Tak pozbędziesz się kaszlu domowymi sposobami. Zobacz, co naprawdę działa! Polecamy naturalne środki na kaszel suchy i mokry

Uciążliwy kaszel to najczęściej objaw przeziębienia, które w 95 proc. przypadków wynika z infekcji wirusowej, a także grypy i COVID-19. Podawanie antybiotyków nie przynosi wtedy efektu, ponieważ działają one tylko na bakterie. Jest wręcz niewskazane ze względu na szkodliwe działanie na układ trawienia, a zwłaszcza mikroflorę jelita grubego, która kształtuje odporność całego organizmu.

Jeżeli infekcja przebiega bez gorączki, a kaszel nie jest przewlekły, w leczeniu objawów stanów zapalnych dolnych dróg oddechowych, czyli krtani, tchawicy i oskrzeli, poleca się domowe sposoby najczęściej wykorzystujące zioła. Nierzadko są one skuteczniejsze i przeważnie bezpieczniejsze od leków dostępnych bez recepty, a na pewno mają wielokierunkowe korzystne działanie na organizm. Wynika ono z obecności nie jednej lub kilku substancji leczniczej, ale całych kompleksów aktywnych fitozwiązków. Preparaty ziołowe są też skuteczne w przypadku kaszlu wynikającego z podrażnienia dróg oddechowych, alergii wziewnej czy astmy oskrzelowej.

Zioła stosowane w kaszlu są dobrze tolerowane nawet przez dzieci, ale należy pamiętać o tym, że choć wiele z nich stanowi popularny składnik potraw, wciąż zawierają związki o silnym działaniu. Co prawda zwykle nie pojawia się ono tak szybko, jak w przypadku leków chemicznych, ale należy dawkować je ściśle według wskazań i nie przekraczać zalecanych ilości. Należy też pamiętać, że składniki niektórych ziół mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami.

Jeśli kaszel jest bardzo dotkliwy, utrzymuje się dłużej niż przez kilka tygodni albo wraz z nim pojawia się gorączka, która po 3 dniach nie przechodzi, trzeba zasięgnąć porady lekarza. Obecność ropy w wydzielinie w okresie zaostrzenia choroby, rozpoznawalna po żółto-zielonym zabarwieniu śluzu, świadczy o dodatkowym zakażeniu bakteryjnym oskrzeli. Wtedy również konieczna jest wizyta u specjalisty. Natomiast w przypadku pojawienia się w wydzielinie krwi bądź problemów z oddychaniem, zwłaszcza u niemowląt i dzieci, należy niezwłocznie wezwać pogotowie.

Zobacz też: Co na przeziębienie u dziecka? Tak wyleczysz katar, kaszel i ból gardła u malucha

Czy te objawy to przeziębienie czy grypa? Sprawdź w quizie „Grypa a przeziębienie”

Przez 2-3 pierwsze miesiące życia noworodek jest chroniony przed infekcjami przez przeciwciała matki, natomiast później aż do 5–7. roku życia następuje intensywny rozwój jego własnego układu odpornościowego ze stopniowym wytwarzaniem coraz większej liczby różnych przeciwciał. W tym okresie częste zakażenia górnych dróg oddechowych, czyli gardła, nosa i zatok, są zjawiskiem normalnym. Zapalenie jamy nosowo-gardłowej staje się patologiczne dopiero wtedy, gdy do 7. roku życia występuje częściej niż 8 razy do roku. Oprócz wycieku z nosa i umiarkowanej gorączki pojawia się wtedy kaszel. Jeśli stan zapalny i kasłanie przedłużają się, powodem jest najczęściej infekcja wtórna, przy której należy podać antybiotyk.

Zobacz też: Herbatka z macierzanki na suchy kaszel i trawienie. Pomoże wyleczyć przeziębienie i zapobiegnie zaparciom. Wypróbuj przepis na napar

Kaszel świszczący u dziecka to przeważnie jeden z lżejszych objawów astmy. Cięższe to duszności i problemy z oddychaniem. Zanim się rozwiną, najlepiej zasięgnąć porady lekarza. Podobnie w przypadku kaszlu dudniącego, w którym przy zaczerpnięciu powietrza słychać donośny dźwięk.

Czytaj także: Na kaszel, ból gardła, biegunkę i cienie pod oczami. Porost islandzki ma wszechstronne zastosowanie

Dzieciom można podawać tylko przeznaczone dla nich leki przeciwkaszlowe (dotyczy to też wszelkich innych medykamentów). Te dla dorosłych często są dla nich nieodpowiednie i zastosowanie np. połowy dawki może być szkodliwe, zwłaszcza, że wiele środków zawiera też silne środki uspokajające.

Sprawdź również: Najlepszy syrop z mięty z przepisu mojej mamy. Pyszny i orzeźwiający. Sprawdzi się na niestrawność, ból brzucha i zaparcia

W przypadku podawania ziół dzieciom zaleca się znacznie mniejsze dawki niż dla dorosłych. Ponieważ trudno jednoznacznie je wyznaczyć ze względu na różny stopień rozwoju maluchów, przyjmuje się pewne założenia, przy których najlepiej też uwzględnić mocną lub delikatną budowę ich ciała:

• do 6. roku życia – od 1/8 do 1/3 dawki
• w wieku 6-9 lat – 1/2 dawki
• w wieku 10-12 lat – 2/3 dawki

Małemu dziecku i kobiecie w ciąży można podać na kaszel środek z buraka, taki jak: syrop z buraka na kaszel.

Czytaj także: Brakuje szczepionek na krztusiec. Za to na HPV i grypę niektórzy mogą zaszczepić się za darmo

Domowe sposoby na mokry kaszel u dzieci (można też stosować u dorosłych):

• Moczenie nóg w naparze kwiatów z czarnego bzu – nogi należy zanurzyć aż do podudzi w naparze kwiatów z czarnego bzu o temp. 37 stopni Celsjusza i trzymać 15 minut, dolewając ciepłą wodę, by temperatura kąpieli była stała. Następnie należy założyć dziecku pidżamę i skarpetki i położyć je do łóżka.
• Herbatki wykrztuśne – można stosować napary z mieszanek zawierających: biedrzeniec anyż, fenkuł włoski, stokrotkę pospolitą, liście i kwiaty dziewanny drobnokwiatowej czy tymianek właściwy, najlepiej słodzone miodem lub korzeniem lukrecji. Ewentualnie w małych dawkach nadaje się bluszcz pospolity z gotowych preparatów.

Domowe sposoby na suchy kaszel u dzieci:

• Herbatki bogate w śluzy – picie małymi łykami naparów np. z babki lancetowatej, kwiatów ślazu, liści i kwiatów dziewanny drobnokwiatowej.
• Cukierki do ssania dla dzieci albo 1/8–1/4 łyżeczek do herbaty przeznaczonego dla nich ziołowego syropu przeciwkaszlowego, np. z prawoślazu lekarskiego, zwykle w dawce po 5 ml 2–4 razy dziennie dla dzieci, bądź tymiankowego – dzieciom powyżej 6 lat podawaj 3 razy dziennie po 5 ml.

Domowe sposoby na kaszel suchy, który przechodzi w mokry w zapaleniu oskrzeli u dzieci:

• Syrop z cebuli lub czosnku – dla dzieci powyżej 2. roku życia dawka tych syropów wynosi 1–2 łyżeczki dziennie. Przepisy znajdziesz w dalszej części artykułu.
• Nacieranie klatki piersiowej i stóp – można użyć balsamu z olejkami eterycznymi, np. z tymianku właściwego, fenkułu (kopru włoskiego), biedrzeńca anyżu, jak również z eukaliptusa. Ten ostatni najlepiej stosować u dzieci powyżej 3. roku życia w dawce po 5 ml 2–3 razy dziennie przez 2 dni. Nie należy nakładać go na skórę w okolicach głowy ze względu na działanie pobudzające. Olejki zawsze należy rozcieńczać większą ilością oleju bazowego, np. migdałowego albo oliwy.
• Rozpylanie olejków eterycznych – dla dzieci powyżej 3. roku życia nadaje się m.in. olejek tymiankowy, z lebiodki pospolitej (oregano), rozmarynowy, sosnowy, świerkowy, kajeputowy czy z drzewa herbacianego (melaleuki skrętolistnej). Można np. dodać je do nawilżacza powietrza lub użyć kominka do aromaterapii.
• Zawijanie klatki piersiowej z wilgotno-gorącym kompresem – przygotuj ciepły napar ziołowy, np. z tymianku (4 łyżki na 500 ml wody), namocz w nim chustę, połóż na większym ręczniku, zawiń nim wilgotne brzegi kompresu i umocuj na klatce piersiowej za pomocą wełnianego szala lub chusty. Przykryj kocem całe ciało wraz ze stopami i ew. przyłóż z wierzchu termofor. Pozostaw na 15–30 min lub do czasu, aż kompres wystygnie. Później trzymaj dziecko w cieple. Stosuj raz dziennie przez kilka dni, ale tylko wtedy, gdy stan zapalny nie jest ostry.
• Podawanie miodu pszczelego – miód łagodzi podrażnienia błony śluzowej, ułatwia oddychanie i sprzyja spływaniu wydzieliny. W przypadku braku alergii na produkty pszczele, która wcale nie jest częsta, nadaje się dla maluchów powyżej 12. miesiąca życia. Najbardziej polecane rodzaje to ten ze spadzi iglastej (zwłaszcza na kaszel mokry), lipowy i gryczany (kaszel suchy), a także rzepakowy, koniczynowy i akacjowy. Jak wykazano w badaniach, miód pszczeli zapewnia większą ulgę przy nocnym kaszlu niż stosowany w takich przypadkach chemiczny lek o nazwie dekstrometorfan, będący pochodną morfiny. Mód dodawaj najlepiej do ciepłego mleka, ciepłej wody lub naparu ziołowego w ilości ok. 2 łyżeczek na szklankę. Podawaj dziecku do picia 2 razy dziennie.

Przy suchym kaszlu, tzw. odruchowym, powstaje niewiele naturalnej wydzieliny, która chroniłaby błony śluzowe. Suchy kaszel jest zwykle bolesny, a jego napady mogą być wywoływane przez wszelkie czynniki drażniące, również w nocy. Pojawia się na początku infekcji oskrzeli, bywa też skutkiem zapaleń górnych dróg oddechowych i tylnej części gardła, jak również wdychania nadmiaru zanieczyszczeń.

Przeczytaj: Nalewka z pędów sosny na kaszel i reumatyzm. Wypróbuj przepis na nalewkę z sosny i doceń jej właściwości lecznicze

Przy suchym kaszlu dobrze jest nawilżać się od środka poprzez odpowiednie nawodnienie organizmu oraz z zewnątrz za pomocą nawilżacza powietrza, ponieważ suche powietrze wzmaga skurcz oskrzeli. W małym pomieszczeniu zamiast urządzenia elektrycznego lepszy będzie zbiornik z wkładem bawełnianym na kaloryfer. Można również zastosować łagodzące inhalacje, np. z naparu rumianku pospolitego.

Czytaj także: Herbatka z miodunki na kaszel oczyści płuca i oskrzela. Miodunka chroni też przed smogiem i wspiera odporność. Wypróbuj przepis na napar

Suchy kaszel lepiej tłumić, ponieważ podrażnia błony śluzowe układu oddechowego. Poleca się stosowanie ziół i roślin bogatych w śluzy, które powlekają śluzówkę ochronnym filmem, zapewniają jej nawilżenie i łagodzą odruch uporczywego kasłania oraz towarzyszący mu ból. Najczęściej działają też przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, rozkurczowo, ściągająco na błony śluzowe i wspomagająco na procesy ich gojenia. Z roślin bogatych w śluzy przyrządza się zimne wyciągi wodne, które pije się po ogrzaniu do temperatury ciała, a także używa się ich do płukania gardła albo jako kompresy. Ponieważ jednak śluzy utrudniają wchłanianie związków odżywczych z jedzenia, najlepiej spożywać je maksymalnie przez tydzień, a później ew. zrobić przerwę. Napary takie należy pić powoli i małymi łykami, by zwiększyć ich działanie ochronne.

Przepisy:

• Liście, korzenie i kwiaty prawoślazu lekarskiego – zimny wyciąg wodny (również ze ślazu): zalej 1 łyżeczkę liści lub kwiatów 250 ml zimnej wody, odstaw na 1–2 godziny i przecedź. Pij małymi łykami w sumie 2–3 szkl. dziennie. Macerat: zalej 2 g korzenia 200 ml letniej wody, pozostaw na 10 min, przecedź i pij 2 filiżanki dziennie. Gotowy syrop przyjmuj w dawce po 10 ml 3–5 razy dziennie. Ślazu nie łącz z alkoholem, garbnikami (są np. w herbacie, winie) czy preparatami żelaza, a także z lekami.
• Kwiaty i liście ślazu dzikiego – działają powlekająco, osłaniająco i zmiękczająco również w zapaleniach gardła. Zaparzaj 1 g suszonych liści w 200 ml wrzątku, ogrzewaj na wolnym ogniu przez 5 min i przecedź. Pij 1–3 filiżanki dziennie. Nie wykazano skutków ubocznych działania ślazu.
• Liście babki lancetowatej – połącz po 20 g liści babki lancetowatej, liści ślazu, kwiatu ślazu, kwiatów dziewanny i liści podbiału pospolitego, zalej szkl. zimnej wody, odstaw na godzinę. Pij po szkl. 3 razy dziennie przez tydzień. Nie stwierdzono żadnych działań niepożądanych i przeciwwskazań do stosowania babki lancetowatej.
• Liście i kwiaty podbiału pospolitego – zaparzaj łyżkę w 1 i 1/2 szkl. wrzątku pod przykryciem przez 10 min. Pij po 1/4–1/3 szkl. 3–5 razy dziennie. Natomiast sok z podbiału stosuje się w dawce po 2,5–5 ml zwykle 3 razy dziennie, najlepiej z dodatkiem soku owocowego. Ze względu na obecność śladowych ilości alkaloidów, które mogą uszkodzić wątrobę, najlepiej ograniczyć się do naparu i przestrzegać zalecanych dawek. Podbiał można stosować wraz z lipą, prawoślazem, ślazem, dziewanną, tymiankiem lub lukrecją. Jest niewskazany dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Leczenie może trwać maksymalnie 4–6 tygodni.
• Korzenie lukrecji gładkiej – połącz po 35 g liści podbiału i babki oraz po 10 g porostu islandzkiego i korzenia lukrecji, zalej szkl. wody, odstaw na godzinę i odcedź. Pij po 1 szkl. 3 razy dziennie przez tydzień. Lukrecja jest niewskazana przy nadciśnieniu, zaburzeniach pracy serca, niewydolności wątroby i w ciąży. Przyjmując ją, należy ograniczyć dawki soli i sodu (i jeść więcej produktów bogatych w potas). Najlepiej nie przekraczać dawek wynoszących 100 mg dziennie i nie stosować dłużej niż przez 4–6 tygodni. Maksymalna dawka dzienna to 600 mg.
• Owoce głożyny pospolitej – owoce nazywane daktylem chińskim stosuje się samodzielnie albo wraz z ziołami bogatymi w śluzy, np. z prawoślazem. Można pić odwary, jeść owoce suszone lub pastę z owoców sproszkowanych. Nie wykazano działań ubocznych głożyny.
• Płucnica islandzka – porost islandzki Cetraria islandica najlepiej przyjmować w postaci gotowych preparatów, np. syropu, wg wskazań producenta.
• Siemię lniane – przy kaszlu suchym i bólu gardła poleca się płukankę z zimnego wyciągu wodnego z nasion lnu: zalej 2–3 łyżki siemienia 100 ml zimnej wody, odstaw na godzinę do napęcznienia, wymieszaj i odcedź. Można je też pić – wtedy łagodzi zgagę i podrażnienia błony śluzowej w układzie trawienia. Przy mokrym kaszlu oraz przy podrażnieniu oskrzeli przez kaszel suchy można stosować kilka razy dziennie wilgotno-gorące okłady z naparu siemienia na klatkę piersiową.
• Korzeń imbiru lekarskiego – może łagodzić kaszel suchy i astmatyczny, działa przeciwbólowo i rozkurczająco na drogi oddechowe. Herbatka imbirowa: dodaj 20–30 g plasterków korzenia do szkl. gorącej wody, odstaw na kilka minut i ew. pij z miodem i sokiem cytryny (nie stosuj jednak imbiru przy wrażliwym żołądku). Mieszanka ekspresowa do wypicia: po 1/4 łyżeczki mielonego imbiru i ostrej, po łyżce miodu i octu winnego i 2 łyżki wody.

Mokry kaszel występuje zwykle przy zapaleniu oskrzeli, czyli nieżycie oskrzeli następującym po zakażeniu górnych dróg oddechowych, lub towarzyszy chorobom takim jak np. krztusiec czy odra. Kaszel mokry ma za zadanie oczyszczać drogi oddechowe, więc nie należy go hamować, aby nie doszło do zastoin wydzieliny.

Przy kaszlu mokrym najlepiej pić herbatki o działaniu rozrzedzającym śluz i wykrztuśnym, rozkurczowym oraz przeciwzapalnym. Najlepiej przyjmować je w dawce 3–4 szkl. dziennie. Do naparów można dodawać łagodzące zioła o działaniu powlekającym śluzówkę. Dobrze jest słodzić je miodem, ponieważ pomaga w odkrztuszaniu.

O przewlekłym zapaleniu oskrzeli mówimy wtedy, gdy kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny śluzowej lub ropnej trwa przez co najmniej 3 miesiące w roku w kolejnych dwóch latach. Podczas kaszli może pojawiać się gorączka i ból w okolicach mostka. Długo utrzymujący się kaszel obciąża serce, ponieważ zwiększa ciśnienie w klatce piersiowej. Przewlekłe zapalenie oskrzeli często dotyka też palaczy, osoby w wieku podeszłym oraz osoby mieszkające w miejscach o dużym zanieczyszczeniu powietrza, zwykle przy dużej wilgotności i niskiej temperaturze.

Domowe sposoby na mokry kaszel:

• Inhalacja parowa z naparu ziołowego albo wody z olejkiem eterycznym, np. eukaliptusowym albo rozmarynowym – by rozrzedzić wydzielinę w oskrzelach, pochyl twarz nad miską z naparem, przykryj głowę ręcznikiem i wdychaj parę przez 5 min.
• Płukanie gardła solanką – by rozrzedzić śluz w tyle gardła, dodaj 1/2 łyżeczki soli do szkl. ciepłej wody, rozpuść i płucz gardło kilka razy dziennie.
• Napar z ziół i przypraw – zalej szkl. wrzątki 2 goździki, szczyptę cynamonu i gałązkę tymianku lub cząbru, gotuj 3 min, po czym zaparzaj pod przykryciem przez 15 min. Dodaj sok z 1/2 cytryny i łyżeczkę miodu. Pij po filiżance 3–4 razy dziennie najpóźniej kilka godzin przed snem.
• Nacieranie piersi i stóp olejkiem eukaliptusowym – stosuj po 10 ml olejku, rozcieńczonego w oleju bazowym, 2–3 razy dziennie przez 2 dni. Możesz łączyć go z olejkiem sosnowym i lawendowym.
• Gotowy syrop z bluszczu pospolitego – stosuj według wskazań na ulotce.
• Zawijanie klatki piersiowej – przygotuj wilgotno-gorące okłady jak dla dzieci.
• Acetylocysteina (ACC) – pochodna aminokwasu L-cysteiny według wyników 13 badań naukowych znacząco łagodzi objawy zapalenia oskrzeli, takie jak nagromadzenie gęstej wydzieliny i kaszel. Zawierające ją leki są dostępne w aptekach. Acetylocysteina może jednak podrażniać wrażliwy żołądek, a nadmierne dawki wywołują efekty uboczne. Maksymalna dawka dzienna to 600 mg dla dorosłych, 200 mg dla dzieci w wieku 6–14 lat i 100 mg dla dzieci od 3 roku życia.
• Napary z ziół – pij te o działaniu rozluźniającym wydzielinę, wykrztuśnym i rozkurczającym oskrzela, najlepiej z dodatkiem miodu. Większość polecanych gatunków ma właściwości dezynfekujące i przeciwzapalne, natomiast pędy sosny, chrzan, czosnek i cebula działają też rozgrzewająco.

Przepisy:

• Ziele tymianku pospolitego – zalej 2 łyżeczki suszonego ziela szkl. wrzątku, odstaw pod przykryciem na 10 min, odcedź i pij 3–4 razy dziennie. Krople: stosuj 3–5 razy dziennie po 20 kropli u dorosłych (8–15 kropli dziennie u dzieci powyżej 6 r.ż.). Syrop: przyjmuj 5 razy dziennie po 10 ml. Możesz też sięgnąć po balsam z tymiankiem do smarowania klatki piersiowej i pleców.
• Pąki i młode pędy sosny zwyczajnej – zaparzaj 4 g pączków w 200 ml wrzątku pod przykryciem przez 10 min, po czym przecedź. Pij 4-5 filiżanek dziennie. Przy zapaleniu krtani możesz płukać naparem gardło, najlepiej 4–5 razy dziennie. Inhalacje z naparu można natomiast stosować 3–4 razy dziennie.
• Ziele majeranku ogrodowego oraz lebiodki pospolitej (oregano) – napar: zalej 1,5 g ziela oregano 150 ml wrzątku, odstaw na 10 min pod przykryciem, przecedź i pij po szkl. 1–2 szkl. dziennie. Oliwka do nacierania przy mokrym kaszlu: zalej 10 g majeranku lub oregano 90 ml oliwy i odstaw na 3 tygodnie w ciemne, chłodne miejsce. Możesz też stosować maść majerankową do nacierania klatki piersiowej (jest niewskazana dla niemowląt i małych dzieci) oraz olejek majerankowy do inhalacji.
• Ziele macierzanki piaskowej – syrop przyjmuj w ilości 1–3 łyżeczek dziennie. Do inhalacji przy kaszlu i katarze stosuj 5–10 kropli olejku czystego lub wymieszanego z taką samą porcją olejku eukaliptusowego. Dodawaj je do miseczki z gorąca wodą i wdychaj parę 1–3 razy dziennie.

• Liście bluszczu pospolitego – zawarte w nich związki zwiększają aktywność wyściełającego oskrzela nabłonka migawkowego, dodatkowo pobudzając odkrztuszanie śluzu. Najlepiej przyjmować gotowe preparaty. Dawkowanie: 10–30 kropli 3–5 razy dziennie. Ew. można przygotować napar z torebki w 200 ml wrzątku (pod przykryciem przez 5 min) i pić 1–2 filiżanki dziennie podczas posiłków.
• Owoce biedrzeńca anyżu – zaparzaj torebkę w 200 ml wrzątku pod przykryciem przez 5 min. Przyjmuj 3 filiżanki dziennie podczas posiłków.
• Liście eukaliptusa gałkowego – eukaliptus najbezpieczniej działa stosowany zewnętrznie, ew. w małych dawkach doustnie, np. w postaci miodu eukaliptusowego. By go przygotować, rozpuść 1 kroplę olejku spożywczego w 100 ml miodu np. ze spadzi iglastej albo gryczanego i jedz łyżkę dziennie. Eukaliptusa nie należy podawać dzieciom poniżej 3. roku życia, kobietom ciężarnym i karmiącym, a także przy zaburzeniach ze strony narządów układu pokarmowego.
• Korzeń chrzanu pospolitego – syrop chrzanowy: zetrzyj grubo kawałek korzenia, połącz z dwa razy większą ilością miodu, odstaw na noc i przecedź przez cienkie płótno. Pij 1/2–1 łyżkę soku 3 razy dziennie maksymalnie przez 7 dni. Chrzan nie powinien być podawany dzieciom.
• Bulwy czosnku pospolitego – syrop: rozgnieć 5 ząbków czosnku i połącz z 5 łyżkami miodu i 250 ml wody, odstaw na 10 min, odcedź. Pij po łyżeczce 3 razy dziennie przez 1–2 tygodnie.
• Bulwy cebuli zwyczajnej – syrop: zalej szkl. posiekanej cebuli szklanką miodu akacjowego, odczekaj 2 godziny, po czym odcedź. Pij 5–10 łyżek dziennie, zaczynając od mniejszych ilości.

Suchy kaszel, który przechodzi w mokry, może pojawiać się przy zapaleniu krtani spowodowanym infekcją wirusową, często z wtórnym nadkażeniem bakteryjnym. Towarzyszy mu chrypka, zanikanie głosu lub bezgłos, a u dzieci i osób starszych również świst krtaniowy i duszność.

Domowe sposoby na kaszel krtaniowy:

• Napar ziołowy do picia – wymieszaj po 25 g nasion fenkułu, kwiatów ślazu dzikiego i dziewanny drobnokwiatowej, zaparzaj łyżkę mieszanki w 200 ml wrzątku pod przykryciem przez 15 min i pij 3 razy dziennie.
• Syrop z dziewanny drobnokwiatowej, wyciąg z bluszczu pospolitego – stosuj wg zaleceń na ulotce.
• Wyciąg lub nalewka z lukrecji gładkiej lub babki lancetowatej, olejki eteryczne: z drzewa herbacianego, tymianku, rozmarynu, eukaliptusa, sosny – można stosować je tylko w porozumieniu z lekarzem.

Dzieciom poniżej pierwszego roku nie wolno podawać bez konsultacji lekarskiej żadnych dostępnych bez recepty środków na kaszel. Natomiast leki roślinne przeważnie są dobrze przez nie tolerowane i przy zwykłym przeziębieniu mogą zupełnie wystarczyć do złagodzenia dolegliwości.

W przypadku cięższych i nieoczywistych objawów konieczna jest jednak pomoc specjalisty. Należy się zwrócić po nią przy kaszlu świszczącym, który może oznaczać niebezpieczną dla życia astmę albo zapalenie oskrzelików. Występuje ono u niemowląt do 6. miesiąca życia (ale może pojawiać się u dzieci do 3. r.ż.), zwłaszcza od listopada do stycznia. To choroba wirusowa przeważnie przebiegająca bez gorączki. Występuje za to obrzęk nabłonka, wysięk oraz zwężenie, a nawet zamknięcie światła oskrzelików. Przez pierwsze 2 dni objawy choroby są podobne jak przy zapaleniu jamy nosowo-gardłowej, a następnie pojawia się suchy kaszel, trudności w oddychaniu, przyspieszenie oddechu, świszczący i głośny oddech. Gdy dochodzi do tego gorączka i zasinienie, należy zadzwonić po pogotowie.

Domowe sposoby na lekki kaszel u niemowlaka:

• Herbatka rozrzedzająca śluz – wymieszaj po łyżeczce kwitnących szczytów pędów macierzanki piaskowej, kwiatów czarnego bzu, kwiatów maku polnego i fiołka wonnego, zalej szczyptę filiżanką wrzątku, odstaw na 10 min, przecedź i podawaj w ciągu dnia od 3. miesiąca życia.
• Poduszka z oregano – napełnij zielem powłoczkę o wymiarach 10 x 10 cm, a przed użyciem najlepiej ogrzej między 2 termoforami albo za pomocą pary wodnej.

Kaszel przewlekły, czyli utrzymujący się dłużej niż przez 8 tygodni u dorosłych i 4 tygodnie u dzieci, miewa źródła w chronicznym zapaleniu oskrzeli, refluksie żołądkowo-przełykowym, gdy dochodzi do chronicznego podrażnienia krtani, w astmie oraz alergiach. Bywa też skutkiem przyjmowania nasercowych inhibitorów ACE u 20 proc. chorych (w końcówce nazw tych leków występuje człon „pril”), a u wielu osób jest efektem wieloletniego palenia tytoniu.

Przewlekły kaszel palacza to powszechny problem – aż 1/3 Polaków sięga po tytoń, natomiast pozostałym często szkodzi dym „z drugiej ręki”, który dokłada się do rosnącego zanieczyszczenia powietrza. W papierosach jest obecne co najmniej 70 różnych rakotwórczych związków, które przenikają do organizmu oraz powodują skrócenie i spowolnienie ruchów występujących w płucach rzęsek, których zadaniem jest usuwanie szkodliwych związków.

Wyniszczające skutki przewlekłego kaszlu to trudności ze snem, zmęczenie w ciągu dnia, problemy z koncentracją, bóle i zawroty głowy, nietrzymanie moczu, skłonność do omdleń. Często też pojawiają się powikłania związane ze zwiększonym ryzykiem infekcji wirusowych i bakteryjnych.

Kaszel palacza utrzymuje się przez min. 3 tygodnie, jest suchy, ale czasem pojawia się wydzielina. Najintensywniejszy jest rano, może towarzyszyć mu ból gardła i klatki piersiowej, zadyszka, charczenie i chrzęst przy oddychaniu.

Przy przewlekłym kaszlu należy rzucić palenie, a gdy przyczyną nie jest dym papierosowy, najlepiej zasięgnąć opinii lekarza. Doraźnie pomoże bardzo częste przyjmowanie wyciągu z fenkułu lub bluszczu albo picie naparu z ziela hyzopu: zalej 2 łyżeczki szklanką wrzątku, odstaw pod przykryciem na 10 min i przyjmuj 3 razy w ciągu dnia.