Na co pomaga pokrzywa? Sprawdź jej właściwości lecznicze. Dowiedz się, jak zrobić sok i herbatę z pokrzywy oraz jak jeść tę roślinę

Pokrzywa to jednoroczna bylina należąca do rodziny pokrzywowatych, która występuje na całym świecie w ponad 50 gatunkach. W Polsce najpowszechniejsza jest pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica), która jest popularnym chwastem. Pokrzywę można znaleźć na łąkach, podczas spacerów w lesie i przy rzekach. Spotkanie z nią jest zwykle niezapomniane, ponieważ roślina pokryta jest parzącymi włoskami. Powodują one silne i uporczywe swędzenie oraz bąble podobne do tych, jakie powstają po ugryzieniu komara.

Liście pokrzywy będące głównym surowcem zielarskim są bardzo cenionym ziołem w fitoterapii ze względu na działanie moczopędne, a także bogactwo witamin i składników mineralnych. Zbiera się je przed kwitnieniem rośliny.

Dawniej traktowano pokrzywę jako „roślinę dla ubogich” – rosła wszędzie, a gospodynie wiejskie wykorzystywały jej właściwości w stanach osłabienia organizmu. Współcześnie pokrzywa do picia polecana jest jako element zdrowej diety.

Lecznicze właściwości pokrzywy znane były już w starożytności. Roślinę polecał między innymi Hipokrates, który wskazywał na jej nieocenioną wartość we wspomaganiu sił witalnych organizmu.

Liście pokrzywy zawierają wiele ważnych dla zdrowia i urody substancji bioaktywnych. Stanowią dobre źródło witaminy B5 (kwas pantotenowy), a spożywane na surowo – również witaminy C. Spośród cennych pierwiastków najwięcej zawiera: manganu, żelaza, wapnia, krzemu, magnezu, selenu, cynku i miedzi.

Ziele jest zasobne w kwasy organiczne, które działają antyoksydacyjne. Są to m.in.:

• kwas bursztynowy,
• kwas kawowy,
• kwas kumarowy.

Spośród wartościowych związków o działaniu przeciwutleniającym wymienia się rutynę, kwercetynę, glikozyd kwercetyny i kemferol. Pokrzywa stanowi źródło fitosteroli (konkretnie zawiera sitosterole), ale ich ilość w typowej porcji nie jest duża. Zieloną barwę liści pokrzywy zapewnia chlorofil, ale roślina stanowi też źródło karotenoidów z rodziny ksantofili.

Swoje właściwości pokrzywa zawdzięcza składnikom odżywczym o biologicznym działaniu. Pokrzywa ma właściwości moczopędne, co oznacza, że jej spożycie powoduje nasilenie produkcji moczu. Picie pokrzywy wskazane jest przy zapaleniach układu moczowego (np. zapaleniu pęcherza), ponieważ nasilając wydalanie uryny, pomaga wypłukiwać zalegające w drogach moczowych bakterie.

Pokrzywa zalecana jest również dla osób mających problem z zatrzymywaniem wody w organizmie, czyli obrzękami, osób z nadciśnieniem tętniczym oraz jako środek wspomagający leczenie pacjentów z kamicą nerkową.

Herbata z pokrzywy pomaga zniwelować obrzęki ciała. Pomocne jest picie pokrzywy w drugiej połowie cyklu miesiączkowego, ponieważ faza lutealna przebiega z zatrzymywaniem wody podskórnej w organizmie kobiety.

Osoby z nadciśnieniem tętniczym mogą pić sok z pokrzywy lub herbatę z pokrzywy, w celu obniżenia zbyt wysokiego ciśnienia tętniczego wywołanego kumulacją wody w ciele i zmniejszonym wydalaniem moczu.

Podawanie 15 ml soku z pokrzywy trzy razy dziennie osobom z niewydolnością sercowo-krążeniową pomogło zwiększyć ilość oddawanego moczu aż o 20 procent! Według zaleceń Komisji Europejskiej pokrzywa od 1950 roku jest rekomendowana w leczeniu wspomagającym przerost prostaty u mężczyzn oraz w leczeniu towarzyszących mu zaburzeń oddawania moczu.

Pokrzywa pomaga przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, takich jak niestrawność lub biegunki, gdyż jest ziołem o łagodnym działaniu poprawiającym trawienie. Zaleca się jej stosowanie osobom z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi. Połączenie picia pokrzywy z dietą o niskiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych pomaga obniżyć poziom cholesterolu bez zażywania leków (statyn). Jest pomocna również dla osób na chorych na cukrzycę, ponieważ pomaga regulować poziom cukru we krwi.

Duża zawartość witaminy C, która jest silnym antyoksydantem, sprawia, że świeża pokrzywa wzmacnia i stymuluje do pracy układ odpornościowy. Zawarte w liściach flawonoidy i lektyny wykorzystuje się pomocniczo w leczeniu chorób autoagresywnych, np. tocznia. Pokrzywa ma również działanie antybakteryjne i świetnie sprawdzi się w przypadku zmian trądzikowych (stosowana jako tonik), oraz stosowana miejscowo w celu wspomagania leczenia ran.

Świeża pokrzywa ma też właściwości antyalergiczne, co zawdzięcza zawartości związków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwhistaminowym. Podobnie działa dobrej jakości ekstrakt (wyciąg) z rośliny.

Pokrzywa ma działanie pomocne w reumatoidalnym zapaleniu stawów. Według danych Zakładu Epidemiologii Chorób Reumatycznych Instytutu Reumatologii w Warszawie prawie 50 procent dorosłych osób w Polsce cierpi na bóle stawów biodrowych, kolan i ścięgien oraz kręgosłupa. Wyciąg z korzenia pokrzywy jest zasobny w substancje hamujące działanie elastazy leukocytowej, cyklooksygenazy i lipooksygenazy, dzięki czemu zioło wykazuje działanie przeciwzapalne.

Pokrzywa na odchudzanie jest często stosowana jako element zdrowej diety. Sok z pokrzywy i herbata z pokrzywy pomagają oczyszczać organizm z toksyn poprzez działanie moczopędne i antyoksydacyjne. Wiele osób pije pokrzywę na odchudzanie, jednak pokrzywa sprzyja utracie z organizmu jedynie wody. Choć może skutkować to obniżeniem masy ciała, utrata kilogramów jest chwilowa, bowiem nie wynika z ubytku tkanki tłuszczowej.

Aby trwale spalić tkankę tłuszczową, należy spożywać mniejszą ilość energii niż organizm wydatkuje w ciągu dnia. Pomocne jest także zwiększenie codziennej aktywności fizycznej, gdyż dzięki temu organizm spala (w zależności od wybranej formy ruchu), spore ilości energii, czyli kilokalorii.

Sok z pokrzywy wyciśnięty ze świeżych liści, ususzone listki w niskiej temperaturze, a także napar z pokrzywy to przetwory ziołowe, jakie można wykorzystać do pielęgnacji włosów.

Herbata z pokrzywy działa wewnętrznie. Warto pić ją raz dziennie, aby wzmocnić cebulki włosowe od środka. Pokrzywa na włosy w postaci wcierek i płukanek to jeden z najlepszych (i najtańszych) domowych sposobów na poprawę kondycji włosów i przyspieszenie ich wzrostu. Pokrzywa:

• wzmacnia cebulki włosowe,
• zapobiega nadmiernemu wypadaniu włosów,
• pomaga zwalczyć łupież,
• zmniejsza przetłuszczanie się skóry głowy (jest częstym składnikiem szamponu dedykowanego do pielęgnacji włosów przetłuszczających się),
• sprawia, że włosy stają się odżywione i bardziej lśniące.

Napar z pokrzywy (przygotowany jak herbata z pokrzywy) można wykorzystać do płukania skóry głowy po umyciu jej szamponem i zastosowaniu odżywki do włosów. W tym celu po spłukaniu kosmetyków włosy należy polać jeszcze pokrzywowym naparem. Stężony napar (herbata z pokrzywy przygotowana z połowy typowej ilości wody) można zastosować jako wcierkę do włosów, którą należy wmasowywać w skórę głowy. Taki masaż opuszkami palców przez 1-2 minuty dziennie poprawia krążenie w skórze głowy, dotlenia i odżywia cebulki włosowe. Dzięki temu włosy rosną szybciej, są lepszej jakości i wyglądają na zdrowsze. Efekty można zaobserwować po ok. miesiącu regularnej pielęgnacji.

Herbata z pokrzywy jest bezpieczna do stosowania również dla kobiet w ciąży. Korzystny efekt obserwuje się przy piciu 1-2 szklanek naparu z pokrzywy dziennie. Nie zaleca się pić większych ilości ze względu na silne działanie moczopędne. Kuracja powinna trwać do 4 tygodni.

Aby przygotować odwar z liści pokrzywy, należy zalać około 2 łyżki świeżych lub suszonych liści 2 szklankami wrzącej wody i gotować całość na małym ogniu przez 5 minut. Następnie odwar należy odstawić na 10 minut i odcedzić. Prostszym i szybszym sposobem na herbatę z pokrzywy jest przygotowanie naparu: zalanie wrzątkiem 1 łyżki suchych lub kilku świeżych liści i pozostawienie pod przykryciem na ok. 10 minut.

Herbatkę można też przyrządzać z liści świeżych, które idealnie nadają się też na wyciskany własnoręcznie sok (np. w połączeniu z tym z jabłek), a także wiosenne sałatki. W okresie obfitości młodych listków pokrzywy można sięgać po nie nawet codziennie przez okres 1-2 tygodni, choć tak jak ze wszystkim, należy zachować zdrowy umiar, jeśli chodzi o jej ilości.

Wyciąg z korzenia pokrzywy można kupić w postaci kapsułek i tabletek (suplement diety). Preparaty z pokrzywą należy dawkować zgodnie z zaleceniami producenta. Sok z pokrzywy można stosować w dawkach ok. 20 ml na dobę, lub zgodnie z zaleceniami na opakowaniu produktu.

Pokrzywa zwyczajna może być bezpiecznie stosowana jako naturalny środek leczniczy przy wielu schorzeniach. Dotąd nie odnotowano negatywnego ani szkodliwego wpływu pokrzywy na organizm człowieka.

Badania z udziałem pacjentów przyjmujących ekstrakty z pokrzywy przez 3-24 miesiące nie wykazały poważnych skutków ubocznych kuracji, co świadczy o bezpieczeństwie stosowania pokrzywy w terapii długoterminowej.