Czym jest badanie mykologiczne i do czego służy?
Badanie mykologiczne ma na celu wykrycie i identyfikację zakażenia grzybiczego. Mykozy (grzybice) to niezwykle popularne i wysoce zaraźliwe infekcje, które wywołują mikroskopijne grzyby. Aby zastosować skuteczne leczenie, konieczne jest rozpoznanie typu czynnika chorobowego.
Badanie mykologiczne zleca lekarz w przypadku podejrzenia grzybicy. Wykonuje się je metodą posiewu z materiału pozyskanego z zakażonego miejsca.
Materiał w postaci próbki tkanki potencjalnie zaatakowanej przez grzyby mikroskopijne zostaje pobrany w gabinecie. Czas oczekiwania na wyniki posiewu jest uzależniony od rodzaju grzyba oraz typu próbki, ale może zająć nawet kilka tygodni.
Dzięki rozwojowi technologii, niektóre grzyby znajdujące się w odpowiednim stadium, dają się zaobserwować mikroskopowo w próbce jeszcze przed zastosowaniem posiewu. Strzępki grzybni widoczne są przy 400-krotnym przybliżeniu obrazu, aby zwiększyć widoczność, preparat można dodatkowo wybarwić.
To najczęstsze choroby skóry. Nie pozbędziesz się ich w ciąg...
Badanie mykologiczne – posiew
Posiew jest badaniem mikrobiologicznym, w którego przebiegu na specjalnym podłożu odżywczym hoduje się drobnoustroje pozyskane z próbki pobranej od pacjenta. W zależności od miejsca występowania zakażenia, materiałem badawczym może być: płyn mózgowo-rdzeniowy,
- krew,
- mocz,
- ślina,
- wydzielina pochwowa,
- łuski skórne,
- fragmenty paznokcia.
W laboratorium zapewnia się optymalne warunki wzrostu grzybów mikroskopijnych, aby zaobserwować zwiększoną ilość konkretnych mikroorganizmów, diagnozując tym samym przyczynę infekcji. Najczęściej występujące zakażenia dotyczą mykoz wywoływanych przez grzyby z rodzaju drożdżaków oraz dermatofity (grzyby rozkładające kreatynę) – rzadziej grzybice powodują pleśnie.
Zobacz też:
Badanie mykologiczne – próbki
Materiał złożony z wydzielin narządów pobiera się przy pomocy szpatuły, wymazówki lub specjalnej szczoteczki, a następnie przenosi na podłoże odżywcze i umieszcza w cieplarce, gdzie zapewnione są idealne warunku rozwoju dla grzybów. Pozyskanie próbki badawczej śliny czy śluzu pochwowego nie jest procesem bolesnym, trwa krótko i zwykle wykonywane jest w gabinecie lekarskim.
Próbkę, z której wykonywany będzie posiew moczu, należy dostarczyć do laboratorium w sterylnym pojemniku. Przy pozyskiwaniu próbki obowiązują identyczne procedury, jak w przypadku innych badań moczu: należy pobrać ją ze środkowego strumienia moczu podczas pierwszej porannej mikcji. Aby uniknąć zakłócenia wyników badania zanieczyszczeniem próbki grzybami skórnymi, należy zadbać o to, aby nie dotykać wnętrza pojemnika ani wewnętrznej strony nakrętki, a także pamiętać o higienie okolic intymnych.
Także zalecenia w przypadku pobierania krwi do badania mikologicznego nie różnią się od tych dotyczących pobierania krwi do innych badań. Konieczne jest nowe wkłucie (nie można pobrać krwi za pośrednictwem istniejącego już wenflonu) oraz zachowanie sterylności próbki, a także pozostawanie na czczo. Próbka krwi do badania mykologicznego zlecana jest w podejrzeniu mykoz atakujących narządy wewnętrzne.
W przypadku podejrzenia grzybicy skóry pobiera się materiał badawczy w postaci fragmentów zmian skórnych pozyskanych z zainfekowanego miejsca. W tym celu najczęściej wykorzystuje się specjalną łyżeczkę chirurgiczną, która delikatnie zeskrobuje wierzchnią warstwę naskórka, pozyskując łuski skórne stanowiące podstawę posiewu. Jeżeli zmiany mają charakter pęcherzyków, konieczne jest pobranie ich fragmentów. Materiał badawczy pobiera się z obrzeża zmian skórnych.
Aby pobrać próbkę do badania mikologicznego w kierunku grzybicy paznokci, stosuje się specjalne cążki, którymi odcina się niewielką część masy rogowej. Jeżeli natomiast zakażenie dotyczy wałów okołopaznokciowych, szpatułką pobiera się próbkę wydzieliny z tej okolicy albo (w przypadku braku wydzieliny) pod zainfekowanym wałem okołopaznokciowym umieszcza się na kilkanaście godzin sterylną nitkę nasączoną pożywką, która stanowić będzie podstawę badania mykologicznego.
Zobacz też:
Jak się przygotować do badania mykologicznego?
Kluczową rolę ma sterylność próbki, czyli niezanieczyszczenie jej dodatkowymi substancjami, które mogłyby zafałszować wynik badania. W przypadku pobierania próbki masy rogowej paznokcia – 24 godziny wcześniej należy zrezygnować z lakieru, a tydzień wcześniej z opiłowywania i przycinania, konieczne jest natomiast mycie wodą z mydłem. Jeżeli chodzi o próbki skóry – także ważna jest czystość i brak kosmetyków, kremów czy maści (także leczniczych).
Próbkę krwi pobiera się rano, przed posiłkiem, a próbkę moczu – po nocnym odpoczynku, ze środkowego strumienia moczu. Badanie ginekologiczne, podczas którego pobrana zostanie próbka wydzieliny pochwowej, powinno być poprzedzone zadbaniem o higienę narządów płciowych z użyciem odpowiedniego do okolic intymnych preparatu.
Przed wykonaniem badania mykologicznego trzeba poinformować lekarza o wszelkich przyjmowanych lekach – te wiadomości będą kluczowe w interpretacji wyników badania.
Jak interpretować wyniki badania mykologicznego?
Prawidłowy dla badania mykologicznego jest wynik ujemny – oznacza on, że podczas posiewu nie wyhodowano grzybów chorobotwórczych z próbki materiału pozyskanej od pacjenta. Jeżeli z próbki wyhodowano drobnoustroje odpowiadające za mykozy, na wyniku znajdować się będzie rozpoznanie gatunku grzyba oraz informacja dotycząca jego lekoodporności.
Istnieje możliwość wyniku fałszywie ujemnego, jeżeli mamy do czynienia z grzybem szczególnie wymagającym, którego hodowla na standardowym podłożu nie udaje się, albo w przypadku pobrania zbyt małej ilości grzyba w próbce. Znacznie częściej pojawia się wynik fałszywie dodatni, powstający wskutek niesterylności materiału badawczego.
Kluczową rolę w interpretacji wyniku pełni wiedza lekarza dotycząca okoliczności pobrania materiału oraz historii chorób badanego i stosowanego leczenia.
Duży wpływ na ilość grzybów w przewodzie pokarmowym ma to, co jemy
