Maść ichtiolowa – na co pomaga lek za kilka złotych? To silny środek na zmiany ropne, w tym trądzik, zastrzał i czyraki. Jak go stosować?

W skład maści ichtiolowej wchodzą zwykle trzy, maksymalnie cztery substancje. W aptekach można dziś kupić dwie wersje tej tradycyjnej maści:

• maść o stężeniu ichtiolu 10% (zawiera ichtiol, wazelinę i lanolinę)
• maść o stężeniu ichtiolu 15% (ichtiol, wazelinę, lanolinę i kamforę).

Najczęściej w kosmetyce stosuje się słabszą wersję maści (także na trądzik). Substancją czynną jest oczywiście ichtiol, fachowo nazywany amonowym sulfobituminianem. Dawniej pozyskiwało się go z łupków bitumicznych – to rodzaj skały osadowej o wysokiej zawartości węglowodorów stałych oraz siarki. Większość, bo aż 70 proc. łupków bitumicznych, wydobywa się dziś w Estonii, choć występują też w Szkocji i na zboczach Karpat. Te stare, naturalne złoża pochodzą z okresu mezozoiku.

Aby łupki bitumiczne mogły stać się naturalnym ichtiolem, a następnie współtworzyć skuteczną maść na trądzik, poddaje się je procesowi suchej destylacji w temperaturze 480 stopni Celsjusza. Następnie usuwa się elementy wysokocząsteczkowe oraz poddaje substancję działaniu kwasu siarkowego o niskim stężeniu. Końcowym produktem jest ichtiol.

Dziś w kosmetyce stosuje się niemal wyłącznie ichtiol syntetyczny, pozyskiwany w procesie nazywanym sulfonowaniem oleju. Jego właściwości i działanie nie różnią się od właściwości i działania ichtiolu naturalnego.

Maść ichtiolową trudno jest pomylić z jakąkolwiek inną. Ma ciemnobrunatny, prawie czarny odcień, jest smolista i tłusta, a jej zapach przypomina rozgrzany asfalt. Bardzo mocno brudzi wszystko, czego dotknie, trzeba więc uważać, by nie miała styczności z ubraniami, ręcznikami czy pościelą. Jednak właściwości ichtiolu sprawiają, że jest bardzo skutecznym środkiem na wszelkie zmiany ropne skóry, w tym trądzik.

Zobacz: Sposoby na krosty na twarzy. Jak skutecznie pozbyć się pryszczy, krostek i wykwitów skórnych?

Wykorzystanie ichtiolu w dermatologii po raz pierwszy zaproponował w 1882 roku niemiecki dermatolog Paul Gerson Unna. Od tego czasu stosuje się go w leczeniu trądziku, łojotokowego zapalenia skóry oraz łuszczycy.

Zawarta w maści ichtiolowej substancja czynna, ichtiol, wykazuje znaczące działanie bakteriostatyczne i przeciwzapalne. Nie tylko hamuje rozwój zakażeń bakteryjnych i objawów takich jak zaczerwienienie, opuchlizna, nadmierna ciepłota skóry, ale też ma właściwości odkażające, keratoplastyczne (pobudza tworzenie nowych komórek naskórka), przeciwwysiękowe, a w większych stężeniach – lekko przeciwbólowe.

Ichtiol wykazuje działanie hamujące na bakterie Gram-dodatnie, takie jak:

• Staphylococcus aureus, czyli gronkowiec złocisty,
• Staphylococcus epidermidis,
• Streptococcus pyogenes.

Nie wykryto jednak działania ichtiolu na bakterie Gram-ujemne. W badaniach laboratoryjnych ichtiol wykazał także niewielkie działanie hamujące na drożdżaki Candida albicans, choć zarazem okazało się, że o wiele skuteczniejsze działanie przeciwgrzybicze ma ichtiol biały, inaczej jasny.

Maść ichtiolową stosuje się na ropne zmiany skórne. Ichtiol przyspiesza dojrzewanie ropnia i ułatwia wydostanie się na zewnątrz ropie nagromadzonej pod skórą, dzięki czemu zmniejsza obrzęk, dobrze „radzi” sobie z podskórnymi, twardymi gulami i znacznie skraca czas ich zanikania. Uwalnia także treść ropną nagromadzoną w pryszczach. Maść ichtiolowa na trądzik, stosowana ostrożnie i prawidłowo, może pomóc w szybszym gojeniu zmian skóry.

Maść ichtiolową stosuje się w przypadku problemów skórnych. takich jak m.in.:

• ropne zmiany trądzikowe,
• czyraki (maść o wysokim stężeniu ichtiolu, stosowana jako środek pomocniczy przy antybiotykoterapii),
• owrzodzenia,
• zastrzał i zanokcica,
• łojotokowe zapalenie skóry,
• łuszczyca,
• odmrożenia.

Nie wszystkie zmiany skórne można leczyć maścią ichtiolową – ichtiolu nie wolno stosować jej na otwarte rany. Grozi to silnym podrażnieniem skóry i utrudnieniem gojenia. W warunkach domowych najlepiej jest stosować maść na trądzik, trzymając się wymienionych poniżej zaleceń – to pomoże zminimalizować ryzyko podrażnień i skutków ubocznych.

W przypadku ropnego zapalenia skóry, czyraków, owrzodzeń czy odmrożenia koniecznie trzeba udać się do lekarza, który dobierze właściwy sposób leczenia, być może z zastosowaniem ichtiolu jako środka pomocniczego.

Maść ichtiolowa nie wchłania się i jest bardzo tłusta, przez co stosowanie jej i zmywanie może nastręczać pewnych problemów. Osoby stosujące maść ichtiolową na trądzik opracowały sposób jej aplikacji, który najlepiej ogranicza uciążliwe właściwości ichtiolu. Aby przyspieszyć znikanie ropnej zmiany skórnej, należy nałożyć maść na skórę na całą noc.'

Sposób użycia maści ichtiolowej:

• oczyścić i osuszyć skórę,
• na zmienione miejsca nałożyć niezbyt grubą warstwę maści ichtiolowej,
• nakleić plaster z opatrunkiem w taki sposób, by zasłonił posmarowane miejsce,
• z tak przygotowanym okładem położyć się spać,
• rano zdjąć plaster i dokładnie zmyć maść ze skóry, np. przy użyciu delikatnego żelu do mycia twarzy.

Maść ichtiolowa na trądzik jest środkiem doraźnym. Oznacza to, że usuwa bieżące objawy (ropne wypryski na skórze), ale nie samą chorobę. Świetnie sprawdza się w leczeniu podskórnych, ropnych gul, które trudno jest zmniejszyć jakimkolwiek innym środkiem, bo treść ropna jest wtedy zgromadzona bardzo głęboko pod skórą. Ogromną zaletą jest też cena maści. Tubkę można kupić w aptece za 2-3 złote, co sprawia, że przetestowanie maści jest bardzo tanie. Maść jest też niezwykle wydajna, ponieważ stosuje się ją doraźnie w niedużych ilościach.

Należy pamiętać, że ichtiol jest substancją drażniącą, nieodpowiednią dla bardzo wrażliwej skóry. Po nałożeniu maści pozostaje zwykle zaczerwienienie, które po kilku godzinach znika.

Niektóre osoby odnotowały jednak o wiele silniejsze podrażnienia skóry po maści ichtiolowej. Zwykle wynikały one z nieprawidłowego użycia (nakładanie maści zbyt często, w za dużych ilościach lub na niezagojoną skórę). Nie zamienia to faktu, że warto być ostrożnym, stosując tę maść na trądzik, szczególnie po raz pierwszy.

Niewiele osób wie, że istnieje także biała frakcja ichtiolu. Ichtiol jasny lub biały nie ma charakterystycznej, ciemnej barwy i nie brudzi. Rzadziej wywołuje też podrażnienia skóry. Także jego zapach jest nieco mniej smołowy i łatwiejszy do zniesienia.

Właściwości ichtiolu białego różnią się nieco od właściwości ciemnego. Działa podobnie bakteriostatycznie i przeciwzapalnie, ale oprócz tego:

• wykazuje skuteczniejsze niż czarny ichtiol działanie przeciwgrzybicze i przeciwświądowe,
• w większym stopniu ułatwia regenerację naskórka.

Niestety, maści z jasnym ichtiolem są trudne do kupienia. Dostępne są za to dermokosmetyki z jego dodatkiem. W składzie kryje się pod nazwą „sodium shale oil sulfonate”. Można znaleźć go w szamponach do włosów dla osób dotkniętych łuszczycą. Biały ichtiol zawiera także niejedna maść na trądzik różowaty – w tym przypadku ciemny, tradycyjny ichtiol nie sprawdziłby się ze względu na zbyt agresywne, drażniące działanie.