Palpitacje serca – jak uspokoić szybkie bicie serca i wykluczyć jego przyczyny?

Palpitacje serca, nazywane też kołataniem, to pojęcie niejednoznaczne, ponieważ każdy odczuwa jego objawy na swój własny sposób.

O palpitacjach serca mówi się w sytuacji, gdy serce bije zbyt szybko lub poszczególne jego uderzenia odczuwane są ze szczególną intensywnością. Nie jest to natomiast nierówne bicie serca.

U zdrowego człowieka spoczynkowe tętno wynosi około 55–100 uderzeń na minutę. Gdy uderzeń jest więcej niż 100, oznacza to przyspieszone bicie serca (tzw. częstoskurcz napadowy).

Kołatanie serca współistnieje zwykle z następującymi objawami:

• ból w sercu (zwykle o niewielkim nasileniu),
• bladość,
• ból głowy,
• poczucie osłabienia,
• nerwowość i zaniepokojenie.

W niektórych przypadkach wraz z palpitacjami występują omdlenia, wysokie ciśnienie krwi czy silne zawroty głowy. Objawy te oznaczają konieczność szybkiej konsultacji z kardiologiem.

Szczególnie wymagającym uwagi stanem jest kołatanie serca w ciąży, szybkie bicie serca w spoczynku u dziecia, a także kołatanie serca u osób starszych i cierpiących na choroby sercowo-krążeniowe.

Palpitacje serca mogą wynikać z chorób układu krwionośnego, ale często towarzyszą też pewnym stanom organizmu. Wśród przyczyn kołatania można wyróżnić także zaburzenia natury psychologicznej oraz hormonalne.

Choroby serca przyczyniające się do palpitacji:

• arytmia,
• zespół Wolffa-Parkinsona-White’a,
• zespół Lowna-Ganonga-Levine’a,
• zespół długiego odcinka QT.

Inne choroby i stany organizmu sprzyjające występowaniu palpitacjom serca:

• zaburzenia lękowe,
• nadczynność tarczycy,
• niedokrwistość,
• przyjęcie nadmiernej dawki kofeiny,
• spożycie alkoholu (niekoniecznie nadmierne),
• spożycie posiłku zbyt obfitego w węglowodany (palpitacje po jedzeniu),
• gorączka,
• menopauza,
• zaburzenia wyrównywania ciśnienia krwi (częste u młodzieży),
• nieprawidłowe stężenia jonów potasu, sodu, wapnia,
• intensywny wysiłek fizyczny,
• przyjmowanie niektórych preparatów odchudzających (m.in. z kofeiną),
• przyjmowanie niektórych leków i narkotyków.

Palpitacje serca należy w pierwszej kolejności skonsultować z lekarzem internistą, który zbada ciśnienie krwi i skieruje pacjenta do dalszej diagnostyki. Dzięki wykonaniu badania EKG może on wykluczyć lub potwierdzić arytmię.

Pacjent zwykle musi też wykonać badania krwi:

• jonogram,
• badanie hormonów tarczycy,
• badanie poziomu estrogenów u kobiet w wielu menopauzalnym.

Niekiedy wykonuje się także echo serca oraz próbę pionizacyjną, by sprawdzić, jak organizm radzi sobie z wyrównywaniem ciśnienia podczas zmiany pozycji z leżącej na stojącą.

Palpitacja serca podlega leczeniu tylko wtedy, gdy stanowi objaw innej choroby lub występuje bardzo często i utrudnia normalne funkcjonowanie.

Do metod leczenia palpitacji serca stosowanych w sytuacji, gdy nie zdiagnozowano żadnych chorób, należą m.in.:

• przyjmowanie małych dawek beta-blokerów,
• psychoterapia,
• nauka skutecznych metod relaksacji.

Palpitacje serca to nieprzyjemny i niepokojący objaw, który dodatkowo wzmaga lęk. Z kolei wzrost lęku zwrotnie powoduje mobilizację organizmu i przyspieszone bicie serca. Szczególnie nieprzyjemne jest szybkie bicie serca w nocy, które wybudza ze snu.

Osoby z problemem częstych palpitacji mogą sobie pomóc, stosując się do kilku prostych zasad:

• ograniczenie picia kawy, czarnej i zielonej herbaty i spożywania dawek kofeiny na co najmniej 12 godzin przed snem,
• unikanie ciężkiego lub stymulującego wysiłku fizycznego na co najmniej kilka godzin przed snem,
• odpowiednio wczesne spożywanie kolacji i wybór lekkostrawnych produktów oraz małych porcji,
• przyjmowanie pozycji leżącej przy epizodzie palpitacji i wykonywanie spokojnych, głębokich oddechów,
• nauka stosowania metod relaksacyjnych,
• odpowiednie nawodnienie organizmu, a przy utracie płynów z organizmu np. z potem – uzupełnianie poziomu elektrolitów,
• stosowanie bogatej odżywczo, zbilansowanej diety opartej na nieprzetworzonych produktach i potrawach przygotowanych w domu.

ZOBACZ: Jakie są typowe i nietypowe objawy zawału serca? Ekspert: prof. Andrzej Lekston, kardiolog ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu