Silny ból głowy – możliwe przyczyny i sposoby leczenia. Kiedy silny ból głowy wymaga konsultacji z lekarzem?

Silny ból głowy uniemożliwia normalne funkcjonowanie, utrudnia skupienie się na wykonywanej czynności i powoduje gorsze samopoczucie.

Ból głowy to częsta przypadłość utrudniająca pracę umysłową i zabierająca przyjemność z życia. Wyróżnia się kilka rodzajów bólu głowy rozróżniające je na podstawie charakteru bólu, nasilenia, przyczyny i lokalizacji. Uwzględniając lokalizację, wyróżnia się:

• ból z tyłu głowy, odczuwany u podstawy czaszki,
• skroniowy ból głowy,
• ból głowy z prawej lub z lewej strony,
• obustronny (opasujący) ból głowy,
• ból głowy w okolicy czoła.

Ze względu na charakter bólu wymienia się:

• migrenowy ból głowy – pulsujący, jednostronny i towarzyszy mu aura, mdłości, nadwrażliwość na światło i dźwięki oraz zapachy,
• klasterowy ból głowy (tzw. gromadny) – silny ból głowy o charakterze napadowym. Pojawia się rytmiczne i trwa kwadrans, a nawet 1-2 godziny,
• napięciowy ból głowy – pojawia się pod wpływem stresu, jest obustronny, a siła bólu jest umiarkowana.

Wyróżnić można także:

• pourazowy silny ból głowy, który może mieć charakter kłujący lub pulsujący,
• klasterowy ból głowy, nazywany też bólem głowy Hortona lub zespołem Hortona. Pojawia się rzadziej niż ból migrenowy i napięciowy, a jego dokładna przyczyna nie jest znana,
• bóle głowy związane z chorobami oczu,
• bóle głowy związane z zaburzeniami psychicznymi takimi jak nerwice i depresja.

Silny ból głowy może mieć wiele przyczyn. Próbując je zidentyfikować, trzeba szerzej spojrzeć na problem. Silny ból głowy może być wynikiem stresu, gdy pojawia się nagle po kłopotliwej sytuacji i ustępuje, wtedy gdy problem został pomyślnie rozwiązany. Silny ból głowy może wynikać z lekkiego odwodnienia organizmu i spadku ciśnienie, lub głodu, jako konsekwencja obniżenia poziomu glukozy we krwi. Aby wykluczyć te dwie możliwości, warto napić się wody i zjeść posiłek. Przyczyną może być niewyspanie się i zmęczenie nadmiarem obowiązków.

Silny ból głowy o charakterze migreny pojawia się nagle, nie dając wcześniej o sobie znać. Jednocześnie pojawia się pulsujący ból i mdłości, światłowstręt i tzw. aura migrenowa. Klasterowy ból głowy, czyli zespół Hortona to rodzaj pierwotnego, samoistnego, napadowego, bardzo intensywnego, rozdzierającego, kłującego jednostronnego bólu głowy. Jest on tak silny, że niektórzy pacjenci zachowują się w sposób irracjonalny.

Silny ból z tyłu głowy u osób z nadciśnieniem tętniczym może wynikać z pominięcia dawki leku obniżającego ciśnienie. Typowy jest silny ból głowy przy zapaleniu zatok, jako konsekwencja gromadzenia się wydzieliny w zatokach. Silny ból głowy pojawia się wtedy w okolicy oczu i czoła. Osoby trenujące fizycznie mogą odczuwać silny ból głowy w konsekwencji przetrenowania, lub spięcia mięśni intensywnymi ćwiczeniami. Pomocne będzie rozluźnienie ich i wykonanie kilku rozciągających ćwiczeń.

Silny ból głowy może mieć również poważne przyczyny. Wśród nich to m.in.:

• uraz głowy lub szyi oraz dyskopatie w odcinku szyjnym kręgosłupa – jednocześnie pojawiają się ból głowy i mdłości, towarzyszą im nudności, wymioty, senność lub utrata przytomności oraz niedowłady,
• napięcia, przeciążenia barków i przedramion – podobnie jak w przypadku dyskopatii w odcinku szyjnym kręgosłupa ból najczęściej pojawia się z tyłu głowy,
• guz mózgu – ból może być bardzo silny, nagły i mieć charakter pulsujący, kłujący lub tętniący,
• udar mózgu lub tętniak mózgu,
• guzy nadnerczy – silny ból z tyłu głowy spowodowany jest nagłymi skokami ciśnienia,
• neuralgia nerwu twarzowego – krótkotrwały silny ból głowy pojawia się napadowo po jednej stronie głowy i może powtarzać się wielokrotnie w ciągu dnia,
• choroby oczu, przede wszystkim jaskra – silny ból głowy pojawia się jednostronnie, a towarzyszy mu zmniejszenie ostrości widzenia, wymioty oraz postrzeganie aureoli wokół światła,
• wady wzroku – powodują napięcie mięśni gałek ocznych i ból głowy, który może być odczuwany jako silny,
• stan zapalny zębów – ból promieniuje wówczas od szczęki i przypomina ból zatok.

Silny ból głowy, który narasta, jest powodem do niepokoju i jak najszybszej konsultacji lekarskiej. Również ból głowy i mdłości występujące w jednym czasie warto skonsultować ze specjalistą. Z bólem głowy z powodu urazu, należy udać się na szpitalny oddział ratunkowy (SOR). Jeśli pacjent odczuwający silny ból głowy, widzi aureole wokół świateł i ma przekrwione oczy, może to znaczyć, że wystąpił u niego ostry atak jaskry z kątem przesączania. W takim przypadku konieczna jest jak najszybsza interwencja lekarza okulisty.

Gdy silnemu bólowi głowy towarzyszą nudności, wymioty, osłabienie, podwójne widzenie, zmiana stanu psychicznego, gorączka, należy jak najszybciej wezwać pogotowie.

Silne bóle głowy w ciąży są szczególnie niebezpieczne, ponieważ mogą zagrażać życiu nie tylko matki, ale i dziecka. W każdym przypadku wystąpienia tego rodzaju bólu niezbędna jest konsultacja lekarska. Silny ból głowy, najczęściej o charakterze uciskającym (ból napięciowy), może być także objawem choroby psychicznej, najczęściej depresji (tak zwana depresja maskowana). Czasami ból głowy pojawia się jako objaw nerwicy, a także schizofrenii, choć w tym ostatnim przypadku nie jest objawem typowym.

Warto zaznaczyć, że silny ból głowy nie jest chorobą sam w sobie, ale wskazuje na to, że w obrębie mózgu dzieje się coś niepokojącego. Sam mózg nie boli, ponieważ nie ma w nim zakończeń nerwowych, które mogłyby odbierać bodźce bólowe. Bodźce bólowe odpierane są jednak przez opony, które otaczają mózg i gdy w okolicach czaszki dzieje się coś niepokojącego, to one właśnie odbierają bodźce bólowe.

Silny ból głowy najczęściej jest objawem jakiejś choroby lub urazu, dlatego leczenie tej dolegliwości polega przede wszystkim na znalezieniu jej przyczyny. Dopiero wówczas może być wdrożona odpowiednia metoda leczenia.

W przypadku niektórych rodzajów bólu głowy, na przykład bóli migrenowych i napięciowego bólu głowy, medycyna nie oferuje skutecznej metody leczenia. Można łagodzić objawy środkami farmakologicznymi, jednak przede wszystkim zalecany jest odpoczynek i unikanie stresu. Można także stosować techniki relaksacji.

W przypadku bólu głowy powodowanego przez poważne schorzenia najczęściej związane z układem krążenia, konieczne jest jak najszybsze opanowanie i leczenie danej choroby. Urazy głowy i szyi powodujące silny ból głowy wymagają często natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

W żadnym przypadku, gdy pojawia się silny ból głowy, nie należy bagatelizować tego objawu. Nawet jeśli wydaje się, że ból ustąpił samoistnie, należy jak najszybciej udać się do lekarza i wykonać zlecone przez niego badania. Może to nie tylko zapobiec poważnemu schorzeniu, ale także w niektórych przypadkach uratować życie.