Czym jest katar i jak się go pozbyć? Domowe sposoby i tabletki na katar. Jak leczyć ten problem u niemowlaka?

Katar (nieżyt nosa) jest zapaleniem błony śluzowej nosa, a niekiedy także zatok przynosowych. Charakterystyczne objawy kataru to: poczucie zatkania nosa, wyciek z nosa, kichanie i uporczywy świąd.

Podstawową klasyfikacją nieżytu nosa jest klasyfikacja zaproponowana przez organizację ARIA (Alergic Rhinitis and Its Impact on Asthma). Uwzględnia się w niej sześć różnych typów kataru, w tym:

• Katar infekcyjny: o podłożu wirusowym, bakteryjnym i grzybiczym.
• Katar alergiczny: okresowy, przewlekły, sezonowy i okresowy.
• Katar zawodowy: okresowy i przewlekły.
• Katar polekowy.
• Katar hormonalny.
• Katar idiopatyczny.

Katar jest powszechną i bardzo częstą dolegliwością dotykającą zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Charakteryzuje się on: blokadą nosa, przekrwieniem błon śluzowych, wyciekiem z nosa, a także kichaniem i swędzeniem. Osoby, które zmagają się z zapaleniem błony śluzowej nosa, zwykle uskarżają się na obniżoną jakość życia. Mowa tu w szczególności o: zaburzeniach snu, problemach z koncentracją i problemach z wykonywaniem codziennych czynności. Co istotne, nieżyt nosa może mieć zróżnicowaną etiologię. Biorąc pod uwagę podłoże kataru, można wyróżnić: katar infekcyjny i katar alergiczny.

Czytaj także: Kichasz i leci ci z nosa? Wodnisty katar może być objawem alergii lub przeziębienia. Sprawdź, jak je od siebie odróżnić i jak leczyć

W przeważającej większości przypadków katar infekcyjny ma podłoże wirusowe. Można się nim zakazić zarówno drogą kropelkową, jak i powietrzną. Zwykle ma on ostry przebieg i mija samoistnie. Przy czym katar infekcyjny może mieć również podłoże bakteryjne. W takim przypadku jego pośrednią przyczyną jest obecność w nosie ciała obcego lub perforacja przegrody nosowej (u dzieci częstym podłożem kataru infekcyjnego o podłożu bakteryjnym jest „dłubanie w nosie”, czyli tzw. nose picking).

Katar infekcyjny często jest jednym z objawów infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych (przeziębienia). W takim przypadku nieżyt nosa przybiera formę obfitego i wodnistego śluzu, któremu towarzyszy: podwyższona temperatura ciała, bóle kostno-mięśniowe, ból gardła, poczucie „drapania w gardle”, suchy kaszel, a niekiedy również powiększenie węzłów chłonnych.

W celu zdiagnozowania przewlekłego kataru (a dokładniej: przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych) zespół objawów charakterystycznych dla nieżytu nosa musi utrzymywać się minimum 12 tygodni. Wśród potencjalnych przyczyn przewlekłego kataru infekcyjnego można wymienić:

• Zaburzenia drożności nosa (skrzywienie przegrody nosowej).
• Zaburzenia w funkcjonowaniu układu immunologicznego (odpornościowego).
• Uszkodzenie błony śluzowej nosa.
• Przerost migdałka gardłowego (częste schorzenie u dzieci).
• Zapalenie ucha środkowego.
• Niewłaściwy styl życia (niezdrowe nawyki żywieniowe, palenie papierosów).
• Zaburzenia w funkcjonowaniu układu hormonalnego (m.in. problemy z tarczycą).

Katar alergiczny (właściwie: alergiczny nieżyt nosa) jest dolegliwością, związaną bezpośrednio z nadwrażliwością na konkretne alergeny środowiskowe. Najczęściej wywołują go: pyłki drzew, traw i krzewów, grzyby i pleśnie, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt (częsta jest alergia na psa, kota), a także karaluchy. Wśród typowych objawów dla kataru alergicznego można wymienić: blokadę nosa, wodnisty wyciek, kichanie i świąd. Wywoływane są one przez kontakt z alergenem za pośrednictwem drogi wziewnej. Takiemu zapaleniu błon śluzowych nosa często towarzyszy alergiczne zapalenie spojówek, atopowe zapalenie skóry, astma, alergia pokarmowa, chrapanie w nocy, nocny kaszel oraz zaburzenia powonienia. Co istotne, katar alergiczny zwykle diagnozowany jest w wieku dziecięcym.

W tradycyjnym ujęciu zapalenie błon śluzowych nosa o podłożu alergicznym dzieli się na:

• Katar alergiczny okresowy, który występuje mniej niż 4 dni w tygodniu i mniej niż 4 tygodnie w roku.
• Katar alergiczny przewlekły, który występuje więcej niż 4 dni w tygodniu i więcej niż 4 tygodnie w roku.
• Katar alergiczny łagodny, któremu nie towarzyszą żadne dodatkowe objawy.
• Katar alergiczny ciężki, któremu towarzyszą: zaburzenia snu, osłabienie pamięci i koncentracji, i wyraźne pogorszenie jakości życia.

Jednym z podstawowych objawów towarzyszących katarowi jest wydzielina, która w zależności od podłoża dolegliwości, może przyjmować różny kolor i konsystencję. Biorąc pod uwagę ten pierwszy czynnik, można wyróżnić:

• Katar przezroczysty, który bardzo często występuje przy alergicznym nieżycie nosa, jako reakcja na alergen w postaci pyłków roślin i roztocz kurzu domowego.
• Katar żółty, który zazwyczaj świadczy o infekcji o podłożu wirusowym lub bakteryjnym.
• Katar zielony, który podobnie jak katar żółty, wskazuje na infekcyjną przyczynę nieżytu nosa.
• Katar czerwony (katar z krwią), który zazwyczaj wynika z mikropęknięć naczyń krwionośnych zlokalizowanych w błonie śluzowej nosa.

Katar u niemowlaka ma zwykle podłoże wirusowe lub bakteryjne (znacznie rzadziej alergiczne). Podstawowym objawem nieżytu nosa u małych dzieci jest rozdrażnienie. W tym czasie niemowlę jest bardzo niespokojne i często odmawia przyjmowania pokarmu. Wynika to przede wszystkim z tego, że jednym z objawów kataru jest zatkany nos. Zapalenia błon śluzowych nosa u dziecka nie należy bagatelizować, ponieważ nieleczone może doprowadzić do: zapalenia zatok, zapaleniem oskrzeli, a nawet zapalenia płuc. Osoby, które zastanawiają się nad tym, co na katar u niemowlaka, powinny pamiętać o zasadzie, która mówi, że lepiej zapobiegać, niż leczyć. Dlatego też ważne jest, by w pokoju, którym śpi niemowlak zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza i regularne czyszczenie nosa maluszka. Czym odciągać katar u niemowlaka? Najlepiej wyspecjalizowanym odciągaczem do kataru. Oprócz tego można wypróbować inhalacje z soli fizjologicznej i inne bezpieczne domowe sposoby na katar.

Naturalne sposoby na katar cieszą się dużym zainteresowaniem przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo i ich powszechną dostępność. Wśród najpopularniejszych domowych sposobów na katar można wymienić:

• Inhalacje na katar. Zdecydowanie najskuteczniejsze są inhalacje ziołowe, najlepiej z mieszanki: lipy, szałwii, tymianku i rumianku. Działają one odkażająco i przeciwzapalnie, a do tego pomagają udrożnić nos. Skuteczne mogą być również inhalacje z soli fizjologicznej na katar.
• Czosnek na katar. Czosnek charakteryzuje się drogocennym działaniem — wzmacnia system odpornościowy, ułatwia wykrztuszanie, rozgrzewa organizm, a także oczyszcza go z toksyn i drobnoustrojów. Zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem jest jedzenie regularnie ok. 2-3 na dzień świeżo rozgniecionych ząbków czosnku.
• Aromaterapia na katar. Olejki aromatyczne są bardzo pomocne w walce z zapaleniem błon śluzowych nosa. Szczególnie polecany jest olejek lawendowy, a także olejek miętowy. Charakteryzują się one działaniem antybakteryjnym i oczyszczającym.
• Maść majerankowa na katar. Specyfik ten jest szczególnie pomocny przy łagodzeniu podrażnień skóry, wywoływanych nadmiernym podrażnieniem skóry przez częste wydmuchiwanie nosa.
• Gorąca kąpiel na katar. Kąpiel jest dobrym pomysłem w przypadku, gdy katarowi towarzyszą również inne objawy przeziębienia, czyli zakażenia górnych dróg oddechowych.

W przypadku gdy domowe sposoby na nieżyt nosa nie zdają egzaminu, wówczas należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i zdać się na przepisane przez niego tabletki na katar. Do podstawowych tabletek na katar można zaliczyć:

• Leki przeciwhistaminowe, które są podstawowymi środkami leczniczymi przy alergicznym nieżycie nosa. Ich działanie polega na blokowaniu receptorów, które odpowiadają za wywoływanie kataru.
• Kortykosteroidy, które wykazują działanie przeciwzapalne. Stosuje się je przy katarze infekcyjnym.
• Leki, które obkurczają śluzówkę nosa, które charakteryzują się szybkim działaniem. Ich główną funkcją jest przywracanie drożności nosa.
• Antybiotyki, które stosuje się wówczas, gdy katar ma podłoże bakteryjne.

ZOBACZ: Kiedy antybiotyki szkodzą, a kiedy pomagają?