Wypadnięcie dysku – przyczyny, objawy, profilaktyka. Sprawdź, jak wygląda leczenie i rehabilitacja po wypadnięciu dysku!

Wypadnięcie dysku kręgosłupa polega na wysunięciu się jądra miażdżystego krążka międzykręgowego poza przestrzeń międzykręgową w konkretnym odcinku kręgosłupa, tj. szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym. Powoduje to ucisk na rdzeń kręgowy lub nerwy odchodzące od rdzenia, co jest przyczyną silnego bólu i innych dolegliwości utrudniających codzienne funkcjonowanie.

Dysk kręgosłupa, inaczej krążek międzykręgowy, ma za zadanie amortyzowanie obciążeń działających na kręgosłup. Składa się z jądra miażdżystego, które jest półpłynne i dostosowuje się do ruchów kręgosłupa i jego obciążenia. Jądro dysku otoczone jest elastycznym pierścieniem z włókien kolagenowych oraz blaszek granicznych.

Czytaj także: Bolą Cię plecy, strzyka w kolanie? Pomóc może terapia manualna. Sprawdź, jakie są wskazania do tej metody fizjoterapii i jak wygląda wizyta

Aby spełniać swoje funkcje, dysk kręgowy powinien znajdować się dokładnie między kręgami kręgosłupa, musi też być odpowiednio nawodniony. Krążek międzykręgowy nocą chłonie wodę i pęcznieje, natomiast w ciągu dnia woda jest z niego wyciskana z tym większą siłą, im większe obciążenia działają na kręgosłup.

Gwałtowne ruchy, dźwiganie ciężarów, ale także długotrwałe siedzenie za biurkiem sprawiają, że włókna kolagenowe w dysku degenerują się i wiotczeją. Może w ten sposób powstać ubytek w krążku międzykręgowym, w który wsącza się półpłynne jądro miażdżyste. Dysk traci swój właściwy kształt i sprężystość, wysuwa się z właściwego sobie miejsca między kręgami i zaczyna uciskać na nerwy albo rdzeń.

Wysunięcie się jądra miażdżystego z kolagenowej otoczki jest jedną z form dyskopatii. Dyskopatia, czyli ogólnie schorzenia krążka międzykręgowego, najczęściej dotyczy części lędźwiowej kręgosłupa i dochodzi do niej na odcinku L4-L5. Może też jednak dojść do rozwoju dyskopatii szyjnej lub w odcinku piersiowym kręgosłupa.

Ponieważ dyski utrzymują kręgosłup w prawidłowym ułożeniu, zapewniając mu elastyczność i mobilność, ich schorzenia nie tylko ograniczają sprawność ruchową i powodują silne dolegliwości bólowe, ale też znacznie obniżają jakość życia, sprzyjając rozwojowidepresji.

Dyskopatia nazywana jest chorobą cywilizacyjną, ponieważ związana jest z niezdrowymi nawykami, zwłaszcza siedzącym trybem życia. Problemy tego typu dotykają obecnie coraz młodszych pacjentów, czemu sprzyja również przewlekły stres, palenie od młodego wieku papierosów, nadwaga i otyłość, a ponadto monotonna praca biurowa, podczas której przez długi czas pozostaje się w jednej, wymuszonej i obciążającej kręgosłup pozycji.

Objawy wypadnięcia dysku to przede wszystkim ból o dużym nasileniu. Gdy dojdzie do niego w odcinku lędźwiowym, powoduje ból promieniujący do biodra i nóg oraz tzw. rwę kulszową. Dolegliwości utrudniają poruszanie się i często wymuszają przyjmowanie nienaturalnej, zgiętej pozycję ciała. Może także pojawić się mrowienie w nogach i czasowa utrata czucia w kończynach. Inne objawy dyskopatii w odcinku lędźwiowym to parcie na pęcherz moczowy, ból przy oddawaniu stolca oraz ból w podbrzuszu i pachwinach.

Wypadnięcie dysku w odcinku szyjnym kręgosłupa daje objawy w postaci bólu i sztywności szyi oraz ograniczeniu możliwości wykonywania ruchów głową. Następnie pojawia się mrowienie rąk i sztywność. Objawem przepukliny odcinka szyjnego kręgosłupa są też ból barku oraz bóle i zawroty głowy.

Wypadnięcie dysku w odcinku piersiowym kręgosłupa daje objawy bólowe w okolicy żeber, które nasilają się podczas kaszlu i śmiechu oraz przy kichaniu. Ból może pojawić się także w klatce piersiowej.

Długotrwały ucisk na korzenie nerwowe w wyniku dyskopatii powoduje stan zapalny, obrzęk oraz zanik włókien kolagenowych. Ból powoduje natomiast wzmożone napięcie mięśniowe, które dodatkowo nasila odczuwane dolegliwości. Ruchomość kręgosłupa zostaje ograniczona, mogą pojawić się parestezje, niedowłady i zaburzenia czucia. W dyskopatii lędźwiowo-krzyżowej może dojść do porażenia nerwów zwieraczy, pęcherza i odbytnicy.

Ból będący objawem wypadnięcia dysku zwykle powoduje też zaburzenia snu. To jeszcze bardziej obniża zdolność do funkcjonowania u chorego. W badaniach klinicznych stwierdzono przy tym, że na poziom niesprawności osób z wypadnięciem dysku lędźwiowego wpływają czynniki takie jak wiek, stopień zadowolenia z wykonywanej pracy oraz stan cywilny.

Wypadnięcie dysku jest jedną z form dyskopatii, która rozwija się w wyniku przeciążenia kręgosłupa. Może do niego dojść podczas uprawiania sportu, ale sprzyja mu także siedzący tryb życia i monotonna praca wykonywana w tej samej pozycji (najczęściej siedzącej). U źródeł problemu leży też nadwaga i brak aktywności zapobiegającej osłabieniu mięśni grzbietu.

Do dyskowej przepukliny kręgosłupa może dojść ponadto w konsekwencji urazu, na przykład podczas wypadku albo gwałtownego dźwignięcia ciężkiego przedmiotu. Wypadnięcie dysku zdarza się często podczas pracy fizycznej związanej ze schylaniem się i podnoszeniem ciężkich przedmiotów, ale także podczas zwykłych prac w domu czy ogrodzie, gdy podnosi się coś w niewłaściwy sposób bez uginania kolan.

Przyczyną wypadnięcia dysku może być także długotrwałe siedzenie w niewygodnej pozycji.

Dolegliwości bólowe związane z kręgosłupem wymagają dokładnej diagnozy. Przy podejrzeniu, przyczynę bólu i ograniczenia sprawności jest wypadnięcie dysku, wykonuje się prześwietlenie kręgosłupa w odcinku, gdzie pojawił się ból. W niektórych przypadkach wykonuje się również badania takie jak tomografia komputerowa kręgosłupa i rezonans magnetyczny.

W pierwszych godzinach po tym, jak wypadł dysk, należy jak najwięcej czasu spędzać w pozycji leżącej – pozwoli to odciążyć kręgosłup i zregenerować krążki międzykręgowe. Lekarz zapisuje też zazwyczaj leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, ponieważ w uciskanym miejscu zwykle rozwija się stan zapalny.

Kiedy ból staje się mniej dokuczliwy, dobrze jest rozpocząć fizjoterapię i ćwiczenia lecznicze oraz wzmacniające mięśnie grzbietowe. Rehabilitacja powinna być kontynuowana przez około 2-3 tygodnie, później warto natomiast regularnie wykonywać dobrany przez lekarza lub rehabilitanta zestaw ćwiczeń, który wzmocni mięśnie i zapobiegnie ponownemu wypadnięciu dysku.

Jeśli gimnastyka i fizjoterapia nie pomaga i pomimo zabiegów profilaktycznych dysk wciąż wypada, a dolegliwości bólowe dezorganizują życie, wskazane jest przeprowadzenie operacji.

Najprostsza i jednocześnie skuteczna metoda profilaktyki dyskopatii to umiarkowany wysiłek fizyczny oraz zachowanie prawidłowej masy ciała. Należy wzmacniać mięśnie grzbietu podtrzymujące kręgosłup we właściwej pozycji – świetnie sprawdza się m.in. pływanie, pilates i joga. Jednocześnie w uprawianiu sportu warto zachować umiar, ponieważ sport wyczynowy oraz intensywny wysiłek to właśnie częste przyczyny dyskopatii.

Należy też nauczyć się wykonywanie określonych czynności w taki sposób, by jak w jak najmniejszym stopniu narażać kręgosłup na niebezpieczne obciążenia.

ZOBACZ: Ćwiczenia na zdrowy kręgosłup. Skąd biorą się bóle pleców?