprawidłowością, ujawnioną w badanej próbce moczu (nie występuje białkomocz, nie stwierdza się obecności wałeczków), należy wówczas mówić o krwiomoczu izolowanym.

Krew w moczu nie może być traktowana jako naturalny stan fizjologiczny. Jej obecność wskazuje na rozwój stanu chorobowego w obrębie jednego lub kilku elementów, składających się na układ moczowy. Może być także objawem innych dolegliwości - chorób wątroby, hemofilii czy zapalenia naczyń. Aby stwierdzić przyczynę występowania krwi w wydalanym moczu, konieczne jest przeprowadzenie specjalistycznych badań.

Krew w moczu a zapalenie dróg moczowych

Krew w moczu najczęściej jest symptomem stanu zapalnego, który wytworzył się w obrębie dróg moczowych. Zwykle towarzyszy temu ból podczas oddawania moczu, gorączka, uczucie parcia na pęcherz i częstomocz.

Jedną z najczęściej występujących dolegliwości, zaliczanych do tej grupy, jest zapalenie pęcherza moczowego. Ta choroba bardzo często dotyka kobiet (wynika to z budowy żeńskiego układu moczowego), nie oznacza to jednak, że nie dotyczy mężczyzn. Przyczyną tej dolegliwości może być intensywne współżycie intymne, na co wskazuje potoczna nazwa, przypisana do tej dolegliwości - choroba miesiąca miodowego. Brak odpowiedniego leczenia może doprowadzić do sytuacji, w której infekcja rozprzestrzeni się na nerki. Nie należy zatem bagatelizować pierwszych symptomów.

Znacznie rzadziej za obecność krwi w moczu odpowiada gruźlica urogenitalna. Ta dolegliwość najczęściej pojawia się u osób po 45. roku życia i w początkowej fazie rozwoju nie daje wyraźnych symptomów. Osoba chora może odczuwać osłabienie, pojawiają się stany podgorączkowe lub gorączka. Układ moczowy daje o sobie znać dopiero po pewnym czasie. Choroba stanowi reaktywację pierwotnego ogniska gruźlicy, zlokalizowanego w płucach. Objawy moczowo-płciowe mogą pojawić się nawet po 20 latach. Prątki gruźlicy mogą przenieść się na nerki, pęcherz, moczowody, cewkę moczową i na narządy płciowe. Gruźlica urogenitalna jest leczona według tego samego schematu, co ta sama choroba płuc.

Krew w moczu a choroby nerek

Krew w moczu to jeden z objawów stanu chorobowego nerek. Stanowi jeden z charakterystycznych symptomów kamicy nerek. Pod tą nazwą kryje się grupa czterech schorzeń, które dają podobne symptomy. Inna jest natomiast przyczyna ich występowania. Kamica cystowa pojawia się w następstwie wady wrodzonej. Z kolei kamica moczanowa, fosforanowa i szczawianowa to rezultat niewłaściwej diety. Za wystąpienie choroby odpowiadają związki chemiczne, które wytrącają się w nerkach. Te same substancje mogą równolegle pojawiać się w innych częściach układu moczowego. Tworzą one złogi, potocznie nazywane kamieniami. Pierwszym objawem jest silny ból, któremu towarzyszą nudności i wymioty. Ten stan określa się jako atak kolki nerkowej. W większości przypadków leczenie ogranicza się do stosowania środków farmakologicznych. Duże kamienie wymagają usunięcia chirurgicznego, choć coraz częściej używane są metody nieinwazyjne.

Krwiomocz może wskazywać na wystąpienie kłębuszkowego zapalenia nerek. Choroba ta jest wypadkową reakcji immunologicznej organizmu, który reaguje na wystąpienie zakażenia wirusowego lub bakteryjnego. Często pojawia się po różnych infekcjach, przeważnie zlokalizowanych w obrębie gardła. Stan zapalny jest w tym przypadku reakcją obronną na pojawienie się obcego białka - antygeny bakterii bądź wirusa skupiają się w naczyniach kłębuszków nerkowych. Poza krwiomoczem choremu mogą doskwierać problemy z oddawaniem moczu. Pojawia się obrzęk twarzy i stóp, czasami występuje gorączka. Należy jednak zaznaczyć, że choroba często charakteryzuje się bezobjawowym przebiegiem.

Krew w moczu pojawia się w przebiegu gruźlicy nerek, czyli stanu reaktywacji pierwotnego zakażenia, zlokalizowanego w płucach. Pozostałe symptomy są niespecyficzne i mogą wskazywać na zapalenie pęcherza (trudności w oddawaniu moczu, uczucie silnego, czasami bolesnego parcia na pęcherz, podwyższona temperatura). Chory może odczuwać ból zlokalizowany w dolnych partiach pleców lub ból brzucha.

Wielotorbielowatość nerek to kolejna choroba, w której przebiegu pojawia się krwiomocz. Dolegliwość ma podłoże genetyczne, a leczenie ma za zadanie złagodzenie występujących objawów. U chorych konieczny jest przeszczep, ponieważ następstwem wielotorbielowatości jest niewydolność nerek. Wypełnione płynem cysty rozrastają się, wywierając przy tym nacisk na tkanki organu, co prowadzi do ich zniszczenia. Poza krwią w moczu, do charakterystycznych symptomów należy nadciśnienie tętnicze, osłabienie organizmu, ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej i jamy brzusznej. Pojawiają się częste infekcje dróg moczowych. W zaawansowanej fazie rozwoju choroby, nerki powiększają się do tego stopnia, że torbielowata powierzchnia staje się wyraźnie wyczuwalna pod skórą.

Krew w moczu, często występująca równolegle z białkomoczem, to jeden z objawów zawału nerki. Ten stan objawia się nagłym wystąpieniem silnego bólu, zlokalizowanego w okolicy lędźwiowej. Często towarzyszy temu gorączka, pojawiają się nudności i wymioty.

Krwiomocz jest charakterystyczny dla wady anatomicznej nazywanej zespołem dziadka do orzechów (zespół ucisku lewej żyły nerkowej przez aortę i tętnicę krezkową górną). Problem w tym, że ta anomalia daje wiele niecharakterystycznych symptomów, przez co postawienie właściwej diagnozy jest trudne i często wymaga wcześniejszego wykluczenia innych dolegliwości. Osoba chora odczuwa ból brzucha, pleców, nerek, pojawiają się nudności i wymioty. Kolejne symptomy to żylaki odbytu i kończyn, u mężczyzn pojawiają się żylaki powrózka nasiennego, a u kobiet - splotów okołojajnikowych. W wyniku nacisku na lewą żyłę nerkową dochodzi do jej rozszerzenia, czego następstwem jest wystąpienie krążenia obocznego. W przypadku dzieci zespół często ustępuje samoczynnie. U osób dorosłych wymaga leczenia chirurgicznego.

Krew w moczu a choroby gruczołu krokowego

Krew w moczu u mężczyzny, może wskazywać na dolegliwości ze strony gruczołu krokowego, czyli prostaty.

Zapalenie stercza dotyczy mężczyzn w każdym wieku, choć najczęściej diagnozowane jest u panów powyżej 50. roku życia. Chory odczuwa parcie na mocz, pojawia się gorączka. Oddawaniu moczu towarzyszy ból. Zapalenie prostaty może być wynikiem działalności drobnoustrojów chorobotwórczych, które przedostały się do gruczołu wraz z krwią. Za zakażenie mogą być odpowiedzialne bakterie bytujące w moczu. Stan zapalny mogą wywołać także drożdżaki, przeniesione drogą kontaktu seksualnego. Częstym powodem wystąpienia stanu zapalnego jest zastój wydzieliny stercza.

Obecność krwi w moczu może być wynikiem rozrostu gruczołu krokowego. Proces ten, choć jest naturalną konsekwencją starzenia się organizmu, nie występuje u każdego mężczyzny. Najczęściej diagnozowany jest u panów po 50. roku życia. Objawem jest częsta potrzeba oddawania moczu, pojawiająca się nawet w nocy i uczucie parcia na pęcherz. Pojawiają się problemy z oddaniem moczu (mija pewien czas, zanim pęcherz zacznie się opróżniać), strumień moczu staje się słaby. W niektórych przypadkach dochodzi do zatrzymania moczu w pęcherzu. Łagodny przerost można leczyć farmakologicznie lub chirurgicznie. Nie należy bagatelizować objawów. Nieleczona choroba może doprowadzić do wystąpienia raka prostaty.

Krew w moczu a choroby nowotworowe

Krew w moczu może okazać się symptomem złośliwego nowotworu. Taki objaw występuje w przebiegu raka gruczołu krokowego, nerek, pęcherza moczowego, cewki moczowej oraz moczowodu. Na wystąpienie tych dolegliwości najbardziej narażone są osoby po 55 roku życia, znajdujące się w grupie ryzyka. Zaliczają się do niej nałogowi palacze tytoniu, osoby poddane długotrwałej ekspozycji na działanie środków chemicznych i z dodatnim wywiadem rodzinnym.

Krew w moczu a guz Wilmsa

Krew w moczu, będąca objawem choroby nowotworowej, nie pojawia się wyłącznie u osób dorosłych. Dzieci narażone są na wystąpienie złośliwego nowotworu nerek, nazywanego guzem Wilmsa, lub nerczakiem zarodkowym. Choroba ta najczęściej pojawia się u dzieci do 4. roku życia. Za wykształcenie zmiany nowotworowej odpowiadają pozostałości zarodkowej tkanki nefrogennej. Charakterystycznymi objawami są bóle brzucha, nudności, wymioty, zwiększony obwód brzucha, częste infekcje w obszarze dróg moczowych, zaparcia i nadciśnienie tętnicze. W badaniu dotykowym wyczuwalny jest guz, umiejscowiony w jamie brzusznej, który nie powoduje dolegliwości bólowych.

Krew w moczu a endometrioza

Krew w moczu stanowi jeden z objawów endometriozy. Schorzenie pojawia się, gdy oddzielony fragment endometrium (błony śluzowej macicy) przemieści się poza jamę macicy. Jeżeli dotrze do układu moczowego, krwiomocz pojawia się przy każdej miesiączce. Oddawanie moczu wiąże się z odczuwaniem bólu, chora ma trudności z utrzymaniem moczu, pojawia się pieczenie okolic intymnych.

Krew w moczu a ciąża

Krew w moczu w okresie ciąży nie jest naturalnym zjawiskiem fizjologicznym i bezwzględnie wymaga konsultacji lekarskiej. Nie należy tłumaczyć tego naturalnymi zmianami, jakie zachodzą w organizmie kobiety. Krwiomocz w ciąży zawsze wskazuje na wystąpienie nieprawidłowości, nawet jeżeli nie pojawia się regularnie, a przebarwienie jest tylko nieznaczne. Należy jednak podkreślić, że obecność krwi w moczu kobiety ciężarnej, najczęściej wynika z tych samych przyczyn co krwiomocz u pozostałych osób. Należą do nich:

• Infekcje układu moczowego.
• Zmiany nowotworowe.
• Wielotorbielowatość nerek.
• Kamica nerkowa.
• Pozostałe choroby dróg moczowych oraz nerek.

Krew w moczu może pojawić się w następstwie tępego lub penetrującego urazu układu moczowego. W przypadku mężczyzn bywa następstwem złamania prącia. Krwawienie może spowodować także zalegające w układzie moczowym ciało obce. Krwiomocz może wystąpić jako jeden ze skutków ubocznych radioterapii, stosowanej w leczeniu chorób nowotworowych. Czasami pojawia się w przebiegu niektórych chorób autoimmunologicznych i u osób cierpiących na niedokrwistość sierpowatokrwikową.

U osób, które przed wystąpieniem objawu odbyły podróż do jednego z egzotycznych krajów, może wskazywać na schistosomatozę. Choroba ta jest wywołana działalnością przywry z rodzaju Schistosoma. Pasożyt (bytujący w wodzie) przenika przez skórę i przedostaje się do naczyń krwionośnych. Bardzo często zakłada kolonię w pęcherzu moczowym, co skutkuje obecnością krwi w wydalanym moczu.

Krwiomocz może być związany z chorobami wątroby, które skutkują zaburzeniem procesu krzepnięcia krwi. Pojawia się też u osób ze skazą krwotoczną płytkową i cierpiących na chorobę Schönleina-Henocha.

Krew w moczu często bywa rezultatem przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, które zaburzają proces krzepnięcia. Z tego powodu, do moczu trafiają zbyt duże ilości krwi. Taki stan wymaga konsultacji z lekarzem prowadzącym, który może zadecydować o zmianie leku lub jego dawki. Krwiomocz mogą wywoływać także środki przeczyszczające i niektóre antybiotyki.

Warto wiedzieć, że czerwony mocz nie zawsze znaczy, że jest w nim obecna krew. Nienaturalne przebarwienie może wynikać ze spożywania żywności lub picia napojów ze sztucznymi barwnikami. Za przebarwienie moczu mogą być odpowiedzialne także naturalne barwniki, obecne w niektórych warzywach. Czerwony mocz może pojawić się po zjedzeniu rabarbaru lub buraków i w takiej sytuacji wszelkie obawy są zbyteczne. Po wydaleniu barwniku z organizmu powróci naturalny kolor moczu.

Czasami czerwony lub brązowy mocz jest wynikiem obecności hemoglobiny, lub mioglobiny. Czerwone zabarwienie moczu może też wystąpić u osób z porfirią. W aptekach dostępne są testy diagnostyczne do wykonania w warunkach domowych, które wykrywają obecność krwi w moczu. Nie należy jednak traktować ich jako substytutu konsultacji z lekarzem.

Movember, czyli kobiece wąsy dla facetów. Listopad to miesiąc walki z nowotworem prostaty i jąder