Albuminy we krwi i w moczu - wskazania, normy, wyniki i ich interpretacja

Albumina to inaczej białko krążące w surowicy krwi. Łatwo rozpuszcza się w wodzie i ulega procesowi krystalizacji. Albumina osocza produkowana jest w wątrobie, skąd trafia do krwiobiegu. Stanowi 60 proc. wszystkich białek zawartych w surowicy ludzkiej krwi. Zazwyczaj wątroba produkuje tylko jeden rodzaj albumin. Sytuacja, w której w wątrobie jednego człowieka powstają dwa typy albumin, jest nazywana bisalbuminemią i zdarza się stosunkowo rzadko. Jeszcze rzadsze są przypadki analbuminemii, czyli zaburzenia, w którym wątroba w ogóle nie produkuje albuminy. Zaburzenie to ma podłoże genetyczne i w skrajnych przypadkach wymaga regularnego przetaczania albumin.

Albumina ludzka zawarta w osoczu pełni wiele funkcji, które przekładają się na prawidłowe działanie organizmu. Albuminy odpowiadają między innymi za ciśnienie onkotyczne utrzymane na prawidłowym poziomie. Jest to jeden z rodzajów ciśnienia osmotycznego, czyli związanego z przenikaniem płynów i substancji przez błony komórkowe. Dzięki albuminom w osoczu zachowana zostaje równowaga pomiędzy zawartością wody we krwi oraz w innych tkankach. Woda z elektrolitami nie przesiąka w niekontrolowany sposób z krwi do tkanek, dzięki czemu nie powstają obrzęki.

Ważną funkcją albuminy jest przyłączanie i transportowanie substancji. Są to głównie hormony tarczycy (T3, T4), witaminy, tłuszcze, kwasy tłuszczowe, a także leki (antybiotyki). Także niektóre pierwiastki łączą się z albuminami i w ten sposób są transportowane (między innymi potas, sód, magnez).

Albuminy ludzkie pomagają też utrzymać prawidłowe pH krwi, stanowiąc duży procent tak zwanego buforu białkowego. Dzięki obecności albumin w organizmie stale panuje środowisko niezbędne do zachodzenia różnych reakcji metabolicznych.Poziom albumin w osoczu waha się lekko w zależności od warunków, w jakich znajdzie się organizm - wzrasta na przykład wskutek intensywnego wysiłku fizycznego. Nie powinien jednak przekraczać poziomu normy. Zbyt wysoki lub zbyt niski poziom albumin wpływa negatywnie na zdrowie.

Albumina to białko produkowane w wątrobie. Jej niedobór wiąże się więc w oczywisty sposób z chorobami i zaburzeniami funkcjonowania tego narządu. Badanie albumin w surowicy krwi wchodzi w skład tak zwanych prób wątrobowych - parametrów, których pomiar pozwala ocenić funkcjonowanie i stan wątroby. Głównym wskazaniem do badania albumin we krwi jest więc podejrzenie chorób wątroby. Oprócz tego badanie zaleca się także przy podejrzeniu następujących zaburzeń:

• Choroby nerek.
• Zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego.
• Wyniszczenie lub niedożywienie (np. głodzenie się w przebiegu zaburzeń odżywiania).
• Nawracające i silne obrzęki (zaburzone ciśnienie onkotyczne krwi).

Zbyt wysokiemu poziomowi albumin towarzyszą objawy odwodnienia, natomiast z poziomem zbyt niskim (hipoalbuminemia) wiążą się takie dolegliwości jak ogólne osłabienie, przewlekła biegunka, zawroty głowy, nudności, wodobrzusze, obrzęki kostek.

Badanie albumin polega na pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej. Pacjent powinien być na czczo przez co najmniej 8 godzin przed wizytą w laboratorium. Badanie albumin wchodzi w skład większego badania o nazwie elektroforeza białek surowicy krwi. Pozwala ono sprawdzić, jakie dokładnie białka znajdują się we krwi pacjenta i jak dużo ich jest, a także określić stosunki procentowe (np. stosunek albumin do globulin różnego typu). Głównym wskazaniem do wykonania elektroforezy są podejrzenia chorób krwi lub wątroby, ale także diagnostyka chorób nowotworowych.

Albumina to tylko jeden ze składników krwi i niejedyne zawarte w niej białko. Dlatego wyników nigdy nie należy interpretować w oderwaniu od innych parametrów. Co więcej, normy zmieniają się w zależności od stosowanej techniki pomiarowej. Różnią się także w odniesieniu do wieku pacjenta:

Zbyt wysoki poziom albumin we krwi zdarza się dość rzadko i zwykle związany jest ze stanem odwodnienia organizmu. Hipoalbuminemia w pewnym zakresie stanowi normalne zjawisko u kobiet w ciąży (zwiększa się objętość krwi krążącej w naczyniach). Za to u reszty pacjentów może towarzyszyć różnym stanom chorobowym:

• Stany zapalne i utrzymująca się gorączka.
• Niedożywienie i wyniszczenie.
• Celiakia.
• Nowotwory (skrobawica, szpiczak mnogi, białaczka plazmocytowa).
• Choroba Leśniowskiego-Crohna.
• Analbuminemia (zaburzenie genetyczne).
• Rozległe oparzenia.
• Krwotoki.

Wynik wskazujący na hipoalbuminemię wiąże się z dalszą diagnostyką i poszukiwaniem przyczyn. Gdy już ustali się powód takiego wyniku, leczenie przyjmuje charakter przyczynowy i dotyczy choroby lub stanu, którego objawem są zaniżone białka surowicy krwi.

Albumina, jako białko osocza krwi, najczęściej jest oznaczana właśnie w surowicy krwi. Niekiedy wykonuje się także oznaczanie albuminy w moczu (jednorazowe lub z dobowej zbiórki moczu), a dokładnie - wydalania albumin z moczem. Albuminuria to stan, gdy w moczu występują jakiekolwiek albuminy. Ich niewielka zawartość uznawana jest za zjawisko fizjologiczne. Gdy utrata albumin z moczem staje się znaczna, może stanowić sygnał, że w organizmie rozwija się choroba. Utratę ponad 300 mg albumin na dobę nazywa się białkomoczem.

Albuminuria może wiązać się między innymi z następującymi chorobami i stanami:

• Uszkodzenie i choroby (w tym nowotwory) nerek.
• Nadciśnienie tętnicze.
• Cukrzyca typu 1 i 2.
• Choroby tkanki łączniej.
• Śródmiąższowe zapalenia.
• Powiększenie prostaty utrudniające odpływ moczu.

Osoby chorujące na niewydolność nerek, cukrzycę lub nadciśnienie tętnicze powinny regularnie wykonywać badania pod kątem albuminurii. U osób zdrowych warto wykonać je profilaktycznie raz do roku, by w razie potrzeby możliwa była szybka reakcja i podjęcie leczenia.

Albumina to białko, które wykorzystuje się także w leczeniu wielu chorób. Aktualnie trwają badania nad związkiem albumin z nowotworami oraz RZS. Preparaty albuminowe testuje się na polu onkologicznej oraz hepatologicznej terapii celowanej. Od dawna są też stosowane w przypadku rozległych oparzeń, krwotoków, dużych obrzęków, a także w stanie wyniszczenia organizmu. W niektórych przypadkach podawana dożylnie albumina ratuje życie. Pomaga też zniwelować toksyczność leków stosowanych w ramach chemioterapii lub szybciej usunąć toksyny zatruwające organizm. Niekiedy podczas diagnostyki podaje się pacjentom albuminę znakowaną promieniotwórczo.

POLECAMY: Długotrwały stres – dlaczego jest groźny dla zdrowia?