Gruczolakorak – typy, przyczyny, objawy, leczenie, diagnostyka i rokowania

Gruczolakorak, czyli rak gruczołowy jest jednym z najczęściej pojawiających się nowotworów złośliwych w obrębie narządów, na podłożu tkanki nabłonkowej. Jego specyfika opiera się na tym, że swoją budową naśladuje czasem sposób utkania zdrowego narządu. To, jakie są rokowania uzależnione jest od czasu wykrycia, czyli tego, w jakim stadium jest rak gruczołowy. Adenocarcinoma, pod taką nazwą również występuje gruczolakorak – może też występować na podłożu metaplazji, a więc zastąpienia dojrzałej tkanki inną zróżnicowaną w przypadku jej podrażnienia. Chociaż brak dokładnych danych co do występowania raka gruczołowego to przyjmuje się, że wśród nowotworów odpowiada on za około 50 proc. zachorowań u kobiet i nieco mniej u mężczyzn.

Obecna medycyna nie jest w stanie jednoznacznie określić przyczyn gruczolaka. Istnieją jednak czynniki ryzyka, które mają znaczący wpływ na rozwój tego nowotworu. Mowa tu w głównej mierze o:

• Nieprawidłowym funkcjonowaniu układu hormonalnego.
• Otyłości.
• Endometriozie.
• Paleniu tytoniu.
• Przewlekłych stanach zapalnych układu pokarmowego.

W początkowej fazie rozwoju gruczolaki nie dają żadnych objawów. Pierwsze symptomy pojawiają się w zaawansowanym stadium rozwoju nowotworu. Objawy gruczolaka uzależnione są w głównej mierze od jego lokalizacji.

Gruczolak przełyku – objawy:

• Trudności w przełykaniu.
• Utrata masy ciała.
• Ból przy przełykaniu.

Gruczolak żołądka – objawy:

• Ból w nadbrzuszu.
• Krwiste lub fusowate wymioty.
• Smoliste stolce.
• Brak apetytu.
• Niechęć do mięsa.
• Utrata wagi.
• Wyczuwalny guz w nadbrzuszu.

Gruczolak jelita grubego i odbytnicy – objawy:

• Naprzemienne zaparcia i biegunki
• Świeża krew w stolcu.
• Stolce ze śluzem.
• Uczucie niepełnego wypróżnienia.
• Stolce ołówkowate.
• Niedokrwistość.
• Utrata masy ciała.

Gruczolak wątroby – objawy:

• Uczucie osłabienia.
• Utrata masy ciała.
• Bóle w nadbrzuszu.
• Powiększenie wątroby
• Żółtaczka.

Gruczolak trzustki – objawy:

• Utrata masy ciała.
• Stale utrzymujący się ból w jamie brzusznej, tępy, zmniejszający się w pozycji kolankowo- łokciowej.
• Żółtaczka.
• Nawracające zapalenia zakrzepowe w kończynach dolnych.

Gruczolak krtani – objawy:

• Chrypka utrzymująca się ponad miesiąc, zwłaszcza u palaczy.
• Wyczuwalny guz w tchawicy.
• Krew w plwocinie.

Gruczolak płuca, oskrzeli i tchawicy – objawy:

• Kaszel trwający ponad miesiąc.
• Poczucie duszności.
• Krew w plwocinie.
• Ból w klatce piersiowej.
• Nawracające zapalenia dróg oddechowych.

Gruczolak piersi – objawy:

• Wyczuwalny guz w piersi.
• Wyciek z brodawki krwisty lub surowiczy.
• Zmiana w wyglądzie brodawki: owrzodzenie lub wciągnięcie.
• Zmiany w obrębie skóry piersi: wciągnięcie, owrzodzenie, objaw „pomarańczowej skórki”.

Gruczolak szyjki macicy – objawy:

• Zaburzenia miesiączkowania.
• Krwawienia z dróg rodnych po stosunku.
• Upławy podbarwione krwią o nieprzyjemnym zapachu.

Gruczolak jajnika – objawy:

• Ból w czasie stosunku.
• Uczucie pełności w dole brzucha.

Gruczolak gruczołu krokowego – objawy:

• Trudność w oddawaniu moczu.
• Częstomocz.
• Krwiomocz.
• Ból kości w obrębie kręgosłupa.

Gruczolak nerki – objawy:

• Krwiomocz.
• Bolesność okolicy lędźwiowej.
• Wyczuwalny guz.
• Utrata masy ciała.
• Niedokrwistość.

Metody diagnozowania nie różnią się mocno od metod rozpoznawania innego rodzaju nowotworów. Pierwszym krokiem jest wykonanie badań obrazowych. Zaliczają się do nich:

• Tomografia komputerowa.
• Ultrasonografia
• Mammografia (w przypadku gruczolaka piersi).
• Rezonans magnetyczny.

Jeśli dana metoda wskaże na obecność guza to, pobiera się z niego materiał do badania histopatologicznego bądź cytologicznego w celu określenia rodzaju nowotworu. Wykorzystuje się do tego mało inwazyjne metody takie jak:

• Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą USG w guzach ślinianek i tarczycy lub biopsja wykonywana podczas ultrasonografii endoskopowej w zmianach dróg żółciowych i trzustki.
• Biopsja gruboigłowa w podejrzeniu gruczolakoraka piersi i prostaty.
  [*]Pobranie drobnych wycinków podczas gastroskopii w podejrzeniu gruczolakoraka przełyku, a także w kolonoskopii w diagnozowaniu zmian w obrębie jelita grubego.
• Pobranie drobnych wycinków podczas bronchoskopii w diagnozowaniu raka płuc.
• Wymaz szczoteczkowy z oskrzela bądź z dróg żółciowych.
• Łyżeczkowanie kanału szyjki lub jamy macicy przy podejrzeniu raka gruczołowego endometrium, lub szyjki macicy.

Czy manicure hybrydowy może powodować raka?

W diagnostyce bardzo ważne jest określenie stopnia złośliwości histopatologicznej nowotworu poprzez wygląd jego komórek i tkanek pod mikroskopem, a także w oparciu do struktur zdrowych. To wskazuje, jak szybko nowotwór może się rozwinąć oraz rozsiać na pozostałe tkanki. O ile komórki nowotworowe i struktura tkanki nowotworowej są podobne do komórek i niezmienionej tkanki to nowotwór określa się jako „dobrze zróżnicowany”. Wyróżnia się także nowotwory „niezróżnicowane” i „słabo zróżnicowane”.

Nowotworom przypisuje się stopień złośliwości od 1 do 4.

• GX: stopień złośliwości nie może zostać oszacowany.
• G1: dobrze zróżnicowany o niskim stopniu złośliwości.
• G2: umiarkowanie zróżnicowany o pośrednim stopniu złośliwości.
• G3: słabo zróżnicowany o wysokim stopniu złośliwości.
• G4: niezróżnicowany o wysoki stopniu złośliwości.

W leczeniu gruczolakoraków stosuje się wszystkie spośród dostępnych metod medycznych. Mogą to być:

• Zabiegi chirurgiczne.
• Chemioterapia.
• Naświetlania.
• Hormonoterapia i immunoterapia.

Przebieg leczenia uzależniony jest od lokalizacji guza czyli tego, czy istnieje możliwość całkowitego wycięcia zmiany. Jeśli chodzi o raka gruczołowego płuc lub inny typ to leczenie uwzględnia także to, czy występują przerzuty, a także jaki jest ogólny stan pacjenta. W gruczolakoraku rokowanie uzależnione jest od narządu dotkniętego patologiczną zmianą. Na przykład, gruczolakoraki endometrium wykrywane są bardzo wcześnie i nie domagają się większego leczenia poza usunięciem macicy. Duże szanse na wieloletnie przeżycie są również podczas występowania gruczolakoraka prostaty, gdzie znaczny odsetek pacjentów poddawany jest wyłącznie chemioterapii. Najgorsze rokowania dotyczą raków gruczołowych żołądka, trzustki i jajnika. Pośrednie ryzyko dotyczy nowotworów piersi i jelita grubego, gdzie przebieg leczenia i choroby uzależniony jest od tego, na jakim etapie zostanie ona wykryta.