Inhalacje na zatoki pomogą zwalczyć ból zatok. Wypróbuj domowe sposoby: inhalacje z soli fizjologicznej, zioła i olejki eteryczne do parówki

Zapalenie zatok to stan zapalny błon śluzowych zatok przynosowych, czyli przestrzeni zlokalizowanych w głowie, które są ważną częścią układu oddechowego. Przyczyną jego rozwoju jest niedrożność ujść zatok, powodująca ich niedostateczną wentylację i namnażanie się chorobotwórczych drobnoustrojów.

Zobacz także: Odczuwasz suchość i dyskomfort w nosie? To może być syndrom suchego nosa

Zatoki przynosowe, do których należą zatoki czołowe, sitowe, klinowe i szczękowe, znajdują się wewnątrz twarzoczaszki w okolicach nosa i czoła, a ich ujścia łączą się z nosem. Stąd do stanu zapalnego w tym rejonie może przyczynić się nie m.in.:

• niewyleczona infekcja górnego układu oddechowego,
• alergie oddechowe,
• wady anatomiczne, takie jak skrzywiona przegroda nosowa,
• polipy występujące w nosie,
• przebyte urazy nosa bądź twarzy.

Zapalenie zatok może mieć charakter ostry – wtedy mija zazwyczaj po upływie około 3 tygodni od przebycia infekcji. Jeśli utrzymuje się dłużej, nazywane jest zapaleniem przewlekłym, a gdy występuje częściej niż cztery razy w roku, mówimy o problemie nawracającym. Niezależnie od przebiegu infekcji zwykle towarzyszy jej ból i inne dolegliwości, które należy leczyć.

Zapaleniu zatok towarzyszy szereg dolegliwości, których nie należy lekceważyć, bo w przeciwnym przypadku grożą powikłaniami.

Do najbardziej charakterystycznych objawów zapalenia zatok należą (w kolejności nasilania się):

• zatkany nos,
• bolesność uciskowa twarzy,
• ból zębów,
• gęsta wydzielina z nosa o żółtym lub zielonym zabarwieniu,
• ból i zawroty głowy,
• podwyższona temperatura ciała,
• osłabienie węchu i smaku,
• kaszel,
• łzawienie oczu lub zapalenie spojówek (zwłaszcza u alergików),
• zmęczenie,
• zaburzenia snu,
• ogólne złe samopoczucie.

Odczuwane symptomy mogą zaostrzać się pod wpływem czynników drażniących, do których należą m.in.:

• dym tytoniowy (zarówno palenie aktywne, jak i bierne),
• suche powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach czy pochodzące z klimatyzacji,
• obecność w otoczeniu zanieczyszczeń w postaci pyłów oraz alergenów takich jak kurz czy pyłki traw.

Nieleczone zapalenie zatok może doprowadzić do przewlekłego bólu i długotrwałego utrzymywania się zawrotów głowy, ale konsekwencją może być również:

• zapalenie gardła,
• zapalenie ucha,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie kości zlokalizowanych blisko zatok,
• ropień nad- lub podtwardówkowy,
• ropień podokostnowy,
• ropień mózgu lub oczodołu,
• zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej
• torbiele,
• obrzęk zapalny powiek,
• stany zapalne w obrębie oczodołów,
• utrata słuchu.

W zapaleniu zatok ulgę mogą przynieść niesterydowe środki przeciwzapalne, zwłaszcza w dedykowanych zatokom preparatach z dodatkiem substancji udrożniających nos, a także działające łagodniej ziołowe suplementy diety z korzeniem goryczki. Ból zatok pomogą też złagodzić niesterydowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen.

Gdy zapalenie zatok ma ostry przebieg, jego leczeniem powinien kierować specjalista, który zaleci odpowiednie środki dostępne na receptę. W łagodnym i przewlekłym przebiegu choroby warto wspomóc zatoki za pomocą ich płukania, ciepłych okładów i/lub inhalacji.

Rozgrzewające, suche okłady na zatoki ułatwiają spływanie z nich wydzieliny i wydmuchanie przytkanego nosa. Do ich wykonania potrzebna jest gruboziarnista niejodowana sól kuchenna. Należy umieścić ją w płóciennym woreczku albo owinąć w czystą kuchenną ściereczkę z bawełny w taki sposób, by się nie wysypała. Następnie należy podgrzać okład w piekarniku do takiej temperatury, by był bardzo ciepły, ale nadawał się do ułożenia na czole. Czas działania kompresu powinien wynosić 10-15 minut.

Płukanie zatok (inaczej irygację) wykonuje się za pomocą izotonicznego lub hipertonicznego roztworu soli, dostępnego w ramach specjalnych zestawów dostępnych z aptece. Zabieg można wykonywać 1-2 razy dziennie. W tym celu najczęściej należy rozpuścić zawartą w zestawie porcję soli w letniej wodzie i wlać roztwór do butelki. Następnie należy pochylić się nad umywalką i sprawnym ruchem wtłoczyć zawartość butelki do nosa tak, by roztwór wyleciał drugą dziurką.

Choć irygacje mogą być skuteczne, nie są jednak tak bezpieczne (również pod kątem mikrobiologicznym) jak inhalacje parą wodną lub wdychanie wodnej mgiełki z nebulizatora.

Inhalacja na zatoki może zostać przeprowadzona z wykorzystaniem specjalnego nebulizatora, często nazywanego inhalatorem, który wytwarza chłodną mgiełkę, rozpylając wszystkie związki zawarte w roztworze. Z tego powodu do nebulizacji można stosować jedynie czystą wodę, roztwór soli (np. fizjologicznej) albo leku zawartego w mieszance do inhalacji.

Inhalacje na zatoki najczęściej przeprowadza się z użyciem izotonicznego roztworu soli (czyli takiego, w którym jej stężenie jest zgodne z tym występującym w osoczu krwi, łzach i innych płynach ustrojowych) albo roztworu hipertonicznego, który zawiera zwiększoną zawartość chlorku sodu.

Używanie nebulizatora to sposób na łatwiejsze oddychanie, m.in. dzięki nawilżeniu dróg oddechowych, rozrzedzeniu gęstej wydzieliny, która zalega w jamie nosowej, oraz umożliwieniu jej wykrztuszania.

Inhalacje na zatoki można wykonać, korzystając z miski z gorącą wodą. Tradycyjna parówka z użyciem naczynia o dużej powierzchni łączy w sobie korzystne działanie pary wodnej, olejków eterycznych zawartych w ziołach lub tych skoncentrowanych, dostępnych w buteleczkach, a także ciepła.

Aby wykonać najprostszy rodzaj inhalacji w postaci parówki, należy zaparzyć 1-4 łyżki ziół na litr wody; do takiej samej objętości można dodać od kilku do 10 kropli olejku eterycznego (ale tylko 2-3 krople olejku oregano).

Wdychając parę należy okryć głowę ręcznikiem. Inhalacje można wykonywać 2-3 razy dziennie przez 15 minut, a po zabiegu należy pozostać w ciepłym pomieszczeniu, a nawet założyć czapkę.

Inhalacje na zatoki z ciepłej pary wodnej warto przeprowadzić z wykorzystaniem ziół o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbólowych, które wspierają pracę układu oddechowego, a często działają też rozkurczowo, to m.in.:

• kwiat czarnego bzu,
• kwiat dziewanny,
• korzeń goryczki,
• kwiat lipy,
• ziele szałwii,
• koszyczek rumianku,
• kwiat nagietka,
• ziele werbeny,
• mirra.

Jeszcze silniej działają olejki eteryczne, które stanowią skoncentrowaną postać ziołowych związków lotnych. Polecany jest zwłaszcza olejek:

• eukaliptusowy,
• kamforowy,
• sosnowy,
• lawendowy,
• majerankowy,
• miętowy,
• z drzewka herbacianego.

Inhalacje mające na celu udrożnienie zatok są niewskazane w sytuacji, gdy chory często miewa krwotoki z dróg oddechowych. Nie powinno się też wykonywać ich również w przypadku:

• przewlekłych chorób układu oddechowego, m.in. pochodzenia nowotworowego,
• u osób z niewydolnością oddechową,
• przy ciężkiej niewydolności serca,
• podczas zapaleniem gardła lub krtani,
• przy ropnym zapaleniem migdałków.

Inhalacje u dzieci można prowadzić wyłącznie za pomocą specjalnego nebulizatora, przy czym nie powinny one trwać dłużej niż 5 minut. Ze względu na silne działanie, stosowanie ziół, a tym bardziej olejków eterycznych, nie jest u dzieci wskazane.

Przy bólu zatok u dziecka najlepiej sprawdzi się sól fizjologiczna lub specjalny płyn inhalacyjny dostępny w aptece, jednak jego stosowanie należy uzgodnić z lekarzem, zwłaszcza, że istnieje co do tego szereg przeciwwskazań i możliwych działań ubocznych.