Wypadanie włosów – przyczyny naturalne, hormonalne i żywieniowe. Co stosować, by zapobiegać wypadaniu włosów?

Wypadanie włosów jest naturalnym i fizjologicznym procesem. Człowiek ma na głowie około 100–150 tysięcy włosów. Znajdują się one w jednej z trzech faz od 2- do 7-letniego cyklu rozwoju włosa.

1. Anagen to faza intensywnego wzrostu włosa z cebulki włosowej, która trwa od 1 do 4 lat. W tej fazie włosy przyrastają na długości ok. 1–2 cm miesięcznie. Cebulki intensywnie się regenerują i są głęboko osadzone w skórze głowy.
2. Katagen to druga faza rozwoju włosa, określana jako przejściowa, która trwa znacznie krócej, bo ok. 2–3 tygodnie.
3. Telogen jest ostatnią fazą tzw. odpoczynku włosa. W fazie telogenowej cebulka włosowa nie rośnie, ale nadal zatopiona jest w skalpie, by po ok. 3 miesiącach wypaść podczas mycia lub czesania.

Większość włosów na głowie (ok. 90 procent) znajduje się w anagenie, czyli fazie ich intensywnego wzrostu. W naturalny sposób każdego dnia wypada nam od 50 do 100 włosów, choć jest to kwestia indywidualna. Zarówno liczba traconych codziennie włosów, jak i długość cyklu ich życia jest kwestią osobniczą, częstokroć podyktowaną genetyką. Naturalnym jest też, że jedna osoba może mieć gęste kosmyki, a inna mysi ogonek.

Sprawdź: Jak zatrzymać wiosenne wypadanie włosów?

Martwić powinna sytuacja, gdy liczba włosów, która naturalnie wypada, nagle znacznie się zwiększa. Jeśli na grzebieniu po każdym czesaniu zostaje garść włosów, a podczas mycia w odpływie i później w łóżku zostawiamy po sobie kłębki wypadających włosów, wówczas należy podjąć odpowiednie kroki.

Powód do niepokoju pojawia się, gdy stan ten trwa dłużej niż 2-3 tygodnie. O nadmiernym wypadaniu włosów można mówić wówczas, gdy ilość włosów w fazie wzrostu jest mniejsza niż ilość włosów w stanie spoczynku (te po jakimś czasie w sposób naturalny wypadają). Zakłócona wówczas zostaje równowaga między utratą włosów a ich odrastaniem, co w efekcie może prowadzić do łysienia.

Nadmierne wypadanie włosów może być okresowe np. związane z porą jesienno-zimową czy chwilowymi zmianami stężenia hormonów kobiecych zależnymi od fazy cyklu menstruacyjnego. Poważniejszymi przyczynami wypadania włosów są długotrwałe niedobory w diecie konkretnych składników odżywczych lub choroby somatyczne, przebiegające z zaburzeniami hormonalnymi. Niekorzystne działanie na kondycję włosów ma również picie alkoholu oraz palenie papierosów.

Przyczyną wypadania włosów może być nieodpowiednia dieta, uboga w składniki istotne dla prawidłowej budowy struktury włosów. Zwrócić należy uwagę na spożycie cynku, żelaza, miedzi oraz krzemu. Spośród witamin, wpływ na strukturę włosów mają kwas foliowy, witamina B12 oraz witamina A. Osoby przechodzące na dietę wegetariańską lub wegańską, przyczyny wypadania włosów powinny upatrywać w źle skomponowanych posiłkach bezmięsnych. Jeśli występuje małe spożycie strączków, orzechów i pełnoziarnistych produktów zbożowych, od włączenia ich do diety warto zacząć.

Przyczyny wypadania włosów mogą mieć również tło hormonalne. Najczęstszym problemem jest łysienie typu męskiego, które może dotknąć także kobiety. Łysienie androgenowe jest związane z nadmierną ilością męskich hormonów płciowych – androgenów (np. testosteronu), co może zdarzyć się także u kobiet w okresie menopauzy lub u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS). Menopauza, PCOS, poród, odstawienie tabletek antykoncepcyjnych, a także stosowanie restrykcyjnej diety odchudzającej, która dostarcza mniej niż 1400 kcal, powoduje, że spada poziom estrogenów. Estrogeny mają działanie ochronne na włosy, wydłużają fazę anagenu. Nagły i drastyczny spadek ich stężenia, powoduje przejście włosów w fazę katagenu, a następnie telogenu, co jest przyczyną wypadania włosów.

Do nadmiernego wypadania włosów mogą prowadzić również choroby tarczycy, np. nieprawidłowo leczona niedoczynność lub nadczynność, bądź choroba Hashimoto. Włosy lecą garściami również w anemii, spowodowanej obniżonym poziomem żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B12. Negatywny wpływ na stan kosmyków ma także przewlekły stres, który osłabia organizm. Przyczyny wypadania włosów to ponadto choroby skóry głowy, takie jak: łuszczyca, łupież, łojotok i łojotokowe zapalenie skóry głowy.

Do innych, rzadszych przyczyn wypadania włosów należą także choroby zakaźne oraz cukrzyca leczona innymi preparatami niż insulina, a także nowotwory narządów wewnętrznych. Nie tylko sama choroba, ale i leczenie może powodować problem wypadania włosów. Efektem ubocznym jest utrata włosów przy stosowaniu szamponów z siarką w leczeniu łupieżu, chemioterapia zalecana pacjentom z chorobami onkologicznymi. Rzadką przyczyną wypadania włosów jest zatrucie metalami ciężkimi (rtęć, ołów, tal) lub pestycydami.

Nadmierne wypadanie nie jest równoznaczne z łysieniem, ale może je spowodować i doprowadzić nawet do całkowitej utraty włosów.

Niekorzystnie na stan włosów wpływa również zażywanie niektórych leków. Do leków powodujących nadmierne wypadanie włosów należą:

• leki immunosupresyjne (obniżające odporność) stosowane przez osoby po przeszczepie oraz zakażone wirusem HCV wywołującym HIV;
• witamina A suplementowana w nadmiernej ilości, podczas terapii retinoidowej w celu łagodzenia trądziku; choć odpowiednia ilość witaminy A jest niezbędna dla prawidłowej kondycji włosów i zapobiega ich wypadaniu, jej nadmiar to przyczyna wypadania włosów w nadmiernych ilościach;
• beta-blokery stosowane w chorobach serca;
• leki przeciwzakrzepowe stosowane przy zakrzepicy, a także chorobach układu sercowo-naczyniowego;
• statyny obniżające poziom cholesterolu we krwi.

Nadmierne wypadanie włosów może być także skutkiem agresywnego, nieprawidłowego mycia włosów oraz korzystania z nieprzeznaczonych do danego rodzaju włosów preparatów. Przed myciem włosów należy je rozczesać, aby zapobiec szarpaniu splątanych włosów po ich umyciu. Znacznie lepiej włosy czesać, gdy lekko podeschną, ponieważ gdy są mokre ich struktura jest mniej odporna na uszkodzenia mechaniczne.

Źle na włosy wpływa także stosowanie nieodpowiednich szamponów zawierających silne substancje myjące (SLES i SLS). Ich skład jest przepełniony parabenami, silikonami, które oblepiają skórę głowy, a także podrażniającymi substancjami zapachowymi. Niekorzystne jest moczenie włosów w chlorowanej wodzie (pływanie w basenie bez czepka), kąpiele w słonej morskiej wodzie oraz narażanie włosów na działanie intensywnego promieniowania UV. Słona woda niekorzystnie działa na skórę głowy i mieszki włosowe, powodując wysuszenie. Przyczyny wypadania włosów to także częste zabiegi fryzjerskie, które osłabiają strukturę włosa, takie jak:

• trwała ondulacja,
• farbowanie włosów,
• prostowanie włosów,
• kręcenie włosów.

Zapobieganie utracie włosów zależy od przyczyny ich wypadania. Przede wszystkim zdrowe i mocne włosy wymagają dostarczania organizmowi niezbędnych składników odżywczych w postaci kwasów tłuszczowych, białka, soli mineralnych (głównie żelaza, cynku, siarki, krzemu, miedzi) i witamin B12, H (biotyna) i kwasu foliowego (witamina B9).

Składniki te zawarte są w nieprzetworzonej żywności: pełnoziarnistych produktach zbożowych, nasionach strączkowych (takich jak: soczewica, ciecierzyca, groch, fasola), świeżych warzywach i owocach, a także jajkach, chudym mięsie drobiowym, rybach i orzechach. W aptekach i drogeriach dostępne są tabletki na wypadanie włosów (suplementy diety), które zawierają wymienione składniki odżywcze, warto jednak najpierw przyjrzeć się swoim nawykom żywieniowym i zmienić je na zdrowsze.

Gdy włosy wypadają z przyczyn hormonalnych (np. przy chorobach tarczycy), w czasie ciąża lub po porodzie, pomocny może okazać się specjalistyczny szampon oraz wcierka na wypadanie włosów. Preparaty powinny zawierać wyciągi z oregano, jałowca, chrzanu, pokrzywy, skrzypu, bursztynu lub kozieradki i mieć jak najbardziej naturalny skład, wolny od silikonów, parabenów i substancji intensywnie pachnących. Wcierki, lepiej aby nie były alkoholowe.

Jeśli wypadanie włosów jest spowodowane czynnikami zewnętrznymi, warto postawić na ochronę skóry głowy i stosowanie łagodnych, niezawierających konserwantów i silikonów kosmetyków do włosów oraz ograniczyć zabiegi niszczące ich strukturę.

Leczenie łysienia na tle androgenowym polega na podawaniu finasterydu, który hamuje produkcję męskich hormonów i obniża ich stężenie we krwi. Terapia taka zmniejsza łojotok i redukuje ilość wypadających włosów, które dodatkowo stają się gęstsze i grubsze. Niestety jest przeciwwskazana w czasie ciąży.