Rogowacenie okołomieszkowe skóry można leczyć. Dlaczego powstaje „gęsia skórka”? Poznaj skuteczne sposoby na zapalenie skóry

Szacuje się, że problem nadmiernego rogowacenia naskórka może dotyczyć ok. 40 procent osób dorosłych i ponad połowy nastolatków. Pojawia się bez względu na płeć pacjenta, choć można zauważyć, że w większym stopniu atakuje te osoby, które mają skłonność do trądziku i łojotoku oraz skórę atopową.

Pojawianie się chropowatych grudek i drobnych krostek jest typowe dla owłosionych partii ciała. Zmiany przeważnie pojawiają się z tyłu ramion, na udach, pośladkach, a nawet na policzkach czy brwiach.

Jako jedną z przyczyn nadmiernego rogowacenia naskórka wymienia się nieprawidłowe wchłanianie witaminy A, która jest niezbędna do regeneracji komórek i reguluje wydajność syntezy keratyny, białka budującego naskórek. Gdy keratyna zaczyna gromadzić się nie w wewnętrznych, ale w wierzchniej warstwie naskórka oraz gruczołów łojowych, może prowadzić do zmian w ich obrębie.

Zmiany skórne przypominają one klasyczne zaskórniki, a gdy zasychają, tworzą się z nich grudki i zgrubienia. Jednocześnie dochodzi do powstawania przebarwień skóry.

Warto pamiętać, że okołomieszkowe rogowacenie skóry może być również nabyte. W takim przypadku winna jest przede wszystkim niewłaściwa higiena doprowadzająca do przesuszenia skóry. Naukowcy twierdzą ponadto, że problem może mieć podłoże genetyczne. Bywa i tak, że jest związany z zaburzeniami endokrynologicznymi, w tym zwłaszcza z niedoczynnością tarczycy.

Gdy obumarłe komórki naskórka nie ulegają prawidłowemu złuszczeniu, zaczynają zalegać na powierzchni naskórka. W okolicach mieszków włosowych mogą pojawić ogniska stanów zapalnych przyjmujące postać zaczerwienionych krostek, które często pieczą i swędzą. Choć niektórzy pacjenci narzekają na objawy rogowacenia okołomieszkowego skóry przez cały rok, zmiany mają przeważnie charakter okresowy i nasilają się zimą.

Już w momencie stwierdzenia pierwszych objawów rogowacenia okołomieszkowego warto rozważyć wizytę u dermatologa. Terapia zwykle ma charakter zachowawczy. Lekarz zaleca zwykle preparaty do pielęgnacji ciała zawierające mocznik, kąpiele z wykorzystaniem soli kuchennej i preparaty witaminowe.

Ponieważ za rogowacenie może odpowiadać również niedoczynność tarczycy, na podstawie przeprowadzonego wywiadu dermatolog może zalecić wizytę u endokrynologa. Bywa i tak, że właśnie w trakcie takiej wizyty u pacjenta diagnozowane jest atopowe zapalenie skóry.

Jeśli lekarz nie stwierdzi zagrożenia dla zdrowia, można poddać się zabiegom kosmetycznym, które prowadzą do głębokiego złuszczania naskórka. Tu warto wspomnieć choćby o mikrodermabrazji i peelingach chemicznych. Rodzaj zabiegu i sama liczba sesji są zwykle dobierane indywidualnie do potrzeb pacjenta na podstawie wywiadu, nasilenia zmian skórnych i poziomu związanego z nimi dyskomfortu.

Do celów kosmetycznych można użyć składników, które coraz częściej goszczą w naszych kuchniach. Miejsca objęte zmianami warto przecierać wacikiem nasączonym octem jabłkowym. Jeśli mamy wrażenie, że po piętnastu minutach skóra stała się zbyt sucha, po usunięciu pozostałości octu można nałożyć na te miejsca odrobinę oleju kokosowego.

Naskórek warto złuszczać regularnie za pomocą domowego peelingu, który można wykonać z połączenia cukru z olejem roślinnym. Dobrze sprawdzają się też rękawice plecione z sizalu lub innych naturalnych włókien.

Zabieg złuszczania można przeprowadzać również poza wanną czy prysznicem. Doskonałe efekty wygładzenia skóry, a jednocześnie poprawy jej ukrwienia, jest szczotkowanie na sucho za pomocą specjalnej szczotki z włókien roślinnych przed nałożeniem odpowiedniego balsamu do ciała.

Walkę z rogowaceniem skóry skutecznie mogą wspierać również kosmetyki dostępne zarówno w aptekach, jak i w drogeriach. Regularnie warto stosować zwłaszcza:

• Peelingi – do ciała te gruboziarniste, do twarzy – scruby drobno- i średnioziarniste, peelingi enzymatyczne, chemiczne oraz typu gommage. Można je stosować raz, a w razie wzmożonego rogowacenia skóry – nawet dwa razy w tygodniu. Znakomicie sprawdzają się zarówno peelingi cukrowe, jak i kawowe, z łupinami orzechów i owoców czy cząstkami pumeksu. Równie efektywny peeling solny nie jest jednak odpowiedni dla skóry wrażliwej, reaktywnej, suchej, cienkiej i skłonnej do podrażnień. Odradza się za to stosowanie znacznie mniej skutecznych kosmetyków z pilingującymi cząsteczkami z tworzyw sztucznych, które masowo zanieczyszczają wody pitne i organizmy zwierząt wodnych.
• Kremy i balsamy przeznaczone do pielęgnacji skóry z tendencją do rogowacenia okołomieszkowego, zwykle z dodatkiem zmiękczającego naskórek mocznika, ale także kwasów owocowych czy kwasu salicylowego.
• Maści ochronne z dodatkiem witaminy A, a także kremy i masła do ciała z witaminą E, wyciągami roślinnymi (np. z aloesu czy wąkrotki), z alantoiną, pantenolem i innymi składnikami zapobiegającymi wysychaniu naskórka, np. w postaci wygodnego sztyftu.

Problem nadmiernego rogowacenia skóry skutkującego zapaleniem mieszków włosowych często pojawia się przy usuwaniu owłosienia skóry m.in. przez golenie, depilację woskiem czy epilację mechaniczną. Przy ich stosowaniu regularne pilingi skóry (na pewno przed zabiegiem i kilka dni po nim) są koniecznością, ponieważ zapobiegają wrastaniu włosków, prowadzącego do powstawania zmian zapalnych i trwałych blizn. Metodą usuwania włosków, która nie powoduje problemu ich wrastania, jest depilacja laserowa.

Nadmierne przymieszkowe rogowacenie naskórka może mieć związek z dietą, a zwłaszcza niedoborem produktów bogatych w niezbędne wielonienasycone kwasy tłuszczowe i witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, takie jak witamina A, E i D.

Dieta dla gładkiej skóry powinna być bogata nie tylko w wodę, owoce i warzywa, ale również w orzechy, pestki, nasiona oleiste i wyciskane z nich oleje. Warto też sięgać po tłuste ryby morskie, które są bogate w zwierzęce kwasy omega 3. Przy dotkliwym rogowaceniu skóry warto uzupełnić dietę w korzystne tłuszcze w postaci oleju z wiesiołka, kryla czy alg morskich w kapsułkach.

Rogowacenie skóry nie jest niestety problemem dotykającym jedynie nastolatków i osoby dorosłe. Może pojawić się także u dzieci, w tym nawet u kilkulatków. Jest szczególnie trudne w leczeniu, ponieważ delikatna skóra dziecka nie nadaje się nie tylko do szorowania, ale i do wykonywania peelingów. Zaleca się jedynie delikatne pocieranie myjką lub gąbką w czasie kąpieli. Dopuszcza się też stosowanie odpowiednich kosmetyków, w tym przede wszystkim balsamów z mocznikiem. Nie zaleca się przy tym samodzielnego podejmowania działań zaradczych.

Rogowacenie okołomieszkowe u dzieci może występować samoistnie. Może być jednak również konsekwencją atopii, w której jest konsekwencją stanu zapalnego wynikającego z nieprawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego na czynniki środowiskowe. By móc podjąć odpowiednie leczenie, dziecko powinno zostać dokładnie przebadane przez lekarza.