Jak „śmieciowe” jedzenie wpływa na stan zdrowia? Jedzenie ultraprzetworzonej żywności ma związek z wyższym ryzykiem przedwczesnej śmierci

Żywność ultraprzetworzona, często nazywana „śmieciowym” jedzeniem to produkty, które przechodzą kilka, czasami nawet kilkanaście różnych obróbek technologicznych w specjalnych zakładach przemysłowych. Takiej żywności nie jesteśmy w stanie wytworzyć samodzielnie w domu, ponieważ wymaga ona specjalistycznych maszyn i niekiedy wielu różnych substancji chemicznych. To sprawia, że gotowy produkt ma wydłużony termin przydatności do spożycia, jednak w procesie przetwarzania dochodzi do utraty wielu cennych witamin i związków mineralnych.

– Przetwarzanie żywności polega na zmianie jej naturalnego składu – dodając sól, cukier, olej i dodatki, takie jak chemikalia, barwniki, aromaty, stabilizatory i konserwanty. Dlatego produkty mają wyjątkowo długi okres przydatności do spożycia, który jest atrakcyjny zarówno dla ludzi, jak i przemysłu – skomentowała Kimberly Gomer, dietetyk i Ekspert ds. Żywienia.

Zobacz także: Dla zysku zabijają jedną trzecią z nas. Ich szkodliwe produkty przyczyniają się do rozwoju cukrzycy, chorób serca i nowotworów

Naukowcy z całego świata badają, jaki wpływ na zdrowie ma jedzenie ultraprzetworzonej żywności. Obecnie wiadomo, że częste spożycie „śmieciowego” jedzenia może zaburzać prawidłową pracę układu pokarmowego, powoduje nadciśnienie tętnicze krwi, otyłość i choroby serca, a może nawet zwiększać ryzyko rozwoju wielu groźnych nowotworów, w tym raka jelita grubego.

Zobacz również: Otyłość możesz leczyć za darmo na NFZ. Jakie warunki musisz spełnić? Sprawdź, jak skorzystać z darmowego programu KOS-BAR

W najnowszym badaniu, które zostało opublikowane w „American Journal of Preventive Medicine” naukowcy postanowili sprawdzić, jak przetworzona żywność wpływa na śmiertelność. Eksperci zaobserwowali, że spożywanie ultraprzetworzonej żywności wiąże się z wyższym ryzykiem przedwczesnej śmierci w porównaniu do osób, które unikają takiego typu produktów.

Autorzy badania oszacowali również, że zmniejszenie dotychczasowej ilości takiej żywności o 10-50 proc. mogłoby zmniejszyć liczbę zgonów o ponad 21 proc. To pokazuje, jak znaczący wpływ na nasz stan zdrowia wywierają produkty spożywcze, po które codziennie sięgamy.

Sprawdź też: Jak szkodzi nam przetworzona żywność?

Na potrzeby badania naukowcy przeanalizowali dane u ponad 514 tys. osób w wieku od 30 do 69 lat, u których ultraprzetworzona żywność stanowiła od 13 proc. do 21 proc. całkowitej energetyczności diety. Zaobserwowano, że jedzenie tego typu żywności mogło być odpowiedzialne za 10,5 proc. wszystkich przedwczesnych zgonów w tej grupie. Co ciekawe, zmniejszenie ilości jedzenia tego typu produktów mogłoby uchronić wiele osób przed przedwczesną śmiercią.

– Jest to pierwsze badanie, które faktycznie modelowało ogólny wpływ spożycia ultraprzetworzonej żywności na ryzyko przedwczesnej śmierci. Wyniki są znaczące, po pierwsze dlatego, że możliwe do przypisania zgony stanowią ogromne obciążenie pod względem przedwczesnych zgonów ze wszystkich przyczyn. Dodatkowo, gdyby spożycie takiej żywności zostało utrzymane na poziomie, który mieliśmy dziesięć lat temu, można by zapobiec 21 proc. tych zgonów – dodał Eduardo A.F. Nilson, badacz z Centrum Badań Epidemiologicznych w Żywieniu i Zdrowiu i główny autor badania.

Ultraprzetworzona żywność to produkty, które przechodzą szereg różnych procesów technologicznych, aby nadać im jak największą trwałość, ale również smak i wygląd. Przetwarzanie ma na celu zwiększenie atrakcyjności produktów, tak, aby zachęcić potencjalnego konsumenta do ich kupienia.

Jakie produkty należą do żywności ultraprzetworzonej? Wśród najpopularniejszych można wymienić:

• słodzone napoje gazowane,
• słodkie przekąski, takie jak batoniki czy ciastka o długim terminie ważności,
• chipsy i chrupiące przekąski np. orzeszki w panierce,
• batony energetyczne,
• napoje energetyczne,
• zupy instant,
• kostki rosołowe,
• sosy w proszku,
• gotowe produkty do pogrzania: nuggetsy, pizza, kebab – z długim terminem ważności,
• parówki.

Żywność przetworzona zawiera znaczne ilości konserwantów, które zaburzają pracę układu pokarmowego, a także mogą wywoływać reakcję alergiczną lub nasilać objawy niektórych chorób, np. astmy oskrzelowej. Dodatkowo wykazano, że taka żywność zmniejsza uczucie sytości, zwiększa stan zapalny w organizmie, a także przyczynia się do rozwoju chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca i cukrzyca typu 2.

Czytaj także: „Śmieciowe jedzenie” zwiększa ryzyko demencji. Chcesz mieć dobrą pamięć? Unikaj ultraprzetworzonej żywności. Zobacz, czego nie jeść

Naukowcy podkreślają, że najlepszym sposobem na zachowanie zdrowia jest stosowanie zbilansowanej diety, która będzie źródłem wszystkich niezbędnych witamin i związków mineralnych. Dodatkowo warto zrezygnować z gotowej żywności wysoko- i ultraprzetworzonej i zamienić ją na tradycyjne posiłki.

– Kluczowe jest zastąpienie śmieciowego jedzenia konwencjonalną żywnością. Usiądź do posiłków, zamiast jeść w biegu i poświęć czas i wysiłek, aby przygotować zdrowe jedzenie w domu. Podejmij wyzwanie i wprowadź małe zmiany. Zastąp kilka niezdrowych pokarmów zdrowymi – podsumowała dietetyk Gomer.

Źródło: Ultra-processed food consumption linked to premature, preventable death Medical News Today