Zgaga w ciąży: przyczyny i objawy. Co na zgagę w ciąży z apteki? Domowe sposoby na złagodzenie tej nieprzyjemnej dolegliwości

Zgaga nie jest chorobą, a objawem mogącym sugerować nieprawidłowości w obrębie przewodu pokarmowego. Najczęstszą przyczyną zgagi jest choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease), bezpośrednio związana z zaburzeniami prawidłowego funkcjonowania dolnego zwieracza przełyku. Zwieracz przełyku to mięsień, który rozkurcza się podczas przełykania kęsa pokarmu, dzięki czemu może on przedostać się do żołądka i dalszych odcinków przewodu pokarmowego. A następnie zwieracz zamyka przestrzeń między przełykiem a wpustem żołądka, co zapobiega cofaniu się treści żołądkowej do przełyku.

Jeśli dolny zwieracz przełyku zawodzi, dochodzi do jego nieprawidłowego kurczenia i rozkurczania się. Oznacza to, że jego prawidłowa praca może zostać zaburzona pod wpływem nadmiernej „relaksacji” w trakcie połykania i niedomykania się po połkniętym kęsie. Skutkuje to cofaniem się z powrotem do przełyku zawartości żołądka, w którym panuje niskie, kwaśne pH. Zarzucana treść wymieszana z enzymami trawiennymi i kwasem solnym wywołuje nieprzyjemne objawy zgagi. W wyniku kontaktu nieprzystosowanej do kwaśnego pH błony śluzowej przełyku, może dojść do powstawania nadżerek przełyku, czyli bolących owrzodzeń pokrywających śluzówkę.

Do czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia choroby refluksowej, zalicza się nadwagę, otyłość, zaburzenia prawidłowego opróżniania żołądka oraz ciążę. Rzadziej zgaga może być związana z występowaniem napadów astmy lub dolegliwości natury laryngologicznej.

Objawy zgagi są przez pacjentów, opisywane jako nieprzyjemne uczucie, które utrudnia normalne funkcjonowanie i wpływa negatywnie na konsumpcję pokarmów. Pojawiają się przede wszystkim w nocy lub po obfitym posiłku. Mogą nasilać się w pozycji leżącej. Główne objawy świadczące o wystąpieniu zgagi to:

• intensywne uczucie pieczenia w obrębie przełyku lub gardła,
• bóle w okolicy mostka,
• odczuwanie kwaśnego smaku w jamie ustnej,
• powracająca czkawka,
• odruchy wymiotne i wymioty.

Zgaga w ciąży nie jest rzadkością, a przyczyn jej występowania jest wiele. W ciąży dochodzi do zmian hormonalnych, które mogą wywoływać nieprzyjemne dolegliwości. Jednym z hormonów, który bezpośrednio przyczynia się do występowania zgagi w ciąży, jest progesteron (potocznie nazywany luteiną). Hormon ten jest niezbędny do podtrzymania ciąży, gdyż warunkuje odpowiednie pogrubienie śluzówki macicy, co zwiększa jej wielkość oraz uczestniczy w ważnym procesie, jakim jest implantacja zarodka w błonie śluzowej macicy.

Choć luteina umożliwia zapłodnienie, a następnie utrzymanie ciąży, to jej wysoki poziom wpływa też na rozluźnienie się mięśni przewodu pokarmowego oraz dolnego zwieracza przełyku. Efektem jest zwiększone i ułatwione nawracanie treści pokarmowej z żołądka do przełyku i nasilenie zgagi.

Dowiedz się: Jakie dokładnie działanie ma progesteron w ciąży?

Drugi i trzeci trymestr ciąży to okres sprzyjający powstawaniu zgagi głównie z uwagi na postępujące rozciąganie macicy. Powiększające się rozmiary tego organu powodują ucisk na żołądek, który reaguje, zmieniając swój kształt. W rezultacie tego również może dochodzić do cofania się treści żołądkowej do przełyku. Ucisk na żołądek może się potęgować tuż po spożyciu posiłku, podczas schylania się lub leżenia zaraz po konsumpcji pokarmu.

Przyczyną pojawiania się zgagi w ciąży często jest niewłaściwa dieta. Zgaga może pojawiać się na skutek zwykłego przejedzenia, nasilać się po konsumpcji tłustego, ciężkostrawnego dania szczególnie smażonego na grubym tłuszczu. Specjaliści wymieniają szereg innych produktów spożywczych mogących nasilać zgagę w ciąży i nie tylko. Należą do nich napoje gazowane (w tym woda), a także płyny zawierające kofeinę: mocna kawa i herbata, coca-cola i napoje energetyczne. Kofeina wzmaga produkcję soków żołądkowych, co sprzyja powstawaniu zgagi. Zgagę mogą powodować również czekolada, orzechy ziemne, owoce cytrusowe i ich soki, pomidory i przetwory pomidorowe, mięta, ostre przyprawy oraz tłuszcze zwierzęce. Ich eliminacja lub ograniczenie ilości w diecie powinno przynieść niemal natychmiastową ulgę.

Zgaga w okresie ciąży potrafi być bardzo uciążliwa. Częstotliwość jej powracania zależy zarówno od indywidualnych predyspozycji, jak i spożywanych na co dzień pokarmów. W zależności od okresu ciąży można sobie z nią radzić na kilka różnych sposobów.

W pierwszym trymestrze, gdy zgaga jest spowodowana przede wszystkim działaniem progesteronu, najlepszym sposobem na walkę z nią jest zmiana nawyków żywieniowych. Zaleca się przede wszystkim zrezygnowanie ze spożywania tych produktów, które mogą nadmiernie stymulować produkcję kwasów żołądkowych, a także potraw tłustych (ciężkostrawnych), ostro przyprawionych oraz napojów gazowanych i z kofeiną. Warto dodać, że w ciąży zalecana dawka kofeiny na dobę wynosi do 200 mg, co odpowiada mniej więcej dwóm filiżankom kawy o średniej mocy.

Należy także zwrócić uwagę na sposób i częstotliwość spożywania posiłków. Aby unikać zgagi w ciąży, lepiej jeść 4-5 posiłków w ciągu dnia o średniej objętości, niż 2-3 solidne porcje. Ciężarnym zaleca się unikać jedzenia o późnych porach. Kolację najlepiej spożywać ok. 2-3 godziny przed snem, aby dać czas organizmowi na odpowiednie strawienie jedzenia. Po żadnym posiłku nie należy od razu się kłaść. Lepiej usiąść lub pochodzić.

W okresie drugiego i trzeciego trymestru zgaga w ciąży powstaje w wyniku nacisku organów sąsiadujących z żołądkiem (głównie macicy). W takim wypadku zaleca się ciężarnym kobietom przyjmowanie określonych pozycji. Najskuteczniejszą jest leżenie na lewym boku, ponieważ wtedy ucisk organów na żołądek zmniejsza się. W rezultacie – ilość napadów zgagi w ciąży powinna ulec zmniejszeniu, a intensywność negatywnych doznań zmaleć.

Specjaliści wskazują także, że kobiety cierpiące na częste ataki zgagi w ciąży zaawansowanej powinny unikać noszenia obcisłych ubrań, które mogą potęgować ucisk na żołądek. Ważna jest także pozycja podczas snu lub odpoczynku. Niewskazane jest spanie na prawym boku, oraz leżenia bez poduszki pod głową. Za najlepszą z pozycji uważa się półleżącą oraz leżenie na lewym boku.
Dość dobrym sposobem na zniwelowanie dolegliwości związanych ze zgagą w ciąży jest spożywanie świeżego korzenia imbiru. Można jeść go na surowo, jako dodatek do sosów sałatkowych, lub przygotowywać wodę z imbirem. Imbir nie jest zalecany w dużych ilościach kobietom ciężarnym, które borykają się z nadciśnieniem tętniczym.

Polecamy przeczytać szerzej: Imbir na mdłości i lepszą odporność

Wspomóc walkę ze zgagą w ciąży może chrupania migdałów, ponieważ mają zasadowy odczyn , który neutralizuje kwasowy charakter treści żołądkowej. Optymalną ilością, która pozwoli złagodzić objawy, jest garść migdałów spożywana codziennie. Na zgagę w ciąży może pomóc również jogurt, kefir lub maślanka. Te produkty działają łagodząco na kwaśną treść żołądkową.
Sposobem na zgagę w ciąży jest doraźne wypicie szklanki wody z dodatkiem łyżki stołowej octu jabłkowego i miodu. Mikstura jest skuteczna tylko wtedy, gdy zostanie spożyta bezpośrednio po pojawieniu się objawów zgagi. Profilaktyczne działanie na zgagę w ciąży mają warzywne koktajle oraz soki z ogórków czy marchwi.

Ze sposobów na zgagę w ciąży nie sposób nie wspomnieć o ziołach. Nieprzyjemne uczucie pieczenia w gardle i przełyku mogą zniwelować napary z ziół o właściwościach łagodzących i powlekających błonę śluzową. Do ziół o takim działaniu należą kwiat lipy, ziele prawoślazu i rumianek, będące jednocześnie bezpiecznymi w ciąży. Przygotowanie naparu to zalanie porcji suszu wrzącą wodą i pozostawienie pod przykryciem to na ok. 10 minut. Napar najlepiej pić lekko schłodzony: ciepły, ale nie gorący.

Doskonałe właściwości powlekające ma siemię lniane. Aby przygotować łagodzący kleik, wystarczy łyżkę nasion w całości lub po zmieleniu w młynku zalać wrzątkiem, zamieszać i pozostawić na ok. 30 minut. Podobnie można postąpić z korzeniem prawoślazu.

Zgagę w ciąży nie zawsze da się pokonać za pomocą domowych sposobów. Jednak zanim sięgniemy po preparaty apteczne, warto skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym bądź z farmaceutą. W przypadku gdy zgaga w ciąży jest notorycznie powracającą dolegliwością, przeprowadza się kilka badań specjalistycznych mających na celu zdiagnozować lub wykluczyć możliwość wystąpienia choroby refluksowej przełyku. Zalicza się tu: pH-metrię, badanie endoskopowe, biopsję, manometrię przełyku, zdjęcie RTG oraz wywiad lekarski.

Najbezpieczniejszymi preparatami na zgagę w ciąży są te, które nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Będą to węglan magnezu oraz węglan wapnia. Należą one do środków zobojętniających miejscowo. Neutralizując kwas solny obecny w żołądku, będą zapobiegały pojawianiu się podrażnienia i pieczenia błony śluzowej przełyku. Preparaty zawierające wymienione substancje czynne, zapobiegają zarzucaniu treści żołądkowej. Węglan wapnia i węglan magnezu są często łączone w preparatach dwuskładnikowych mających postać zobojętniających sok żołądkowy tabletek do ssania. Są dostępne w wielu wariantach smakowych.

Bezpieczne w ciąży są również preparaty zawierające alginian magnezu otrzymywany z wodorostów. W żołądku alginian przybiera konsystencję lepkiego żelu, który osłania błonę śluzową i zapobiega cofaniu się treści pokarmowej do przełyku. Substancjami wspomagającymi działanie alginianu magnezu są suche wyciągi roślinne, takie jak ekstrakt z aloesu, ślazu czy wąkroty. 

Dostępne są również preparaty złożone zawierające wodorotlenek glinu. Jednak powinny być one stosowane na zgagę w ciąży ostrożnie, ponieważ sole glinu mogą doprowadzić do spowolnienia rozwoju dziecka. Tego typu preparaty powinny być stosowane tylko w porozumieniu z lekarzem prowadzącym.

Preparaty, których działanie opiera się o hamowanie wydzielania soku żołądkowego, nie powinny być stosowane na zgagę w ciąży bez konsultacji z lekarzem. To środki medyczne zawierające w swoim składzie blokery receptora H2 (np. ranitydynę), bądź inhibitory pompy protonowej (np. lansoprazol), Zwykle tego typu środki są polecane tylko wtedy, objawy są mocno nasilone, a żadne inne sposoby nie przynoszą zauważalnych rezultatów.