Spis treści
Czym jest hipokalcemia?
Prawidłowe stężenie wapnia w surowicy krwi powinno wynosić 2,25-2,75 mmol/l. W momencie, gdy poziom tego składnika mineralnego spada poniżej 2,25 mmol/l rozwija się niebezpieczny stan, nazywany hipokalcemią lub niedoborem wapnia. Szacuje się, że nawet 40 proc. ludzi na świecie może mieć niedobór wapnia w organizmie.
Najczęstsze przyczyny rozwoju hipokalcemii
Przyczyn rozwoju hipokalcemii jest wiele. Najczęściej dochodzi do niej w wyniku zaburzeń wchłaniania, nieprawidłowych nawyków żywieniowych oraz unikania produktów będących źródłem wapnia.
Przyczyną hipokalcemii może być także nieprawidłowa praca przytarczyc, czyli narządów, które wydzielają parathormon – substancję regulującą gospodarkę wapniowo-fosforanową. W wyniku uszkodzenia lub usunięcia przytarczyc dochodzi do zmniejszenia uwalniania wapnia z kości, a tym samym obniżenia jego stężenia we krwi.
Również niedobór witaminy D (cholekalcyferolu) może wywołać hipokalcemię. Dlaczego? Ponieważ odpowiada ona za prawidłowe wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym. Jak dochodzi do niedoboru cholekalcyferolu? Przyczyną może być jego zmniejszona produkcja w skórze na skutek niedoboru światła słonecznego oraz uszkodzenie nerek i wątroby.
Przeczytaj: Jak sprawdzić niedobór witaminy D3? Zobacz normy badania i dowiedz się, jak szybko podnieść jej poziom w organizmie.
Dodatkowo ryzyko hipokalcemii zwiększają leki stosowane na nadciśnienie, które wykazują działanie moczopędne i nasilają wydalanie wapnia z organizmu.
Wśród innych przyczyn niedoboru wapnia w surowicy krwi wymienia się:
- zaburzenia hormonalne,
- ostre zapalenie trzustki,
- hiperfosfatemia, czyli podwyższone stężenie fosforu w organizmie,
- zaburzenia pracy tarczycy,
- zaburzenia odżywiania, w tym anoreksja i ortroreksja,
- celiakia,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- wrzody żołądka i dwunastnicy,
- otyłość.
Dodatkowo do hipokalcemii może dojść w przypadku nietolerancji lub alergii pokarmowych na produkty bogate w wapń, w tym mleko i produkty mleczne oraz ryby np. sardynki.
Jakie są pierwsze objawy hipokalcemii?
Niedobór wapnia w organizmie przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Pierwsze symptomy hipokalcemii pojawiają się dopiero, gdy stężenie wapnia we krwi jest mniejsze niż 2,25mmol/l i należą do nich ból i skurcze mięśni, mrowienie dłoni i stóp, drętwienie kończyn oraz zwolnienie pracy serca.
Do innych objawów hipokalcemii można zaliczyć:
- ogólne osłabienie organizmu,
- próchnicę zębów,
- ogólne osłabienie,
- zwiększoną łamliwość kości,
- obniżone ciśnienie tętnicze krwi,
- zaburzenia pracy serca,
- tężyczkę, czyli nadmierne skurcze mięśni,
Poważny niedobór wapnia w organizmie zwiększa również ryzyko rozwoju osteoporozy, czyli znacznego ubytku masy kości. Dodatkowo częstym objawem poważnej hipokalcemii jest zahamowanie wzrostu u dzieci, trudności z chodzeniem oraz wypadanie zębów.
Warto również wspomnieć, że wapń bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, a jego niedobór w surowicy może być przyczyną silnych krwotoków z nosa.
Funkcje wapnia w organizmie i zapotrzebowanie na ten składnik
Wapń pełni w organizmie wiele ważnych funkcji, a przede wszystkim jest głównym budulcem kości i zębów. Szacuje się, że w naszym organizmie jest ponad 1 kg tego składnika mineralnego!
Jakie funkcje pełni wapń?
- aktywuje białka krzepnięcia krwi,
- aktywuje lipazę, rozkładającą tłuszcz zawarty w pokarmie,
- usprawnia przepuszczanie składników przez błony komórkowe,
- zapewnia twardą i zbitą strukturę kości i zębów,
- opóźnia reakcje chemiczne niektórych enzymów,
- wspomaga gojenie się ran,
- wpływa na prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych,
- wspomaga kurczliwość i pracę mięśni.
Warto wspomnieć, że wapń wspiera również funkcjonowanie układu nerwowego, ponieważ bierze udział w tworzeniu synaps, czyli połączeń między komórkami nerwowymi. Dlatego odpowiedni poziom wapnia w organizmie jest niezbędny do prawidłowej pracy mózgu.
Ile wapnia należy przyjmować wraz z dietą? Zapotrzebowanie ściśle zależy od wieku, płci oraz aktualnego stanu fizjologicznego. Eksperci z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego zalecają, aby dzienne spożycie tego składnika mineralnego wynosiło:
- dzieci 1-3 lata – 700 mg,
- dzieci 4-9 lat – 1000 mg,
- młodzież 10-18 lat – 1300 mg,
- dorośli 19-50 lat – 1000 mg,
- dorośli >51 lat – 1200 mg,
- kobiety w ciąży i podczas laktacji < 19 lat – 1300 mg,
- kobiety w ciąży i podczas laktacji >19 lat – 1000 mg.
Jak zapobiegać hipokalcemii? Najlepsze źródła wapnia w diecie
Aby zapobiec rozwojowi hipokalcemii najważniejsza jest odpowiednia podaż wapnia z dietą. Niestety w niektórych przypadkach zbilansowany jadłospis nie będzie w stanie pokryć dziennego zapotrzebowania i konieczna będzie konsultacja z lekarzem oraz wdrożenie suplementacji.
W jakich produktach znajdziemy wapń? Porcja 100 g tych produktów jest dobrym źródłem tego składnika mineralnego:
- odtłuszczone mleko w proszku – 1404 mg,
- mak – 1438 mg,
- ser żółty – 867 mg,
- sardynki w oleju – 351mg,
- migdały - 250 mg,
- sardynki w pomidorach – 250 mg,
- łosoś – 232 mg,
- jarmuż – 250 mg,
- orzechy laskowe – 186 mg,
- jogurt naturalny – 120-170 mg,
- mleko – 120-150 mg,
- kefir i maślanka – 100 mg,
- ser twarogowy – 90 mg.
Dietetycy zalecają również spożywanie suszonych śliwek, które jako źródło witaminy K wpływają na utrzymanie prawidłowej równowagi wapniowo-fosforanowej, a tym samym zmniejszają ryzyko rozwoju osteoporozy.
Wchłanianie wapnia zwiększa się pod wpływem witaminy D, dlatego warto łączyć produkty bogate w ten składnik z żywnością będącą źródłem witaminy D, czyli tłustymi rybami morskimi, jajkami oraz olejami roślinnymi.
Natomiast ograniczenie wchłaniania wapnia powodują produkty bogate w szczawiany, czyli szczaw, szpinak, rabarbar, boćwina, kakao oraz mocna kawa.
Źródła:- Are prunes beneficial for osteoporosis? Medical News Today
- Hipokalcemia w praktyce klinicznej - przyczyny, objawy i leczenie Choroby Serca i Naczyń
Uzupełnij domową apteczkę
Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny przyznana
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?