Jedzenie w szpitalu nie musi być nudne. Nadchodzi koniec niesmacznych posiłków. Ministerstwo Zdrowia szykuje zmiany

Pobyt w szpitalu nie należy do najprzyjemniejszych chwil w życiu. W wielu wypowiedziach dotyczących pobytu na oddziale powraca wspomnienie niesmacznego jedzenia. Niestety, oddziały dziecięce również nie świeciły przykładem. Zapytaliśmy Justynę z Krakowa, mamę 5-letniego Jasia, jak wspomina jedzenie podawane dzieciom.

– Niedawno mój syn spędził parę dni w szpitalu. Miał zapalenie oskrzeli. Na śniadanie dostał dwie kromki chleba, łyżeczkę pasztetu i dwa plastry pomidora. Do tego była herbata. Pamiętam jeszcze, że na obiad była zupa pomidorowa, a na podwieczorek jabłko. Pamiętam, że porcje były małe, a kolor posiłków nie zachęcał do ich spożycia – opowiada.

Zobacz: Niedożywienie szpitalne u co trzeciego pacjenta. MZ wznawia prace nad polepszeniem posiłków. Jedzenie w szpitalach ma być elementem leczenia

Paweł z Warszawy jest wegetarianinem. Gdy musiał spędzić czas w szpitalu, nie miał za wiele opcji do wyboru. Gdy na obiad podano pulpety z kaszą i surówką, prosił o porcję bez mięsa. Poza tym członkowie rodziny przynosili mu jedzenie w trakcie odwiedzin.

Naprzeciw indywidualnym potrzebom żywieniowym w 2022 roku wyszło Ministerstwo Zdrowia, tworząc projekt nowego rozporządzenia, które uwzględniało indywidualne potrzeby dietetyczne. W mediach społecznościowych Prawa i Sprawiedliwości przedstawiono drugi punkt programu dotyczący poprawy jakości podawanych posiłków wszystkim pacjentom. W krótkim nagraniu minister zdrowia, Katarzyna Sójka opisała program „Dobry posiłek”. Minister podkreśliła, że na poprawę stanu zdrowia ma wpływ też dobre wyżywienie w trakcie leczenia.

Sprawdź: Dobry posiłek w szpitalu coraz bliżej. Obejrzysz go na stronie placówki

Znamy ten problem. W ostatnich latach wprowadziliśmy pilotażowy program dobrej diety dla pacjentów. Przyniósł znakomity efekt, dlatego nasz nowy program „Dobry posiłek” wprowadzamy dla wszystkich pacjentów szpitali. To nie tylko dostęp do smacznej i zdrowej diety, ale także możliwość porady dietetyka. Szpitale otrzymają na to dodatkowe środki, a NFZ zadba, żeby jakość żywienia była znacząco lepsza, pytając o opinie pacjentów. Wysoki standard żywienia to szansa na szybszy powrót do zdrowia — wyjaśnia w spocie minister zdrowia.

W 2009 roku Najwyższa Izba Kultura przedstawiła raport o wynikach kontroli żywienia i utrzymania czystości w szpitalach publicznych. Wynikało z niej wiele nieprawidłowości, które miały być sukcesywnie zmieniane na lepsze. Główne zarzuty dotyczyły kwestii takich jak:

• jakość posiłków, sposób przygotowania i ich dystrybucji,
• nieprawidłowo zbilansowana wartość kaloryczna (w co drugim szpitalu),
• wykazanie w posiłkach i na rękach personelu kuchni szczepów bakterii groźnych dla zdrowia pacjentów (choć nie odnotowano zatruć pokarmowych w tym czasie),
• nierzetelny nadzór władz szpitali nad proponowanymi posiłkami,
• niezadowalający stan bloków żywienia (w 2009 roku prognozowano, że ich stan nie polepszy się do 2012 roku).

Zauważono też, że ówcześnie 75% szpitali miało przestarzałe formy przenoszenia posiłków. Wypunktowano brak podgrzewanych wózków transportowych, a przewożenie żywności ogólnodostępnymi windami.

Raport „Żywienie pacjentów w szpitalach” Najwyższej Izby Kontroli z 2018 r. wykazał znaczące nieprawidłowości w sposobie karmienia pacjentów. Głównymi błędami żywieniowymi, które się powtarzały, były:

• nieprawidłowo zbilansowane jadłospisy,
• mały udziały produktów będących źródłem pełnowartościowego białka zwierzęcego,
• zbyt wysoka podaż produktów o niskiej wartości odżywczej i wysokiej zawartości tłuszczu,
• zaniżone wartości energetyczne diet,
• nieprawidłowy rozkład energii na poszczególne posiłki,
• zawyżona zawartość soli.

Dodatkowo raport podkreśla, że niewystarczająco sprecyzowano wytyczne odnoszące się do diet oraz niejednolite nazewnictwo diet szpitalnych. Nazwy diet w szpitalach były zróżnicowane, wywodziły się od nazw narządów (np. trzustkowa), jednostek chorobowych (np. cukrzycowa), nazwy ograniczanego lub dostarczanego składnika (bezglutenowa), czy też od nazwiska twórcy diety (np. dieta Karelia).

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej stara się motywować do podejmowania właściwych wyborów żywieniowych. Dr n. med. Lucyna Pachocka w artykule „Żywienie szpitalne a zasady zdrowego odżywiania” określa, jak powinien wyglądać dobrze stworzony posiłek dla pacjenta.

– Żywienie chorych w szpitalach nie powinno w zasadniczy sposób odbiegać od żywienia osób zdrowych, a stanowić jedynie modyfikację prawidłowego żywienia. Może ono obejmować np. zmiany konsystencji potraw, ich wartości energetycznej, sposobu przygotowania, zawartości w diecie niektórych składników odżywczych lub eliminację produktów i składników spożywczych powodujących alergię u pacjenta. Dlatego też bardzo ważnym elementem szybkiego powrotu do zdrowia osób chorych jest to, aby żywność była wysokiej jakości.

Wysoka jakość produktów spożywczych określana jest m.in. jako ich świeżość czy brak dostępu do zanieczyszczeń chemicznych i mikrobiologicznych. Odejście od zasad zdrowego odżywiania powinno trwać jak najkrócej i być ograniczone do minimum.

Ministerstwo Zdrowia wyszło naprzeciw oczekiwaniom społeczeństwa i wniosło projekt rozporządzenia w sprawie określenia wymagań obowiązujących przy prowadzeniu żywienia w szpitalach. W tekście projektu Ministerstwo Zdrowia przyznaje, że żywienie jest częścią terapii i wskazuje na słabą jakość opieki szpitalnej. Proponowane zmiany mają ulepszyć jakość posiłków i przypominać standardy wdrażane np. w Danii, Finlandii i Czechach.

Wśród najważniejszych braków w sposobie odżywiania pacjentów Ministerstwo Zdrowia zauważyło:

• nieprawidłowo skomponowane jadłospisy,
• niepodawanie białka pełnowartościowego (białka zwierzęcego lub białka roślin strączkowych) do wszystkich posiłków głównych (śniadania, obiadu oraz kolacji);
• niską podaż warzyw oraz owoców w dziennej racji pokarmowej;
• brak lub podawanie zbyt małej ilości mleka i przetworów mlecznych;
• monotonne śniadania i kolacje, w większości bez dodatku warzyw/owoców,
• brak lub podawanie zbyt małej ilości ryb i przetworów rybnych,
• podawanie zbyt dużej ilości potraw smażonych.

Nowe zalecenia zdrowotne mają być dostosowane dla pacjentów o różnorodnych potrzebach. Osobom bez wyjątkowych wymagań żywieniowych polecana jest dieta podstawowa. Ma być ona skomponowana z pełnowartościowych produktów i przygotowana w higienicznych warunkach.

W pozostałych przypadkach sugerowane są następujące diety:

• łatwostrawna;
• łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu;
• łatwostrawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego;
• bogatoresztkowa;
• ograniczająca łatwo przyswajalne węglowodany;
• kontrolująca zawartość kwasów tłuszczowych;
• ubogoenergetyczna;
• bogatobiałkowa;
• niskobiałkowa;
• eliminacyjna;
• papkowata;
• płynna;
• płynna wzmocniona;
• do żywienia przez zgłębnik.

W załączniku nr 1 do projektu rozporządzenia dopuszczono między innymi modyfikację diety w postaci:

• bezjajecznej,
• bezglutenowej,
• bezlaktozowej,
• bezmlecznej
• wegetariańskiej.

Do tego wartość energetyczną diety podstawowej i większości zaproponowanych diet przez ministerstwo określono w dwóch wersjach: 2000-2200 kcal oraz 2201-2400 kcal. Zaznaczono też, że spożycie soli w szpitalach nie powinno przekraczać maksymalnego poziomu zalecanego przez Światową Organizację Zdrowia (5 g na dzień). Mamy nadzieję, że niebawem zobaczymy pierwsze efekty nadchodzących zmian dotyczących jedzenia w szpitalach.

Źródło:

• Żywienie szpitalne a zasady zdrowego żywienia – Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
• Raport „Żywienie pacjentów w szpitalach” - Najwyższa Izba Kontroli
• Informacja o wynikach kontroli żywienia i utrzymania czystości w szpitalach publicznych - Najwyższa Izba Kontroli
• Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymagań obowiązujących przy prowadzeniu żywienia w szpitalach

Zobacz inne tematy ze Strony Kuchni: