Ciągle masz ochotę na słone produkty? To nie tylko zachcianka, ale objaw poważnej choroby! Możesz mieć niedoczynność kory nadnerczy

Niepohamowana chęć sięgnięcia po chipsy, słone orzeszki czy sushi okraszone dużą ilością sosu sojowego zdarza się każdemu. Jeśli jednak odczuwasz potrzebę zjedzenia czegoś słonego zbyt często możesz mieć niedobór sodu we krwi, co jest głównym objawem niedoczynności kory nadnerczy. Choroba ta rozwija się przez długi czas nie dając wyraźnych objawów i skutkuje poważnym, a często także nieodwracalnym uszkodzeniem narządu.

Sprawdź: Dosalasz dania? Zwiększasz swoje zagrożenie cukrzycą

Nadnercza to małe narządy tzw. gruczoły wydzielania wewnętrznego, które znajdują się nad nerkami i produkują hormony:

• kortyzol (glikokortykosteroid) – zwany również „hormonem stresu” bierze udział w odpowiedzi na stres psychiczny i fizyczny, a także reguluje ciśnienie tętnicze, stężenie glukozy we krwi oraz ilość i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej,
• aldosteron – mineralokortykosteroid, który również reguluje ciśnienie, a także poziom sodu i potasu we krwi,
• dehydroepiandrosteron (DHEA) – główny androgen, czyli męski hormon płciowy, wpływający na rozwój owłosienia pachowego i łonowego u młodzieży w okresie dojrzewania, u dorosłych prawdopodobnie ma wpływ na poprawę nastroju.

Niedoczynność kory nadnerczy polega na zmniejszonym wydzielaniu przez nadnercza lub przysadkę mózgową (która kontroluje wydzielanie hormonów przez nadnercza) wymienionych hormonów, co zaburza prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Ze względu na to, że hormony wytwarzane przez nadnercza odpowiadają za regulowanie poziomu sodu we krwi ich niedobór prowadzi do obniżenia ilości tego składnika. W konsekwencji organizm „zgłasza” zapotrzebowanie na sód, co objawia się w postaci silnej chęci zjedzenia czegoś słonego.

Niedoczynność kory nadnerczy dzieli się na dwa rodzaje zależne od przyczyny tego schorzenia:

• pierwotna niedoczynność (choroba Addisona) – wynika głównie z uszkodzenia nadnerczy, a jej główną przyczyną jest autoimmunologiczne zapalenie kory nadnerczy, a także gruźlica,
• wtórna niedoczynność – powstaje na skutek nieprawidłowej funkcji przysadki w wyniku długotrwałego przyjmowania glikokortykosteroidów lub urazów czy guzów w okolicy przysadki mózgowej.

Niedoczynność kory nadnerczy występuje dość rzadko, bo u ok. 5 osób na 10 tys. W większości przypadków występuje natomiast wtórna niedoczynność kory nadnerczy.

Zobacz też: Zajadasz stres? W 3 minuty pozbędziesz się ochoty na słodycze. Wypróbuj te sposoby, a odechce ci się podjadania i zaczniesz chudnąć

Nieleczone schorzenie w ciężkich przypadkach może doprowadzić do wystąpienia tzw. przełomu nadnerczowego, który poprzedza ból brzucha i osłabienie mięśni. Następnie dochodzi do spadku ciśnienia tętniczego oraz wystąpienia gorączki, a nawet utraty przytomności. Gdy dojdzie do przełomu nadnerczowego choremu należy jak najszybciej podać hydrokortyzon, czyli odpowiednik kortyzolu w postaci leku.

Oprócz silnej ochoty na słone potrawy do głównych objawów niedoczynności kory nadnerczy należy także:

• szybkie męczenie się i osłabienie,
• obniżenie masy ciała,
• nudności i wymioty,
• brak apetytu,
• ból brzucha,
• hipoglikemia (niskie stężenie glukozy we krwi),
• obniżony poziom sodu lub/i podwyższona ilość potasu we krwi,
• ciemne zabarwienie (choroba Addisona) lub bladość skóry (wtórna niedoczynność kory nadnerczy),
• niskie ciśnienie tętnicze.

W celu zdiagnozowania choroby należy wykonać badania poziomu hormonów kortyzolu i ACTH we krwi pobieranej koniecznie rano, ponieważ u osób zdrowych stężenie kortyzolu najwyższe jest właśnie w godzinach porannych. Przyczynę niedoczynności kory nadnerczy pozwalają ustalić badania obrazowe takie jak rezonans magnetyczny przysadki, USG czy tomografia komputerowa nadnerczy.

Leczenie polega głównie na uzupełnieniu niedoboru hormonów, podaje się więc glikokortykosteroidy, mineralokortykosteroidy lub androgeny. W przypadku wtórnej niedoczynności kory nadnerczy spowodowanej przyjmowaniem dużych ilości glikokortykosteroidów, po kilku miesiącach od ich odstawienia funkcje nadnerczy powinny wrócić do normy. Jednak w większości przypadków choroby nie da się całkowicie wyleczyć i do końca życia należy przyjmować leki oraz być pod stałą kontrolą lekarza endokrynologa.

Zmniejszyć ryzyko zachorowania na niedoczynność kory nadnerczy pomoże rzucenie palenia, które również zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów dających przerzuty do nadnerczy lub przysadki. Warto również wykonywać profilaktyczne szczepienia, w tym przeciwko gruźlicy, ponieważ choroba ta prowadzi do uszkodzenia nadnerczy i przyczynia się do wystąpienia niedoczynności tego narządu.