Wypalenie zawodowe znalazło się w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. Będziemy mogli brać na nie tzw. L4? Potrzebne są krajowe przepisy

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wpisała wypalenie zawodowe do oficjalnej klasyfikacji chorób, która będzie obowiązywała od 2022 r. Natychmiast pojawiły się informacje w przestrzeni publicznej, że od nowego roku lekarze będą mogli wystawić tzw. L4 z powodu wypalenia. Ale aby to było możliwe, najpierw polski parlament musi uchwalić przepisy, które będą regulowały ten problem w naszym kraju.

– Rzeczywiście, Światowa Organizacja Zdrowia zdecydowała, że w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-11 wypalenie zawodowe zostało wpisane jako „syndrom zawodowy” i otrzymało swój kod. Ta wersja ICD wejdzie w życie w 2022 r. Ale to, czy na wypalenie zawodowe będzie można wziąć ewentualnie zwolnienie lekarskie i w jakiej formie, będzie zależało od przepisów krajowych – potwierdza Krzysztof Cieszyński, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa pomorskiego.

Dokument Światowej Organizacji Zdrowia jest więc fundamentem do zmian w naszym kodeksie pracy. Ale na razie prace legislacyjne w tym kierunku nie są prowadzone. Ekspertka od prawa pracy prof. Monika Gładoch ma wątpliwości, czy zostaną szybko podjęte. Możliwość wystawiania tzw. L4 z powodu wypalenia, jak nam mówi, może mieć wiele konsekwencji finansowych.

– To dotyka znacznie szerszego problemu. Jeśli takie przepisy zostaną przyjęte i tzw. L4 będzie można wystawiać, to pojawi się pytanie, czy pracownik, który ucierpiał z powodu wypalenia, będzie mógł występować do pracodawcy o świadczenia odszkodowawcze. Obecnie pracodawcy nie odpowiadają za wypalenie pracowników. Dopóki nie będzie przepisów wykonawczych, to nic się nie zmieni – mówi Monika Gładoch, profesor prawa pracy z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Wypalenie zawodowe jest problemem społecznym. Eksperci tłumaczą je jako przejaw przewlekłego stresu w pracy. Według Fundacji Slowlajf, nawet 70 proc. firm działających w Polsce ma problem z wypaleniem swoich pracowników.

Z kolei Fundacja Stabilo kilka miesięcy temu wystosowała petycję do Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, w której domaga się pilnych zmian w kodeksie pracy, uwzględniających regulacje WHO. Fundacja przytoczyła wyniki badania Uniwersytetu SWPS. Dowiadujemy się z nich, że:

• 43 proc. badanych „czuje stres bardzo lub ekstremalnie”,
• a 25 proc. – w małym stopniu, z
• z kolei 38 proc. badanych odczuwa wypalenie często lub bardzo często.

W badaniu wzięło udział 918 osób.

– Problem jest powszechny, a jego konsekwencje zdrowotne, społeczne i ekonomiczne, znaczące. Obecnie w kodeksie pracy brakuje zapisów dotyczących wypalenia zawodowego. Nie mam informacji, aby Ministerstwo Pracy czy posłowie podjęli jakieś działania w tej kwestii. Byłoby bardzo źle dla nas wszystkich, gdyby przepisy światowe umożliwiały walkę z wypaleniem, a krajowe na ten temat milczały – twierdzi Łukasz Broniszewski, prezes Fundacji Stabilo, który koordynuje ogólnopolską kampanią na rzecz walki z wypaleniem zawodowym.

Organizacja postuluje m.in. wprowadzenie do kodeksu urlopów dla poratowania zdrowia dla wszystkich wypalonych pracowników (dziś mogą z nich korzystać nauczyciele). Możliwość wystawiania L4 z powodu wypalenia zawodowego, mogłaby znacząco zwiększyć ich liczbę. A już dziś jest ona imponująca, na co ma wpływ pandemia.

• W całym 2020 r. do pomorskich oddziałów ZUS (gdańskiego i słupskiego) wpłynęło blisko 1,4 mln zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy.
• Do końca sierpnia tego roku takich zaświadczeń było już ponad 947 tys.

Według ZUS, w ubiegłym roku osobom ubezpieczonym wystawiono 22,7 mln zaświadczeń lekarskich na 266,6 mln dni absencji. To o 0,3 proc. więcej zaświadczeń niż w 2019 r., a liczba dni wolnych od pracy wzrosła o 4,4 proc. Tylko z tytułu depresji w 2020 r. wystawiono 385,8 tys. zaświadczeń (to wzrost o 21,3 proc. w porównaniu z 2019 r.).

– Pracownikowi wypalonemu zawodowo L4 powinno się należeć, bo wpadł w psychiczny kryzys przez pracę. Problem w tym, że to będzie potwornie kosztowne rozwiązanie i niestety może ono też otworzyć pole do nadużywania zwolnień lekarskich. Pracodawcom nie będzie zależało na szybkim przyjęciu przepisów – uważa Piotr Grzybowski, ekspert ds. rynku pracy z agencji zatrudnienia Green Jobs.