Związek z orchidei obiecujący w terapii raka prostaty. Erianina ze storczyka Dendrobium chrysotoxum działa na różne stadia nowotworu

Naukowcy z australijskiego instytutu badań medycznych Centenary Institute of Cancer Medicine and Cell Biology wykazali potencjalne korzyści lecznicze związku pozyskanego ze storczyka w leczeniu raka prostaty. Rak gruczołu zwanego też krokowym to nowotwór pierwotnie hormonozależny.

Rak prostaty to najczęściej występujący u mężczyzn nowotwór złośliwy w Polsce. Pod względem liczby zgonów, do których się przyczynia, jest na drugim miejscu po raku płuca. Według szacunków zostanie wykryty u 1 na 6 pacjentów.

– We wczesnym stadium rozwoju nowotwory prostaty potrzebują do wzrostu androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, takich jak testosteron – wyjaśnia główny autor badania dr Yanfrei Qi z Centenary Institute. – By spowolnić ten wzrost, stosuje się leczenie hormonalne w postaci terapii deprywacji androgenów, która zmniejsza ich poziom. Gdy rak przestaje reagować na leczenie i rośnie dalej, znajduje się w zaawansowanym stadium jako odporny na kastrację.

– Nawet u 20 proc. pacjentów poddawanych terapii hormonalnej raka prostaty nowotwór rozwija się dalej i osiąga zaawansowaną postać w ciągu zaledwie 5 lat – mówi dr Qi. – Erianina ze storczyka dendrobium może odegrać ważną rolę w stworzeniu nowych leków, skutecznych zarówno w przypadku nowotworów we wczesnych, jak i późnych stadiach rozwoju.

Dendrobium chrysotoxum to gatunek orchidei o intensywnie żółtych kwiatach pochodzący z Azji Południowo-Wschodniej. Stanowi źródło licznych bioaktywnych substancji, a zwiazek dibenzylowy (z podwójnym pierścieniem w cząsteczce) o nazwie erianina to tylko jeden z nich.

W omawianych badaniach australijskich wykazano, że w komórkach rakowych wrażliwych na androgeny erianina powoduje wzrost poziomu specyficznych związków tłuszczowych – ceramidów C16, zawierających kwas tłuszczowy o 16 atomach węgla, czyli palmitynowy. W konsekwencji prowadzi to do ich obumierania.

Erianina wykazała przeciwnowotworowe działanie zarówno w stosunku do komórek raka prostaty zależnego od androgenów (hormonozależnego), jak i opornego na operację, czyli w zaawansowanej fazie rozwoju. W tym drugim przypadku związek jedynie spowalnia wzrost nieprawidłowych komórek, ale dla ich zniszczenia konieczne było jednak dodatkowe zwiększenie poziomu wspomnianego ceramidu.

Nie były to pierwsze badania nad wykorzystaniem erianiny, która wykazała korzystne działanie w leczeniu nowotworów wątroby, kości, płuc i jelita grubego. Zanim jednak terapia zostanie wprowadzona do użytku, musi zostać poddana badaniom z udziałem ludzi.

Storczyk i orchidea to potocznie to samo, chociaż w botanice nazwy te odnoszą się do rodziny storczykowatych (Orchidaceae), a dodatkowo należy do niej rodzaj storczyk (Orchis), którego przedstawiciele rosną w polskich lasach.

Dendrobium jest natomiast rodzajem storczykowatych liczącym przeszło 1,5 tysiąca gatunków, do czego dochodzą ich odmiany oraz hybrydy handlowe.

Storczykowate znajdują zastosowanie w medycynie ludowej różnych rejonów świata, choć tradycja ta najlepiej zachowana jest w krajach azjatyckich, takich jak Chiny i Japonia. Warto pamiętać, że należąca do rodziny wanilia również ma działanie prozdrowotne!

Dendrobium chrysotoxum zwykle spożywany jest w formie herbatek jako środek równoważący pracę żołądka i płuc, a także wspomagających leczenie infekcji, stanów zapalnych, gorączki, jak również zaburzeń glikemii. Działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe wykazuje m.in. zawarta w nim dendrobina, której nadmierna dawka może jednak przyczynić się do niebezpiecznego spadku częstości skurczów serca i ciśnienia krwi.

W medycynie chińskiej stosuje się tradycyjnie także inny od żółtego dendrobium, popularny w Polsce gatunek storczyka – Dendrobium nobile, czyli szlachetne. Wyróżniają go nie tylko ozdobne białe kwiaty z żółtym akcentem – ta orchidea wydziela również piękny zapach. Główne zastosowania tego gatunku to wspomaganie odporności i nawodnienia organizmu, jednak przy nieodpowiednim dawkowaniu może powodować problemy z sercem i płucami, a nawet drgawki.

Naturalne środki stosowane w tradycyjnej medycynie z różnych regionów świata są obecnie odkrywane na nowo i poddawane badaniom. To niestety proces czasochłonny, ale wart trudu – naukowcy są bowiem świadomi ograniczonej przydatności syntetycznych leków i ogromnego, niemal niewyczerpanego potencjału roślin.

Nieprzebadanych medycznie produktów naturalnych nie należy stosować na własną rękę, a także przygotowywać z surowców niepewnej jakości, zwłaszcza roślin domowych. Zwykle od samego początku są uprawiane z użyciem syntetycznych środków. Dodatkowo kumulują też zanieczyszczenia powietrza, które nawet w domu zawiera rozmaite szkodliwe związki.

Lecznicze kuracje ziołowe należy konsultować z fitoterapeutą i lekarzem, a zalecone produkty kupować ze sprawdzonych źródeł i od znanych producentów.

ZOBACZ: profilaktyka raka prostaty – dlaczego jest tak ważna?