Wychowujesz dziecko wysoko wrażliwe? Zrób test i sprawdź! Zobacz, czym jest wysoka wrażliwość i jak pomagać dorastać WWD

Kiedyś o dzieciach emocjonalnie reagujących na różne bodźce i zmiany w otoczeniu mówiło się, że są nieśmiałe, bojaźliwe albo wycofane. Dziś, dzięki badaniom, ich silniejsze reakcje na niektóre sytuacje, znalazły naukowe wytłumaczenie.

Dziecko już w niemowlęctwie może przejawiać pewne cechy wskazujące na to, że jest typem wysoko wrażliwym. Jeśli jest płaczliwe, ma kłopoty z zasypianiem, gwałtownie reaguje na różne bodźce i zmiany, może dać to rodzicom wskazówkę dotyczącą jego temperamentu.

Nie należy jednak mylić określenia dziecka wysoko wrażliwego (ang. Highly Sensitive Child), z dzieckiem wyjątkowo wymagającym (ang. High Need Baby). Potoczne określenie „hajnid” odnosi się do pewnych zachowań, które mogą minąć z wiekiem, a nie do cech osobowości.

Wysoko wrażliwie dzieci (WWD) przychodziły na świat od zawsze, ale dopiero dr Elaine Aron wyodrębniła zespół charakterystycznych cech i nadała im konkretną nazwę. Podkreśliła także, że cechy temperamentu są wrodzone, a wpływ środowiska na charakter człowieka jest zdecydowanie mniejszy niż wcześniej sądzono.

Według teorii Elaine Aron dziecko wysoko wrażliwe można rozpoznać, jeśli występują u niego jednocześnie cztery zespoły cech:

• głębokie przetwarzanie lub skłonność do refleksji może przejawiać się w formie zadawania głębokich pytań, używania skomplikowanych słów, wysublimowanego poczucia humoru, ale także trudności z podejmowaniem decyzji z powodu wielu możliwości i problemów z szybkim oswajaniem się z nową sytuacją;
• łatwość ulegania przestymulowaniu – wysoko wrażliwe dziecko szybciej zaczyna odczuwać skutki przebodźcowania, po dniu pełnym emocji może mocniej reagować na wszelkie zmiany, hałasy czy ból, mieć problemy z zasypianiem, a z równowagi może je wprowadzić niewygodne ubranie czy zmiana temperatury;
• reaktywność emocjonalna i duża empatia, skutkują u WWD tym, że odczuwają wszystko bardzo głęboko, często płaczą i reagują emocjonalnie na swój najmniejszy błąd, jednocześnie są bardzo uważne na cudze cierpienie i stres, zarówno osób bliskich, jak i obcych, a często w szczególności martwi je los zwierząt;
• wyczulenie na subtelne bodźce oznacza nie tylko większą świadomość dobiegających ze świata dźwięków i zapachów, ale przetwarzanie tych bodźców np. poprzez zauważanie niewielkich szczegółów w otoczeniu, zmian w mimice rozmówcy czy wychwytywanie bodźców dochodzących z daleka.

Jeśli wysoko wrażliwe dzieci znajdą akceptację i wsparcie w najbliższym otoczeniu, mogą radzić sobie w życiu tak samo dobrze jak ich rówieśnicy, jeśli nie lepiej. Umiejętność dostrzegania subtelnych szczegółów i zdolność analityczna w połączeniu z empatią, sprawiają, że WWD zachowują się dojrzalej i podejmują korzystniejsze dla siebie decyzje.

Elaine Aron pisze, że badania potwierdziły jej przypuszczenia dotyczącego tego, że dzieciństwo i wychowanie mają wpływ na życie wysoko wrażliwych osób (WWO):

Wysoko wrażliwe osoby, które – przebadane za pomocą różnych narzędzi pomiarowych – miały nieszczęśliwe dzieciństwo, były bardziej narażone na depresję, lęki i nieśmiałość niż osoby niewrażliwe, których dzieciństwo było równie nieszczęśliwe.

Niemniej jeśli dzieciństwo było wystarczająco szczęśliwe, to WWO były równie szczęśliwe co inni ludzie, o ile nie szczęśliwsze. Zatem, jak zaraz zobaczycie, wysoko wrażliwe dzieci są w stanie odnieść więcej korzyści z dobrego wychowania i nauczania niż dzieci niewrażliwe.

Warto pamiętać o tym, że wysoka wrażliwość to nie problem, ani choroba, tylko po prostu cecha charakteru, której nie można zmienić. Ważne jest zatem, aby przede wszystkim, być otwartym na potrzeby WWD.

Jeśli chcesz sprawdzić czy twoje dziecko jest wysoko wrażliwe zrób test przygotowany przez Elaine Aron.

Przy każdym z poniższych stwierdzeń wybierz właściwą odpowiedź – prawda lub fałsz. Jeśli zdanie jest (albo było przez dłuższy czas w przeszłości prawdziwe lub raczej prawdziwe) w przypadku twojego dziecka, wybierz „prawda”. Jeżeli zdanie nie odnosi się do twojego dziecka, bądź odnosi się do niego w niewielkim stopniu – wybierz „fałsz”.

Moje dziecko…
1. łatwo się przestrasza,
2. skarży się na „gryzące” ubrania, szwy w skarpetach czy metki, które drapią jego skórę,
3. zazwyczaj nie lubi wielkich niespodzianek,
4. lepiej się uczy dzięki łagodnym wskazówkom, a nie surowym karom,
5. zdaje się czytać w moich myślach,
6. używa słów skomplikowanych jak na swój wiek,
7. wyczuwa nawet najdelikatniejszy niezwykły zapach,
8. ma inteligentne poczucie humoru,
9. zdaje się obdarzone intuicją,
10. z trudem zasypia po ekscytującym dniu
11. niezbyt dobrze sobie radzi z dużymi zmianami,
12. chce się przebrać, jeśli jego ubranie jest wilgotne lub zabrudzone piaskiem,
13. zadaje mnóstwo pytań,
14. jest perfekcjonistą,
15. zauważa cierpienie i stres innych ludzi,
16. preferuje spokojne zabawy,
17. zadaje głębokie i skłaniające do refleksji pytania,
18. jest bardzo wrażliwe na ból,
19. nie lubi hałaśliwych miejsc,
20. zauważa subtelności (że coś zostało przesunięte, zmianę w czyimś wyglądzie itp.),
21. zanim podejmie jakieś wyzwanie, zastanawia się, czy jest to bezpieczne,
22. najlepiej funkcjonuje wtedy, gdy w jego otoczeniu nie ma obcych,
23. odczuwa wszystko bardzo głęboko.

Wynik

Jeśli przy co najmniej trzynastu stwierdzeniach zaznaczyłeś odpowiedź „prawda”, to twoje dziecko jest prawdopodobnie wysoko wrażliwe. Żaden test psychologiczny nie jest jednak na tyle dokładny, by dało się na jego podstawie rozstrzygnąć, jak traktować własne dziecko. Jeśli w przypadku twojego dziecka tylko jedno, bądź dwa zdania są prawdziwe, ale za to prawdziwe w sposób niekwestionowany, to również możesz zasadnie nazywać je wysoko wrażliwym.

Źródło: „Wysoko wrażliwe dziecko. Jak je zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie?”, Elaine Aron, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2017