Spis treści
- Niepokalanek mnisi – co to za roślina?
- Co znajduje się w kwiatach, owocach i liściach niepokalanka?
- Niepokalanek na PMS, menopauzę i andropauzę
- Jak stosować niepokalanek?
- Niepokalanek mnisi w leczeniu niepłodności
- Nalewki, krople i tabletki z niepokalanka
- Niepokalanek mnisi – przeciwwskazania i środki ostrożności
Niepokalanek mnisi – co to za roślina?
Niepokalanek mnisi (Vitex agnus-castus), zwany też niepokalankiem pospolitym oraz niepokalankiem pieprzowym to roślina z rodziny werbenowatych. Ma formę krzewu lub niewielkiego drzewa. Jego kwiaty mają niebieskofioletowy kolor i są zebrane w wiechowate kwiatostany na szczytach pędów. Natomiast owoce przypominają z wyglądu pieprz i są bogate w substancje, które regulują poziom hormonów, zwłaszcza estrogenów.
Niepokalanek pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego i Azji zachodniej oraz środkowej, występuje też naturalnie w północnych Indiach, w Albanii i Maroku oraz w Ameryce Północnej (w stanach południowo-wschodnich). Niepokalanek może też być uprawiany w naszym klimacie, choć zdarza się, że ze względu na niskie temperatury nie zdąży zaowocować, roślina jest też wrażliwa na przemarzanie.
Surowcem leczniczym są owoce niepokalanka. Najbardziej wartościowe są świeże, jednak stosuje się również suszone. Można je także wykorzystywać w kuchni jako przyprawę – mają ostry smak, aromatem przypominają pieprz. Właściwości lecznicze mają także kwiaty oraz liście niepokalanka.
Co znajduje się w kwiatach, owocach i liściach niepokalanka?
Niepokalanek zawiera cenne substancje o właściwościach leczniczych. Są to: flawonoidy (luteolina, kastycyna do 0,2%, penduletyna, chrysosplenol, izowiteksyna, orientyna), garbniki, glikozydy irydoidowe (agnuzyd do 0,5%; aukubina), diterpeny labdanowe (rotundifuran do 0,3%, klerodadienol), tłuszcze (olej tłusty) oraz olejek eteryczny o wysokiej zawartości takich związków bioaktywnych jak alfa-pinen, beta-felandren, sabinen, 4-terpineol, beta-kariofilen i germakran B.
W kwiatach niepokalanka obecne są ketosteroidy takie jak progesteron, 17-alfa-hydroksyprogesteron, testosteron i epitestosteron, natomiast liście tej rośliny zawierają androstendion. Te związki znajdują się również w owocach. W owocach, liściach, kwiatach, korze występują diterpeny labdanowe, w tym agnuzyd i agnuskastozyd A, B, C, specyficzne dla tej rośliny.
Niepokalanek na PMS, menopauzę i andropauzę
Bioaktywne związki chemiczne zawarte w niepokalanku mają właściwości wpływające na regulację poziomu hormonów we krwi, co jest szczególnie ważne dla kobiet cierpiących na zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS). W pierwszej fazie cyklu rośnie poziom estrogenów, w drugiej zaś zwiększa się stężenie we krwi progesteronu. Jeśli ilość tego hormonu jest zbyt mała, może dojść do zaburzenia równowagi hormonalnej. Kolejnym hormonem, który powoduje objawy PMS (zmienność nastrojów, bóle głowy, bolesność piersi, obrzęki) jest prolaktyna, która wydzielana jest przez przysadkę mózgową. Zwiększony poziom prolaktyny może być spowodowany stresem lub zaburzeniami hormonalnymi na tle nowotworowym, prowadzi też zwykle do zaburzeń miesiączkowania. Niepokalanek reguluje cykle miesiączkowe i wpływa korzystnie na równowagę hormonalną. Zmniejsza wydzielanie prolaktyny i stabilizuje poziom progesteronu.
Ze względu na właściwości regulujące poziom hormonów niepokalanek ma też korzystne działanie w okresie menopauzy u kobiet i andropauzy u mężczyzn. Zmniejsza drażliwość, stabilizuje nastrój i łagodzi objawy związane z przekwitaniem.
Niepokalanek mnisi ma też działanie:
- odkażające,
- moczopędne,
- żółciopędne,
- rozkurczowe,
- uspokajające,
- napotne,
- przeciwgorączkowe,
- przeciwbólowe.
Niepokalanek ma działanie antyseptyczne, hamuje rozwój bakterii z rodzaju Bacillus cereus, Bacillus megaterium, Escherichia coli i Staphyllococcus aureus (gronkowiec złocisty). Działa również grzybobójczo oraz przeciwnowotworowo, może być pomocny w profilaktyce i leczeniu raka jelita grubego, żołądka, jajnika, szyjki macicy i płuc.
Jak stosować niepokalanek?
Działanie niepokalanka na układ hormonalny jest powolne, dlatego zioło to należy przyjmować regularnie i przez długi czas (co najmniej trzy miesiące). Przyjmowany sporadycznie niepokalanek może być pomocny w leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego i układu oddechowego, przeziębienia, grypy, anginy i alergii.
Wspomaga procesy przemiany materii, zmniejsza gorączkę i wspomaga krążenie limfy. Działa też uspokajająco, moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo i antyseptycznie, wspomaga również pracę serca. Usprawnia krążenie krwi w kończynach i mózgu, dzięki czemu wspomaga dotlenienie tych organów.
Niepokalanek mnisi w leczeniu niepłodności
Niepokalanek ma działanie estrogenne (działa na receptory alfa i beta) oraz zmniejsza wydzielanie prolaktyny przez przysadkę mózgową. Z tego względu stosowany jest przy zbyt wysokim poziomie prolaktyny, w celu przywrócenia regularnych cykli miesiączkowych, w terapii wspomagającej przy zespole napięcia przedmiesiączkowego, do złagodzenia objawów menopauzy i andropauzy oraz przy bolesności piersi (prolaktyna jest hormonem odpowiedzialnym za laktację). Niepokalanek jest też bardzo skuteczny w leczeniu trądziku prolaktynozależnego.
Niepokalanek mnisi tradycyjnie stosowany był do leczenia zaburzeń menstruacyjnych, takich jak nieregularne cykle, cykle bezowulacyjne oraz nadmierne krwawienie i krwawienia śródokresowe.
Z uwagi na to, że niepokalanek mnisi stymuluje wydzielanie hormonów płciowych, stosuje się go także w medycynie naturalnej do leczenia niepłodności u kobiet. Niepokalanek reguluje cykle miesiączkowe i zwiększa częstotliwość cykli owulacyjnych, co zwiększa prawdopodobieństwo zajścia w ciążę.
W przypadku kobiet karmiących piersią niepokalanek mnisi może być stosowany do terapii problemów z laktacją. Należy jednak pamiętać, że ewentualne zastosowanie w tym celu naparu z niepokalanka warto skonsultować z lekarzem, ponieważ kłopoty z laktacją niekoniecznie spowodowane są poziomem prolaktyny.
Niepokalanek mnisi stosować mogą także mężczyźni – jest pomocny przy problemach z przedwczesnym wytryskiem, łagodzi też nadmierne napięcie seksualne oraz objawy andropauzy (czyli przekwitania u mężczyzn).
Nalewki, krople i tabletki z niepokalanka
Z owoców niepokalanka mnisiego można robić nalewkę – najlepsze w tym celu są świeże owoce, ponieważ mają najwięcej cennych właściwości. Nalewka i syrop z niepokalanka mają działanie wykrztuśne i przeciwkaszlowe, pomogą też w przypadku kataru. Dostępne są także gotowe tabletki oraz krople zawierające wyciąg z niepokalanka.
Owoce niepokalanka mnisiego są dość ostre w smaku i mogą być stosowane w celach kulinarnych jako zamiennik pieprzu. Z nasion niepokalanka wytłaczany jest też olej, który ma zastosowanie w kuchni i do celów kosmetycznych. Liście niepokalanka można dodawać do piwa zamiast chmielu.
Niepokalanek mnisi – przeciwwskazania i środki ostrożności
W pierwszym tygodniu stosowania niepokalanka (w postaci naparów, syropu lub tabletek) mogą pojawić się nudności. Działanie niepokalanka może zwiększać równoczesne stosowanie leków zawierających progesteron lub gestageny, na przykład doustnych środków antykoncepcyjnych.
Nie zaleca się stosowania niepokalanka łącznie z doustną antykoncepcją i hormonalną terapią zastępczą. Nie należy go także łączyć z lekami przeciwdopaminowymi. Stosowanie niepokalanka jest także niewskazane w przypadku nowotworów piersi. Nie zaleca się przyjmować preparatów z niepokalankiem w czasie ciąży, ponieważ brak jest badań potwierdzających jego bezpieczeństwo stosowania podczas ciąży.
Należy pamiętać, że niepokalanek w małych dawkach pobudza uwalnianie prolaktyny (ma zatem działanie pobudzające laktację), natomiast w dużych dawkach zmniejsza ilość prolaktyny wydzielaną przez przysadkę mózgową.
Hormony szczęścia – 10 sposobów, by pobudzić ich produkcję w...
Bądź zawsze w formie
kup teraz

Gimborn - przysmak dla gryzoni - 3 x 50 g
Nager-Malt wspomaga dzięki naturalnie czystemu, sp…
kup teraz

MedicaLine, Beta Glukan Yestimun 500 mg, 100 kapsułek
MedicaLine, Beta Glukan Yestimun 500 mg, 100 kapsu…
kup teraz

SILVER 100% Kwas Alfaliponowy R-ALA 150mg, 120kaps. MyVita
SILVER 100% Kwas Alfaliponowy R-ALA 150mg, 120kaps…
kup teraz

Chlorella algi prasowane 1200tabl. (broken cell wall) MERIDIAN
Chlorella algi prasowane 1200tabl. (broken cell wa…
kup teraz

Singularis Superior Żelazo Kompleks, suplement diety, 90 kapsułek
Singularis Superior Żelazo Kompleks, suplement die…
kup teraz

Jarrow Formulas, Kolagen typu 2, 60 kaps.
Jarrow Formulas, Kolagen typu 2, 60 kaps.
kup teraz

Now Foods, Ashwagandha, 450 mg, 180 kapsułek
Now Foods, Ashwagandha, 450 mg, 180 kapsułek
kup teraz

Swanson, Cytrynian Magnezu w proszku, 244 g
Swanson, Cytrynian Magnezu w proszku, 244 g
kup teraz

Wish Pharmaceutical, Koenzym Q10 Forte 100 mg, 120 kapsułek
Wish Pharmaceutical, Koenzym Q10 Forte 100 mg, 120…
kup teraz

Life Extension, Astaksantyna z fosfolipidami 4 mg, 30 kapsułek
Life Extension, Astaksantyna z fosfolipidami 4 mg,…
kup teraz

Life Extension, Laktoferyna (Apolaktoferyna), 60 kapsułek
Life Extension, Laktoferyna (Apolaktoferyna), 60 k…
kup teraz

Doctor's Best, Koenzym Q10 100 mg, 120 kapsułek
Doctor's Best, Koenzym Q10 100 mg, 120 kapsułek
kup teraz

Viridian, Witamina D3 2000 IU, 60 kapsułek
Viridian, Witamina D3 2000 IU, 60 kapsułek
kup teraz

Progress Labs, Acerola naturalna witamina C w proszku, 500 g
Progress Labs, Acerola naturalna witamina C w pros…
kup teraz

Swanson, Full Spectrum Szafran, 15 mg, 60 kapsułek
Swanson, Full Spectrum Szafran, 15 mg, 60 kapsułek
kup teraz

Beaphar mleko dla małych zwierząt - 3 x 200 g
Czy to młody jeż, chomik, czy królik - zwierzęta z…
kup teraz

Swanson, Głóg Owoce, 565 mg, 250 kapsułek
Swanson, Głóg Owoce, 565 mg, 250 kapsułek
kup teraz

Swanson, Saw Palmetto, 160 mg, 60 kapsułek
Swanson, Saw Palmetto, 160 mg, 60 kapsułek
kup teraz

Solgar, Witamina B-kompleks 50, 250 kapsułek
Solgar, Witamina B-kompleks 50, 250 kapsułek
kup teraz

Solgar, Witamina C, 1000 mg, 100 kapsułek
Solgar, Witamina C, 1000 mg, 100 kapsułek
kup teraz

Suplement diety NOW FOODS Koci Pazur 500 mg, 250 kapsułek
Suplement diety NOW FOODS Koci Pazur 500 mg, 250 k…
kup teraz

Felini Complete Pełnowartościowy dodatek do pokarmu - 250 g
Koty to z natury mięsożercy, dlatego potrzebują on…
kup teraz

Bayopet Megaflex dla psów i kotów - 600 g
Specjalne substancje odżywcze są konieczne, by zao…
kup teraz

Beaphar mleko dla małych zwierząt - 200 g
Czy to młody jeż, chomik, czy królik - zwierzęta z…
kup teraz

Gimborn - przysmak dla gryzoni - 50 g
Nager-Malt wspomaga dzięki naturalnie czystemu, sp…
kup teraz

Felini Complete Pełnowartościowy dodatek do pokarmu - 2 x 250 g
Koty to z natury mięsożercy, dlatego potrzebują on…
kup teraz

SILVER 100% Kolagen Beauty 120kaps. MyVita
SILVER 100% Kolagen Beauty 120kaps. MyVita
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
Rekord zakażeń COVID-19 w roku 2023 - video flesz