Laserowa korekcja wzroku – jak przebiega zabieg, kto może z niego skorzystać, a w jakich przypadkach jest przeciwwskazany

Laserowa korekcja wzroku to zabieg z chirurgiczny polegający na skorygowaniu budowy powierzchnię oka (rogówki) za pomocą promieni lasera, by przywrócić jej zdolność prawidłowego załamywania światła (refrakcji).

Istnieje kilka metod laserowej korekcji wzroku – różnice polegają na sposobie przygotowania rogówki na działanie lasera oraz od ilości usuwanej podczas zabiegu wierzchniej warstwy rogówki.

Za pomocą lasera można skorygować wady wzroku takie jak:

• krótkowzroczność – nieostre widzenie przedmiotów w dali; powodem jest zbyt długa gałka oczna lub zbyt wypukła rogówka,
• dalekowzroczność, inaczej nadwzroczność – wada polegająca na nieostrym widzeniu przedmiotów z bliska; powodem jest zbyt krótka gałka oczna lub zbyt płaska rogówka,
• astygmatyzm – zniekształcony obraz przedmiotów; powodem jest nieprawidłowy kształt rogówki
• prezbiopia, inaczej starczowzroczność – wada polegająca na zesztywnieniu soczewki oka w procesie starzenia się i utraty zdolności do akomodacji, skutkująca nieostrym widzeniem na bliskie odległości i przy słabym oświetleniu.

Zabieg wykonuje się za pomocą laserów excimerowychlub femtosekundowych (najnowszej generacji). Stosuje się je w ramach procedur takich jak m.in.:

• metoda LASIK (ang. laser-assisted in situ keratomileusis), która nie uszkadza nabłonka i umożliwia szybsze gojenie oka niż pierwsza ze stosowanych metod, PRK,
• metoda femto-LASIK, wykorzystująca impulsy o niskiej energii i wysokiej częstotliwości, które generowane są przez laser femtosekundowy, co zapewnia precyzję i niską inwazyjność zabiegu,
• metoda LASEK (laser epithelial keratomileusis), która łączy zalety LASIK i PRK,
• metoda EBK (epithelial Bowman's keratectomy), która jest modyfikacją metod LASEK i PRK,
• metoda PRK (photorefractive keratectomy), inaczej keratektomia fotorefrakcyjna – wciąż stosowana w określonych przypadkach metoda usuwania (albacji) zewnętrznej warstwy nabłonka rogówki.

Energia lasera pozwala na modyfikację powierzchni rogówki, a tym samym nadanie jej odpowiedniego kształtu. Dzięki temu światło jest ogniskowane na siatkówce w prawidłowy sposób, a wada wzroku zostaje usunięta.

Laserowa korekcja wzroku jest procedurą bezpieczną. W metodach z użyciem lasera excimerowego wykorzystuje się promieniowanie ultrafioletowe o odpowiedniej długości fali, które nie może spowodować poparzenia. W najnowszym laserze femtosekundowym stosowane jest natomiast promieniowanie bliskiej podczerwieni, a szybkość impulsów minimalizuje ryzyko uszkodzenia okolic nacięcia rogówki.

Laserowa korekcja wzroku umożliwia poprawę widzenia nawet przy głębokich wadach wzroku, również w przypadku krótkowzroczności i dalekowzroczności połączonej z astygmatyzmem.

Korekta przeprowadzana w sytuacji, gdy wielkość wady wzroku mieści się w następujących zakresach (przy czym dla poszczególnych metod mogą one nieco się różnić):

• krótkowzroczność – od -0,5 Dsph do -10,0 Dsph (dioptrii sferycznych),
• nadwzroczność – od +0,75 Dsph do +6,0 Dsph,
• astygmatyzm – do 6,0 Dcyl (dioptrii cylindrycznych).

Zabieg wykonywany w przypadku wad wychodzących poza podane przedziały może prowadzić do rozwoju powikłań. Wzrasta też ryzyko niepowodzenia zabiegu, ewentualnie korekcja wzroku jest niepełna.

Inną kwestią jest wiek pacjenta. Laserowa korekcja wzroku może zostać wykonana jedynie u pacjentów, u których narząd wzroku jest w pełni rozwinięty (oko już nie rośnie), a wada wzroku jest stabilna.

Korekcji wad wzroku za pomocą lasera nie przeprowadza się u osób młodszych niż 21-23 lata i starszych niż 55 lat.

Lekarz kwalifikuje pacjenta do zabiegu na podstawie szczegółowych badań i także na ich podstawia ustala metodę zabiegu. Pod uwagę bierze się nie tylko specyfikę budowy gałki ocznej, ale też tryb życia, rodzaj wykonywanego zawodu i choroby współistniejące. Pacjent musi być jednak w ogólnie dobrym stanie zdrowia.

Zabieg laserowej korekcji wzroku nie jest refundowany przez NFZ, jednak w szczególnych przypadkach możliwe jest uzyskanie indywidualnego dofinansowania u niektórych pracodawców. W zależności od metody cena zabiegu to od 1,5 do 5 tys. złotych za jedno oko.

Przed zabiegiem laserowej korekcji wzroku przeprowadzane jest dokładnie badanie określające budowę rogówki oka pacjenta. Konieczne jest też wykonanie kompletu badań okulistycznych, na które trzeba poświęcić około 3 godzin. Na podstawie ich wyników lekarz podejmuje decyzję, czy pacjent kwalifikuje się do zabiegu.

Do samych badań nie trzeba się specjalnie przygotowywać, jedynie na 3-4 tygodni wcześniej należy zrezygnować z noszenia soczewek kontaktowych. Podczas badań podawane są leki rozszerzające źrenice, więc w dniu ich wykonywania nie należy prowadzić samochodu.

Na zabieg laserowej korekcji wzroku należy zgłosić się po lekkim śniadaniu. Korekcja oka przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym.

W trakcie zabiegu chirurg usuwa zewnętrzną warstwę rogówki (która ma pięć warstw) i modeluje głębsze warstwy, wykorzystując działanie promieniowania ultrafioletowego emitowanego przez laser. Specjalista modeluje rogówkę w taki sposób, by światło w prawidłowy sposób ogniskowało się na siatkówce oka – i dzięki temu przywraca się prawidłowe widzenie.

Zabieg pozwala usunąć wadę wzroku w bardzo krótkim czasie – korekcja jednej dioptrii trwa zaledwie kilka sekund. Praca lasera trwa w sumie kilkadziesiąt sekund, a cała procedura – kilka minut.

Laser wykorzystywany do zabiegu wyposażony jest również w system śledzenia ruchów gałki ocznej, co zmniejsza ryzyko powikłań pozabiegowych spowodowanych niewłaściwym ustawieniem wiązki promieniowania laserowego względem osi widzenia podczas zabiegu. Najnowocześniejsze lasery femtosekundowe działają jeszcze szybciej i precyzyjniej.

Zabieg trwa krótko i jest praktycznie bezbolesny. Jedyny dyskomfort, jaki odczuwa pacjent, to nieprzyjemny zapach. U większości pacjentów korekcja przeprowadzana jest jednorazowo i wystarcza na całe życie. Tylko w nielicznych przypadkach zachodzi konieczność powtórzenia zabiegu.

Po zabiegu laserowej korekcji wzroku pacjent wypisywany jest do domu jeszcze tego samego dnia. Wskazana jest jednak ochrona oczu przed promieniowaniem UV – należy nosić okulary przeciwsłoneczne, a także stosować krople do oczu zalecone przez lekarza.

Podczas kąpieli i pod prysznicem należy mieć zamknięte oczy. Przez kilka kolejny tygodni należy też unikać pocierania oczu i przebywania w zadymionych pomieszczeniach. Przez 6 tygodni po zabiegu należy unikać kąpieli słonecznych i w basenie. Przez około miesiąc po zabiegu nie zaleca się podróży w ciepłe kraje, ponieważ zarówno nadmierne promieniowanie UV, jak i wilgotność oraz obce patogeny oddziałują niekorzystnie na gojącą się rogówkę.

Po zabiegu należy regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne. Pierwsze spotkanie powinno odbyć się w pierwszym tygodniu po zabiegu, drugie – około miesiąca po zabiegu, a trzecie – do roku od wykonania korekty.

Laserowa korekcja wzroku to według zaleceń Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Zaćmy i Chirurgów Refrakcji (ESCRS) zabieg przeznaczony dla pacjentów z krótkowzrocznością do -10 Dsph (oraz krótkowzrocznością z astygmatyzmem) i dla osób z wadą dalekowzroczności oraz dalekowzroczności (do +6 Dsph) i z astygmatyzmem (do 6 Dcyl).

Laserowej korekcji wzroku nie przeprowadza się przy większych wadach wzroku, ponieważ wiąże się to z ryzykiem niepowodzenia i powikłań po zabiegu. Zabieg jest też przeciwwskazany u pacjentów o zbyt cienkiej rogówce.

Do laserowej korekcji wzroku dyskwalifikuje także przebyte wirusowe zapalenie rogówki lub innych części oka, za które odpowiadają najczęściej wirusy opryszczki. Choć infekcję można wyleczyć, wirusy w formie uśpionej pozostają obecne w nerwie wzrokowym i w przypadku uszkodzeń wiążących się z zabiegiem może zaatakować ponownie.

Przeciwwskazania do zabiegu obejmują ponadto zespół suchego oka, choroby oczu takie jak jaskra oraz zaćma, a także wady budowy oka, a także choroby przewlekłe, zwłaszcza autoimmunologiczne i metaboliczne (m.in. cukrzyca), a także niektóre neurologiczne, ciąża i okres karmienia piersią oraz palenie papierosów.

Gdy pacjent nie kwalifikuje się do zabiegu chirurgii refrakcyjnej, można wykonać zabieg polegający na doszczepieniu sztucznej soczewki przed własną soczewkę pacjenta. Pacjent zachowuje wówczas możliwość własnej akomodacji (patrzenia zarówno na bliskie, jak i dalekie przedmioty bez konieczności noszenia okularów). Sztuczną soczewkę można w każdej chwili usunąć.

Laserowa korekcja wzroku jest zabiegiem bezpiecznym i cieszy się dobrą opinią zarówno lekarzy okulistów, jak i pacjentów. Ryzyko powikłań podczas i po zabiegu jest niewielkie – wynosi 2-3 procent.

Możliwe objawy niepożądane po zabiegu laserowej korekcji wzroku to:

• pieczenie,
• łzawienie,
• nieostre widzenie,
• uczucie obecności ciała obcego w oku.

Dolegliwości powinny ustąpić w ciągu 2-3 dni po zabiegu. Jeżeli tak nie jest lub w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących symptomów należy zgłosić się do lekarza na wizytę kontrolną.

Przez pierwsze tygodnie po zabiegu pacjent może mieć wrażenie, że widzi gorzej, a obraz jest bardziej zamglony, szczególnie po zmierzchu. Objawy te powinny ustąpić wraz z gojeniem się rogówki.

Możliwych powikłań po zabiegu jest wiele i dotyczyć mogą nieprawidłowej regeneracji oka, jego uszkodzeń, podwyższenia ciśnienia śródgałkowego, pojawienie się astygmatyzmu i pogorszenie widzenia. Najczęściej wynikają one z nieprawidłowej kwalifikacji do zabiegu, a także komplikacji w trakcie jego trwania oraz późniejszego gojenia.

Należy podkreślić, że zabieg laserowej korekcji wzroku jest nieodwracalny – w przypadku pojawienia się dalszych zmian niemożliwe są kolejne operacje korygujące wzrok. Dlatego coraz większą popularność zdobywa zabieg alternetywny, polegający na wszczepieniu sztucznej soczewki do oka. Soczewkę fakijną (bo taką nosi nazwę) można w razie konieczności wymienić na inną.

ZOBACZ: Plaga wad wzroku w pandemii. Zdalna nauka i praca przyczyniły się do pogorszenia wzroku u dzieci i osób dorosłych. Ekspert: Monika Dzięgielewska, okulista dziecięcy