Zawroty głowy – przyczyna dolegliwości i metody leczenia. O czym mogą świadczyć zawroty głowy u dzieci? Co robić, gdy występują też mdłości?

Zawroty głowy są subiektywnym odczuciem wirowania otoczenia lub swojego ciała. Może towarzyszyć im oczopląs, często pojawiają się także zaburzenia równowagi. Dodatkowo mogą wystąpić nudności lub wymioty.

Zawroty głowy mogą od czasu do czasu przytrafić się każdemu. Wystarczy nagła zmiana pozycji, by pojawiły się charakterystyczne mroczki przed oczami. Typowe są też zawroty głowy przy wstawaniu. Szybko mijające zawroty głowy pojawiają się najczęściej z powodu zbyt niskiego ciśnienia, chwilowego niedotlenienia mózgu, problemów z uszami. Jeżeli jednak objaw ten regularnie się powtarza lub zbyt długo nie ustępuje, należy skontaktować się ze specjalistą i poważnie zastanowić nad tego przyczyną, bo może to świadczyć o rozwijającej się chorobie.

Zobacz także: Masz wysokie tętno? Przyczyną może być poważna choroba. Sprawdź, jaki powinien być prawidłowy puls. Jak zmierzyć i obniżyć za wysokie tętno?

System równowagi regulowany jest przez błędnik, który odpowiada również za odbieranie i przetwarzanie informacji na temat położenia, pozycji ciała oraz wykonywanych ruchach. Dlatego też niekiedy zawroty głowy mogą świadczyć o poważnych zmianach chorobowych.

Można wyróżnić następujące rodzaje zawrotów głowy:

• Przewlekłe zawroty głowy. Nie są zbyt silne, ale jeżeli nie ustępują, to mogą świadczyć o guzie mostkowo-móżdżkowym lub o miażdżycy naczyń mózgowych.
• Zawroty głowy nagłe, silne, krótkotrwałe. Mogą trwać od kilku sekund do kilku godzin – często wiążą się ze zmianą pozycji ciała bądź hiperwentylacją. Mogą także świadczyć o chorobie Meniere'a (jest to choroba, w trakcie której gromadzona jest woda w uchu wewnętrznym), niewydolności tętnic szyjnych (wówczas zawroty pojawiają się w sytuacjach, gdy np. dochodzi do zadzierania głowy do góry), hipoglikemii (oznacza to spadek poziomu cukru we krwi).
• Zawroty głowy powtarzające się. Często towarzyszy im bladość skóry oraz spojówek, osłabienie, męczliwość – świadczy to wówczas o niedokrwistości, czyli anemii.
• Zawroty wymagającej pilnej interwencji lekarskiej. Jeżeli zawrotom głowy towarzyszy silne osłabienie, drętwienie kończyn, a także pojawiają się trudności z mówieniem – może to świadczyć o udarze mózgu. Zawroty głowy w połączeniu z wysoką gorączką, biegunką, a także możliwie z wysypką świadczą o wstrząsie toksycznym albo o zakażeniu bakteryjnym organizmu – sepsie. W takiej sytuacji należy natychmiast wezwać pomoc medyczna.

Nagłe zawroty głowy mogą mieć naprawdę różne przyczyny. Często występują u młodych ludzi np. po wypiciu zbyt dużej dawki alkoholu albo przy nagłej zmianie pozycji ciała. Typowe są również zawroty głowy przy wstawaniu oraz zawroty głowy przy zmianie pozycji. Poranne zawroty głowy mogą świadczyć o przemęczeniu organizmu i zbyt małej dawce snu.

Czytaj również: Ważny lek wycofany przez GIF na wniosek ministra zdrowia. Błędne informacje w ulotce mogą doprowadzić do wystąpienia groźnych objawów

Problemem jest kręcenie w głowie u osób starszych. Szczególnie niepokojące jest, jeśli zawroty pojawiają się często i towarzyszą im dodatkowo inne objawy. Wówczas nie powinno się zwlekać z wizytą u lekarza. Istnieją różne podłoża zawrotów głowy: neurologiczne, laryngologiczne, sercowo-naczyniowe, psychogenne.

Wśród chorób metabolicznych i naczyniowo-sercowych oraz stanów sprzyjających zawrotom głowy wyróżnia się jednostki takie jak:

• cukrzyca,
• niedokrwistość,
• omdlenia odruchowe,
• niedoczynność tarczycy,
• omdlenia sercowe: arytmia, kardiomiopatie, wady zastawkowe serca,
• niewydolność nerek,
• zaburzenia ciśnienia tętniczego,
• premenopauza i menopauza.

Do przyczyn neurologicznych oraz laryngologicznych zawrotów głowy należą:

• nowotwór w obrębie ucha wewnętrznego,
• choroba Meniere’a,
• zapalenie błędnika,
• zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego,
• uraz ucha wewnętrznego,
• choroba lokomocyjna,
• otoskleroza błędnikowa,
• napad padaczkowy,
• udar pnia mózgu i móżdżku,
• migrena,
• niewydolność krążenia kręgowo-podstawnego,
• stwardnienie rozsiane,
• guzy pnia mózgu.

Silne zawroty głowy bardzo często są objawem w nerwicach oraz hiperwentylacjach. W przypadku nerwicy pojawiają się dodatkowo: lęk przed utratą świadomości, zaburzenia rytmu serca (np. kołatanie serca), duszności, mrowienia i osłabienia kończyn. Często dodatkowo występuje przyśpieszony i pogłębiony oddech.

Kręcenie się w głowie może też świadczyć o stanie przedomdleniowym. Występują wówczas nagłe nawroty głowy z uczuciami słabnięcia, ale bez utraty przytomności, osłabienie nóg, dzwonienie w uszach, ciemnienie przed oczami, nudności, poty, bladość. Dzieje się tak z powodu nagłego spadku ciśnienia tętniczego krwi, najczęściej przy zmianie pozycji, np. pojawiają się zawroty głowy przy wstawaniu. Zazwyczaj jednak jest to krótkotrwałe i ulega szybkiemu dostosowaniu do nowej pozycji ciała. Stanu przedomdleniowego nie należy jednak lekceważyć, ponieważ może on świadczyć o chorobie niedokrwiennej serca, zmianach miażdżycowych, zaburzeniach rytmu serca. Inną powszechną dolegliwością może być niedokrwistość (anemia), czyli obniżona zawartość hemoglobiny w krwinkach czerwonych.

W przypadku przyczyn neurologicznych zawrotom głowy często towarzyszy uczucie lęku. Napady takie mogą trwać od kilkunastu minut do kilkunastu godzin. W rzadszych przypadkach nie ustępują nawet do kilku tygodni. Charakterystyczne jest nasilanie się objawów przy ruchach głowy oraz osłabianie ich podczas zamykania oczu.

Część nieukładowych zawrotów głowy może objawiać się jednocześnie z niedowładami kończyn oraz nerwów czaszkowych, zaburzeniami mowy, ataksją i innymi zespołami neurologicznymi.

Cyklicznie występujące bóle i zawroty głowy mogą oznaczać obecność zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, takich jak tętniaki czy guzy. Przyczyną bólu i tego, że kręci się w głowie mogą też być zaburzenia biochemiczne, np. hipoglikemia przy cukrzycy. Częste zawroty głowy pojawiają się też u osób cierpiących na migreny oraz napięciowe bóle głowy. U kobiet dojrzałych takie objawy mogą świadczyć o menopauzie. Ból głowy i zawroty występują również wtedy, gdy posiadamy nieleczoną wadę wzroku. Nagłe kręcenie się w głowie połączone z mocnym bólem może świadczyć o niebezpiecznym pojawieniu się krwiaka bądź natychmiastowym wzroście guza w kącie mostowo-mózgowym.

Zawroty głowy podczas leżenia także są ważne do zdiagnozowania. O ile poranne zawroty głowy przy zbyt intensywnym wstawaniu zdarzają się często, o tyle zawroty głowy w stanie spoczynku są dość niepokojącym objawem.

Zawroty głowy i mdłości pojawiają się przy różnych chorobach neurologicznych oraz internistycznych. Są także częstym skutkiem ubocznym przyjmowania leków. Typowe są także zawroty głowy w ciąży, a dodatkowo często towarzyszą im właśnie mdłości, nudności lub wymioty. Oprócz tego zawroty głowy i nudności bywają fizjologiczną reakcją organizmu, przykładowo w takich sytuacjach jak: rejs statkiem, jazda na karuzeli, patrzenie w dół z wysoka, szybka jazda środkiem transportu.

Najczęściej jednak mdłości i zawroty głowy są skutkiem choroby, która dotyka obwodowe elementy układu równowagi. Oto typowe schorzenia, których objawem są zawroty głowy i wymiotowanie:

• Choroba Meniere’a – typowe są silne zawroty głowy, trudności z utrzymaniem równowagi, nasilone wymioty lub nudności, szumy w uchu i upośledzenie słuchu.
• Zapalenie błędnika i zapalenie nerwu przedsionkowego – objawy są nagłe, silne, zawrotom głowy i nudnościom mogą towarzyszyć wymioty oraz zaburzenia równowagi. Może wystąpić także oczopląs. Zwykle symptomy ustępują po kilku lub kilkunastu dniach.
• Napadowe położeniowe zawroty głowy – choroba wiąże się z urazem głowy bądź zapaleniem ucha środkowego. Napady trwają krótko – ok. 30 sekund, są pilne i pojawiają się przy konkretnych ruchach. Typowe są zawroty głowy przy wstawaniu z łóżka oraz zmianie pozycji. Występują też nudności i wymioty. Napady dotykają chorego kilka razy na dobę, zaś ustępują samoistnie po kilku tygodniach. Typowe są jednak ich nawroty.

Małe dzieci mogą mieć problem z określeniem, że występują u nich zawroty głowy. Objawy, które mogą o nich świadczyć to:

• niezgrabny chód,
• płacz,
• wymioty,
• potknięcia i upadki przy chodzeniu,
• uczucie niepokoju,
• bladość skóry.

Najczęstsze przyczyny zawrotów głowy u dzieci to:

• choroba lokomocyjna,
• urazy głowy,
• zapalenie ucha środkowego,
• migrena,
• padaczka,
• łagodne napadowe zawroty głowy dzieci.

Bardzo ważne jest natychmiastowe skontaktowanie się z lekarzem w celu ustalenia przyczyny dolegliwości.

W przypadku leczenia zawrotów głowy, najlepiej postawić na leki przepisane przez specjalistę. Wszystko zależy bowiem od tego, co jest właściwą przyczyną występowania tego objawu. Jeżeli przyczyną są zaburzenia nerwicowe, to otrzymamy receptę na leki uspokajające i wyciszające. Oprócz tego leki na zawroty głowy obejmują leczenie zaburzeń krążenia mózgowego lub usznego, miażdżycy mózgu. Przepisywane są też tabletki pomocnicze w chorobie lokomocyjnej.

Źródła:

• Klasyfikacja, obraz kliniczny leczenie zawrotów głowy Polskiego Towarzystwa Neurologicznego,
• Epidemiologia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi Forum Medycyny Rodzinnej.

ZOBACZ: Kulisy Zdrowia – ból głowy