Chodzisz na basen? Uważaj. Tymi chorobami możesz zarazić się na pływalni. Jakie groźne patogeny na ciebie czyhają?

Grzyby, zwłaszcza dermatofity, uwielbiają ciepłe i wilgotne środowisko. Płytki basenowe nagrzane słońcem, mokre podłogi pod prysznicem czy wilgotne maty w przebieralni stanowią dla nich idealne warunki do przetrwania i namnażania. Wystarczy chwila nieuwagi – kontakt bosej stopy z zanieczyszczoną powierzchnią, by doszło do zakażenia grzybicą stóp, zwłaszcza jeśli na skórze występują otarcia lub mikrourazy.

A co z pozostałymi zagrożeniami? Kąpiele w chlorowanej wodzie mogą prowadzić do zaburzeń naturalnej mikroflory pochwy. Spadek liczby pałeczek kwasu mlekowego powoduje wzrost pH, co ułatwia rozwój bakterii beztlenowych. W efekcie środowisko pochwy staje się mniej kwaśne, co sprzyja rozwojowi niepożądanych bakterii beztlenowych. Taka zmiana równowagi może prowadzić do infekcji intymnych, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Warto zdawać sobie sprawę, że osoby korzystające z basenów są narażone także na chlamydiozy.

Jakie bakterie można znaleźć w basenie? Okazuje się, że podczas korzystania z publicznych kąpielisk często dochodzi do infekcji dróg moczowych, za które najczęściej odpowiadają bakterie E. coli. Te mikroorganizmy mogą przedostać się do cewki moczowej, a stamtąd wniknąć do pęcherza moczowego, powodując stan zapalny.

Baseny to miejsca, które kojarzymy przede wszystkim z relaksem i aktywnością fizyczną. Niestety, korzystanie z nich niesie ze sobą także ryzyko zakażeń skórnych, w tym brodawkami wirusowymi, czyli kurzajkami. Kurzajki, inaczej brodawki wirusowe, są wywoływane przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV).

Używanie cudzych klapek to jeden z najczęstszych sposobów pośredniego zarażenia się grzybicą stóp na basenie. Grzyby chorobotwórcze, zwłaszcza dermatofity, dobrze rozwijają się w ciepłym, wilgotnym środowisku, czyli właśnie takim, jakie panuje w przebieralniach, pod natryskami czy przy krawędziach basenu. Podłogi w szatniach, prysznicach i przy basenie są często skażone zarodnikami grzybów, które mogą przeniknąć przez drobne uszkodzenia naskórka. Dodatkowo niewystarczające osuszenie stóp, szczególnie przestrzeni między palcami, sprzyja namnażaniu się grzybów.

Wilgotne i ciepłe środowisko basenów tworzy także idealne warunki do przetrwania wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Miłośnicy pływania korzystają z tych samych powierzchni, pryszniców, podłóg, ławek czy przebieralni, co zwiększa możliwość przeniesienia wirusa. Wirus HPV przenosi się głównie poprzez bezpośredni kontakt skóry ze skażonymi powierzchniami. Nawet drobne uszkodzenia naskórka, takie jak mikrourazy lub otarcia, ułatwiają wirusowi wniknięcie i rozwój infekcji. Zmiany skórne po basenie, takie jak kurzajki to niestety konsekwencja zakażenia.

Ryzyko zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w środowisku basenowym jest bardzo niewielkie, ponieważ wirus ten szybko traci zdolność do zakażania poza organizmem człowieka. Mimo to, nie można całkowicie wykluczyć możliwości transmisji, szczególnie w sytuacjach, gdy dochodzi do bezpośredniego kontaktu skóry z wilgotną powierzchnią, z której niedawno korzystała osoba zakażona.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że bakterią Chlamydia trachomatis można się zarazić nie tylko podczas zbliżenia, ale także na basenie. Bakterie mogą przetrwać w wilgotnym, ciepłym środowisku, a jeśli dojdzie do kontaktu z zakażoną wodą lub powierzchnią, na przykład poprzez drobne uszkodzenia skóry czy błony śluzowe, istnieje ryzyko zakażenia.

Jeśli woda nie jest odpowiednio chlorowana i dezynfekowana, bakterie E. coli, pochodzące np. z kału, mogą przetrwać i wniknąć do układu moczowego (np. podczas kąpieli lub siadania w jacuzzi), szczególnie u kobiet, których cewka moczowa jest krótka i blisko odbytu.

Pierwsze objawy grzybicy stóp to zazwyczaj swędzenie, zaczerwienienie i łuszczenie się skóry, szczególnie między czwartym a piątym palcem. W miarę postępu infekcji może dojść do pękania naskórka. Czasem pojawiają się także drobne pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym, wzmożona potliwość oraz charakterystyczny, nieprzyjemny zapach stóp, który bywa szczególnie dokuczliwy w bardziej zaawansowanych stadiach choroby.

Objawy zapalenia pęcherza rozwijają się stopniowo i wymagają szybkiej konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu lub urologiem. Do najczęstszych dolegliwości należą:

• pieczenie i ból podczas oddawania moczu,

• trudności z rozpoczęciem mikcji,

• częste, silne parcie na pęcherz,

• częstomocz połączony z niewielką ilością wydalanego moczu,

• ból w dolnej części brzucha nasilający się przy mikcji,

• nieznacznie podwyższona temperatura ciała.

Infekcje intymne u kobiet i mężczyzn mogą dawać różne objawy, jednak najczęściej pojawia się swędzenie, pieczenie, nietypowa wydzielina z pochwy lub cewki moczowej oraz dyskomfort podczas seksu czy oddawania moczu.

Zakażenia wywołane przez Chlamydia trachomatis u kobiet mogą powodować:

• upławy (często wodniste lub ropne),

• pieczenie lub ból podczas oddawania moczu,

• krwawienia międzymiesiączkowe (jeśli infekcja przeniesie się na przydatki),

• krwawienia po stosunku,

• ból w podbrzuszu,

• ból podczas stosunku.

U mężczyzn chlamydioza może objawiać się:

• wyciekiem z cewki moczowej (najczęściej przezroczystym lub ropnym),

• pieczeniem lub swędzeniem w cewce moczowej,

• bólem podczas oddawania moczu,

• bólem jąder lub moszny (jeśli rozwinie się zapalenie najądrzy).

Kurzajki wywołane wirusem brodawczaka ludzkiego to niewielkie zmiany skórne o owalnym lub nieregularnym kształcie. U niektórych mają naturalny odcień skóry, u innych z kolei są one szarawe lub brązowawe. Brodawki mogą się namnażać, tworząc tzw. mozaikę, grupę sąsiadujących ze sobą kurzajek.

Stosując kilka prostych zasad, można skutecznie zmniejszyć ryzyko zakażenia chorobami, które czyhają na nas na kąpieliskach.

Jak zapobiegać grzybicy stóp na basenie? Przede wszystkim należy unikać chodzenia boso po mokrych powierzchniach, w szatni, pod prysznicem czy przy brzegu basenu. To właśnie tam najczęściej dochodzi do zakażenia. Warto pamiętać też o noszeniu klapek lub butów do sportów wodnych. Chronią one stopy przed bezpośrednim kontaktem z zanieczyszczonym podłożem. Równie ważne jest dokładne osuszanie stóp po kąpieli, szczególnie między palcami. Wilgoć sprzyja rozwojowi grzybów, a sucha skóra stanowi podstawę profilaktyki.

Wirus HPV na basenie przenosi się głównie poprzez bezpośredni kontakt skóry ze skażonymi powierzchniami. Nawet drobne uszkodzenia naskórka, takie jak mikrourazy lub otarcia, ułatwiają wirusowi wniknięcie i rozwój infekcji. Dlatego tak ważne jest zachowanie ostrożności i stosowanie prostych zasad profilaktyki. Jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony jest noszenie klapek na basenie. Zapobiega to bezpośredniemu kontaktowi stóp z potencjalnie zakażonym podłożem.

Wilgotny, ciasny kostium kąpielowy i letnie upały to idealna kombinacja dla grzybów. Tworzą świetne warunki do rozwoju infekcji intymnych, zwłaszcza tych wywołanych przez Candida albicans – drożdżaki, które na co dzień są nieszkodliwymi „lokatorami” naszego organizmu.

Problem zaczyna się wtedy, gdy zaczynają się zbyt szybko mnożyć, np. właśnie wtedy, gdy długo chodzimy w mokrym stroju po basenie czy plaży. Może się wtedy rozwinąć grzybica pochwy, nazywana też drożdżycą lub po prostu kandydozą. Objawia się zwykle swędzeniem, pieczeniem i nieprzyjemnymi upławami.

Jak się chronić na basenie przed infekcjami intymnymi? Warto pamiętać o jednej prostej rzeczy: po kąpieli zawsze należy przebrać się w suchą bieliznę. To mały wysiłek, który może uchronić organizm przed nieprzyjemną dolegliwością. Ten nawyk może uchronić przed chorobami po basenie, zarówno grzybicą, jak i zapaleniem pęcherza. Dodatkowo nawodnienie ułatwia wypłukiwanie bakterii z dróg moczowych.

Źródło: Chlamydia trachomatis – charakterystyka patogenu i diagnostyka zakażeń, Post Dermatol Alergol 2008; XXV, 3: 125–128,