Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie i zapobieganie

Choroba wieńcowa, określana skrótem chns związana jest ze zwężeniem lub zatkaniem tętnic wieńcowych doprowadzających krew do serca. Najczęstszą przyczyną choroby wieńcowej jest miażdżyca, czyli osadzanie blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic. Tworzące się zwężenia ograniczają dopływ krwi do serca. W skrajnych przypadkach może dojść do całkowitego zamknięcia światła tętnicy. Uniemożliwione jest wtedy odżywanie serca.

Inne przyczyny odpowiadające za to, że powstaje wieńcówka to:

• Wysoki poziom „złego” cholesterolu LDL.
• Niski poziom „dobrego” cholesterolu HDL.
• Magazynowanie w ścianach tętnic wieńcowych produktów nieprawidłowych przemian metabolicznych.
• Zator tętnicy wieńcowej wynikający z zakażenia bakteryjnego lub infekcyjnego.
• Wrodzony niedorozwój tętnic wieńcowych.
• Urazy prowadzące do zwężenia tętnic wieńcowych.

Choroba wieńcowa jest groźna dla zdrowia oraz dla życia, dlatego, jeśli tylko pojawią się pierwsze objawy to należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, w celu postawienia diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Do czynników ryzyka związanych z występowaniem choroby niedokrwiennej serca zaliczają się:

• Nadciśnienie tętnicze.
• Cukrzyca.
• Otyłość.
• Siedzący tryb życia.
• Palenie papierosów.
• Menopauza.
• Podeszły wiek.

Choroba wieńcowa na początku może przebiegać bezobjawowo. Dlatego tak istotne jest to, aby na bieżąco dbać o zdrowy styl życia, zmniejszający ryzyko pojawienia się choroby. Jeśli chodzi o objawy choroby wieńcowej, to najbardziej charakterystyczny jest ból w klatce piersiowej za mostkiem. Przez pacjentów bardzo często określany jest jako dławiący.
Ból powoduje ucisk, jest silny i może promieniować do szyi, żuchwy, ramion i nadbrzusza. Najczęściej ból ten pojawia się po wysiłku lub w sytuacjach stresujących. Inne symptomy towarzyszące chorobie wieńcowej to:

• Płytki oddech.
• Ucisk za mostkiem.
• Mdłości.
• Kołatanie serca.
• Przyśpieszony rytm serca.
• Pocenie się.
• Zawroty głowy.
• Ogólne osłabienie organizmu.

Obraz kliniczny choroby niedokrwiennej serca jest zróżnicowany. Zwykle u pacjentów spotyka się stabilną postać. Typowym przejawem stabilnej choroby wieńcowej jest ból w klatce piersiowej, zlokalizowany za mostkiem. Częstotliwość napadów wieńcowych jest zmienna.

Rozpoznanie choroby wieńcowej opiera się przede wszystkim na szczegółowym wywiadzie lekarskim, a także na wykonaniu badań dodatkowych. W celu określenia, czy bóle w klatce piersiowej to bóle wieńcowe zwykle zleca się wykonanie EKG, UKG oraz badanie enzymów sercowych. Jeśli konieczne jest zobrazowanie tętnic wieńcowych to, wykonuje się koronarografię. Polega ona na tym, że przez tętnicę udową wprowadza się do naczyń wieńcowych specjalny cewnik oraz podaje przez niego środek kontrastowy. Obraz tętnic można zobaczyć na ekranie monitora. W celu ujawnienia przepływu wieńcowego oraz oceny metabolizmu mięśnia sercowego przeprowadza się tomografię z wykorzystaniem emisji pozytronowej (PET). Ból dławicowy, czyli uczucie ciężkości lub ściskania za mostkiem powinny być wskazaniem do tego, by udać się do lekarza. Dokładna diagnostyka pozwala ocenić, czy pacjent cierpi na chns, dzięki czemu można jak najszybciej rozpocząć leczenie.

Kanadyjskie Towarzystwo Kardiologiczne wprowadziło czterostopniową klasyfikację związaną z zaawansowaniem choroby wieńcowej. Opiera się ona na znalezieniu związku pomiędzy bólami wieńcowymi a wysiłkiem fizycznym.

• I – bóle dławicowe pojawiające się jedynie podczas ciężkiego wysiłku
• II – niewielkie bóle dławicowe przy wykonywaniu zwykłych czynności
• III – znaczne dolegliwości wieńcowe
• IV – bóle dławicowe podczas niewielkiego wysiłku i bóle spoczynkowe.

Choroba wieńcowa serca domaga się wdrożenia leczenia niedopuszczającego do groźnych dla życia skutków. Dlatego leczenie choroby wieńcowej jest leczeniem w głównej mierze objawowym. Osoba chora przyjmuje leki, aby ustabilizować swój stan. Stabilna choroba wieńcowa pozwala pacjentowi normalnie funkcjonować na co dzień. Natomiast, jeśli chodzi o jednostkę chorobową taką jak niestabilna choroba wieńcowa to konieczne jest przeprowadzenie operacji dążącej do przywrócenia prawidłowego krążenia krwi. Pacjenci powinni przyjmować aspirynę, zapobiegającą zlepianiu się płytek krwi. Zalecane jest także przyjmowanie statyny, regulującej poziom cholesterolu we krwi. Obniża ona „zły” cholesterol LDL i podwyższa „dobry” HDL. Jako że osoby zmagające się z wieńcówką często cierpią na otyłość lub cukrzycę istotna jest właściwa dieta, aktywność fizyczna oraz zmniejszenie ilości stresu.

W przypadku choroby wieńcowej liczy się to, by wyeliminować istniejące czynniki ryzyka. Chory powinien zaprzestać palenia tytoniu oraz zwalczać otyłość. Wpłynie to na obniżenie skłonności do pojawiania się zakrzepów. Jeśli pojawi się choroba wieńcowa, to bardzo istotna jest dieta pacjenta. Zaleca się wyłączyć z pożywienia: żółtka, masło, śmietanę, słoninę, tłuste mięso na rzecz margaryny, oliwy z oliwek i ryb.
Leczenie farmakologiczne opiera się na przyjmowaniu następujących leków:

• Kwasu acetylosalicylowego.
• Leków metabolicznych.
• Beta-blokerów.
• Klopidogrelu.
• Inhibitorów konwertazy angiotensyny II.
• Preparatów obniżających stężenie lipidów we krwi.
• Nitrogliceryny, jeśli pojawią się bóle.

Do najważniejszych celów profilaktyki wieńcowej zalicza się:

• Zaprzestanie palenia tytoniu.
• Stosowanie właściwej diety.
• Umiarkowaną aktywność fizyczną.
• Utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
• Prawidłowe ciśnienie tętnicze.
• Prawidłowe stężenie lipidów we krwi.
• Właściwe stężenie glukozy we krwi.
• Systematyczne przyjmowanie zalecanych leków.

Rokowania w chorobie wieńcowej uzależnione są od tego, na jakim etapie choroba ta została zdiagnozowana. Nie bez znaczenia jest także wiek pacjenta oraz to, czy występują choroby współtowarzyszące. Negatywnie na rokowania wpływają: cukrzyca, niewydolność nerek, choroby układu oddechowego oraz podeszły wiek. Szacuje się, że około 1% pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową umiera w ciągu roku trwania choroby, natomiast około u 2% pojawia się zawał mięśnia sercowego.

"Nadciśnienie tętnicze to cichy zabójca". Coroczne pomiary ciśnienia oraz ograniczenie spożycia soli i alkoholu mogą uchronić przed zawałem