Problemy z prostatą – objawy, które powinny skłonić do wykonania badań. Czym jest przerost prostaty i jak należy leczyć tę dolegliwość?

Prostata, nazywana również gruczołem krokowym lub sterczem, jest ważnym elementem męskiego układu rozrodczego. Ma wielkość kasztana i znajduje się jest w okolicy cewki moczowej tuż pod pęcherzem moczowym. Ta struktura odgrywa ważne funkcje w życiu płciowym mężczyzn, ponieważ produkuje wydzielinę, która obok plemników, stanowi główny składnik nasienia.

Prostata nieznacznie zmienia swoje rozmiary już po 45. roku życia, co jest naturalnym elementem starzenia się organizmu.

Przerost prostaty przybierający łagodną postać jest jedną z najczęstszych dolegliwości urologicznych u mężczyzn po 50. roku życia. Problem stwierdzany jest aż u 50 procent panów w szóstej dekadzie życia, oraz aż u 90 procent 80-latków.

Przyczyny powiększenia prostaty mają naturę hormonalną. Niewielu mężczyzn ma świadomość, że w ich organizmach wytwarzany jest testosteron – hormon odpowiedzialny za męskie cechy płciowe, a także niewielka ilość estrogenów, czyli hormonów kobiecych. Ilość tych drugich jest niewielka, ale potrzebna do właściwego funkcjonowania męskiego ustroju.

Do powiększenia prostaty dochodzi w wyniku zmian hormonalnych, jakie po 50. roku życia zachodzą w ciele mężczyzny. W tym okresie życia produkcja testosteronu stopniowo maleje, czemu nie towarzyszy zmniejszenie syntezy estrogenów. W efekcie dochodzi do zmian w proporcjach między tymi hormonami, co prowadzi stopniowego rozrostu tkanek gruczołu krokowego, czyli przerostu prostaty.

Powiększenie stercza jest naturalnym procesem, który w okresie andropauzy zachodzi u każdego mężczyzny. Stopień nasilenia symptomów tego stanu nie jest jednakowy, dlatego nie wszyscy panowie odczuwają nieprzyjemne objawy. Gdy w wyniku zmian hormonalnych stercze powiększa się, może zacząć uciskać na otaczające je struktury. Wówczas prostata objawy daje specyficzne i charakterystyczne, które są uciążliwe w życiu codziennym.

Do najczęściej zgłaszanych objawów prostaty przez mężczyzn należą:

• częsta potrzeba oddawania moczu,
• poczucie przepełnionego pęcherza i jednoczesna niemożność całkowitego go opróżnienia,
• trudności w rozpoczęciu oddawania moczu,
• zmniejszenie strumienia i wydłużenie czasu mikcji,
• ból, pieczenie i dyskomfort towarzyszący oddawaniu moczu,
• niekontrolowany wyciek moczu,
• nocne wstawanie do toalety,
• bóle podbrzusza oraz obszaru między odbytem a moszną,
• ból penisa.

Wymienionym objawom powiększonej prostaty może towarzyszyć ogólne osłabienie, gorączka oraz wymioty. Niepokojącym symptomem wymagającym konsultacji lekarskiej z urologiem lub wizyty na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym jest obecność krwi w moczu, lub spermie, a także niemożność oddawania moczu.

Niepokojące objawy wskazujące na przerost prostaty należy skonsultować z lekarzem urologiem. Aby stwierdzić, czy gruczoł krokowy zwiększył swoje rozmiary, lekarz oceni jego wielkość, wprowadzając palec do odbytu pacjenta i za pomocą dotyku, zbada stercze. To badanie może powodować pewien dyskomfort, lecz jest niezbędnym elementem wizyty. Lekarz może również zbadać wielkość prostaty za pomocą badania USG, które jest wykonywane, gdy pęcherz jest wypełniony moczem.

Dodatkowo specjalista może zlecić wykonanie badania ogólnego moczu, oraz swoistego antygenu sterczowego (PSA) z krwi. Antygen sterczowy jest wytwarzany przez zdrowe komórki gruczołu krokowego, a w przypadku ich przerostu poziom PSA we krwi się podnosi. W razie potrzeby diagnostyka może zostać poszerzona o wykonanie specjalistycznego badania urodynamicznego oraz wziernikowanie pęcherza moczowego (cytoskopia).

Leczenie łagodnego przerostu prostaty polega wprowadzeniu modyfikacji w dotychczasowym stylu życia. Obejmują one zerwanie z nałogiem tytoniowym i ograniczenie konsumpcji kawy, ponieważ zawierają one substancje podrażniające pęcherz moczowy. Pacjentom zaleca się kontrolowanie ilości wypijanych płynów przed ważnymi spotkaniami, a także dwukrotne oddawanie moczu w kilkuminutowym odstępie czasowym, by lepiej opróżnić pęcherz. Ważną rolę odgrywa także regularny trening siłowy, który zwiększa poziom testosteronu w organizmie, a także ćwiczenia mięśni Kegla i utrzymywanie prawidłowej masy ciała.

Gdy objawy są bardzo nasilone, urolog może zdecydować o włączeniu farmakoterapii. Stosowane leki mają na celu rozluźnić mięśnie dróg moczowych ułatwiając oddawanie moczu, lub zmniejszać gruczoł krokowy. Leczenie jest skuteczne u aż 75-80 procent mężczyzn, lecz nigdy nie doprowadzi do całkowitego pozbycia się problemu. Ostatecznością jest leczenie chirurgiczne, które polega na wycięciu części lub całej prostaty.

Przerostu prostaty i jego objawów nie należy lekceważyć, ponieważ mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Skutkiem przerostu gruczołu krokowego bywa kamica pęcherza moczowego, będąca konsekwencją utrudnionego odpływu i zalegania moczu w pęcherzu. Ten nieleczony stan może doprowadzić nawet do niewydolności nerek. Ryzyko raka prostaty u mężczyzn z przerostem nie jest większe niż u mężczyzn bez powiększenia gruczołu krokowego.