Rak trzustki – rokowania, objawy, przyczyny. Sprawdź, jakie badania stosuje się przy diagnozowaniu raka trzustki oraz jak przebiega leczenie

Rak trzustki stoi na podium w rankingu przyczyn zgonów wywołanych guzami złośliwymi (zarówno w Europie jak i w USA.) Jest on bardzo charakterystyczny, ponieważ zazwyczaj wykrywany zostaje w późnym stadium rozwoju, przez co proces jego destrukcyjnego wpływu na organizm następuje bardzo szybko.

Według statystyk medycznych prowadzonych w Polsce na 100 tysięcy mieszkańców rocznie diagnozuje się od 4 do 10 osób z rakiem trzustki. Ryzyko tego nowotworu wzrasta wraz z wiekiem. Należy on do grupy nowotworów tytoniozależnych – palenie, zwłaszcza przez wiele lat naraża na wystąpienie tej choroby.

Ryzyko zachorowania na raka trzustki jest potęgowane przez prowadzenie niehigienicznego trybu życia. Wśród przyczyn, które sprzyjają jego rozwojowi, wymienia się:

• palenie tytoniu,
• przewlekłe zapalenie trzustki,
• otyłość,
• mięsna, źle zbilansowana dieta,
• spożywanie posiłków obfitujących w tłuszcze,
• cukrzyca,
• wrodzone zespoły nowotworowe,
• czynnik genetyczny (10 proc).

Inne, ogólne czynniki rakotwórcze to:

• czynniki zawodowe,
• zachowania seksualne,
• czynnik dzietności,
• zakażenia,
• spożywanie alkoholu,
• skażenia środowiskowe.

Trzustka to organ składający się z kilku konkretnych części. Nowotworowe zmiany pojawiają się najczęściej w głowie narządu (60 proc.) i w ok. 20 proc. w jej trzonie, ogonie. Do najczęstszych objawów raka trzustki należą:

• nudności,
• spadek masy ciała,
• brak apetytu,
• wzdęcia,
• ból w dolnej części pleców,
• wrażenie opuchniętej jamy brzusznej,
• biegunka,
• wymioty.

Ważną kwestią w profilaktyce nowotworowej jest nie tylko profilaktyka pierwotna, ale także wtórna. Wykonywanie regularnych badań przesiewowych jest niezwykle istotne, aby na bieżąco monitorować, czy nie wystąpiły jakiekolwiek zmiany rakotwórcze w organizmie lub przerzuty po zakończonym leczeniu.

Niestety, w Polsce poziom propagowania badań profilaktycznych pod kątem nowotworów jest niski. Z roku na rok liczba zachorowań wzrasta. Pozytywną wiadomością są jednak statystyki, z których wynika, że zdiagnozowane osoby od momentu otrzymania informacji o nowotworze przeżywają średnio kilka lat dłużej niż było to jeszcze parę lat temu.

Polska wciąż jednak ma słabe miejsce pod kątem wyników oceniających prowadzenie badań nowotworów w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej. Wynik ten zaniża czas oczekiwania na rozpoczęcie terapii od momentu diagnozy. Bywa, że jest to nawet kilka tygodni.

W przypadku podejrzeń raka trzustki warto wykonać USG jamy brzusznej. Może ono wykryć guza o dużej średnicy. Nie jest drogie, ale niestety w przypadku bardzo małych zmian na trzustce może ich nie wykazać. Natomiast wszystkim osobom z takim podejrzeniem zależy, aby wykryć zmiany chorobowe w jak najszybszym czasie.

Bardziej szczegółowym badaniem, rzadziej wykonywanym jest tomografia komputerowa jamy brzusznej. Niestety również może być zawodna pod tym samym względem, co USG, nie wykrywając małych zmian. Niektórzy lekarze zalecają również rezonans magnetyczny. Po jego wykonaniu można zobaczyć kształt organu, jego strukturę, czy stan przewodu trzustkowego.

Dowiedz się, jakie badania profilaktyczne należy wykonywać

Na podstawie badań określany jest etap na jakim znajduje się nowotwór trzustki. Wyróżnia się pięć stadiów:

• Etap 0. W trzustce występują nieprawidłowe komórki, które mogą stać się nowotworowe. Ten etap jest czasami nazywany stanem przedrakowym.
• Etap 1. Guz znajduje się tylko w trzustce.
• Etap 2. Guz rozprzestrzenił się na pobliskie tkanki brzucha lub węzły chłonne.
• Etap 3. Guz rozprzestrzenił się na główne naczynia krwionośne i węzły chłonne.
• Etap 4. Guz rozprzestrzenił się na inne narządy, takie jak wątroba. To stadium Jest nazywane jest także rakiem przerzutowym.

W sytuacji zdiagnozowania raka trzustki:

• pacjent jest poddawany operacji usunięcia konkretnej części narządu (czasem także narządów sąsiadujących),
• po operacji stosowana jest chemioterapia bądź radioterapia,
• wdraża się różnego rodzaju leczenie farmakologiczne wpływające np. na zmniejszenie dolegliwości bólowych u pacjentów w zaawansowanym stadium choroby.

U 90 proc. ludzi, u których diagnozuję się raka trzustki, nastąpiły już rozległe przerzuty na inne organy jamy brzusznej. W związku z tym leczenie radykalne, jak np. chemioterapia stosowana jest tylko u ok. 20 proc. pacjentów, których stan pozwolił na wykonanie zabiegu usunięcia części trzustki i innych narządów zaatakowanych przez raka.

Rokowania dotyczące raka trzustki zazwyczaj nie są pozytywne, głównie ze względu na późne zdiagnozowanie choroby. Jak mówił prof. Maciej Krzakowski, krajowy konsultant ds. onkologii podczas debaty „Najgroźniejsi zabójcy: rak trzustki”:

Ogółem przeżycia pięcioletnie nie przekraczają 5 proc. Powodem jest to, że rak trzustki przez wiele lat rozwija się skrycie. W około 80 proc. przypadków choroba jest wykrywana albo w stadium miejscowego zaawansowania, bez możliwości leczenia chirurgicznego, albo wręcz uogólnienia. Tylko około 10-15 proc. chorych ma nowotwór trzustki w I i II stopniu zaawansowania, kiedy można przeprowadzić tzw. radykalną resekcję. Ale ona również nie oznacza wyleczenia, bo przeżycia 5-letnie są niezadawalające.

Pozytywne informacje, jakie można otrzymać podczas zdiagnozowania raka trzustki, to m.in:

• wysoki stopień zróżnicowania guza,
• guz o średnicy mniejszej niż 2 cm,
• występujący wyłącznie na trzustce, bez typowych przerzutów, np. na węzły chłonne.

Źródła:

• Dzieło zbiorcze, „Rola metaloproteinaz i ich inhibitorów w raku trzustki”
• Dzieło zbiorcze, „Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce - główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych”
• Rak trzustki: rzadki, a bardzo groźny Onkologia w Polsce
• Everything You Need to Know About Pancreatic Cancer Healthline