Torbiel na jajniku - czy jest groźna, kiedy należy ją usunąć? Sprawdź, czy należy obawiać się cysty na jajniku?

Torbiel na jajniku - co to?

Torbiel na jajniku to patologiczna jama, która jest otoczona ścianą wykształconą w mniejszym lub większym stopniu. Specjaliści dla zobrazowania takich zmian, często porównują je do baloników, które mogą być wypełnione płynną substancją. Torbiele mogą powstać na jednym jajniku lub też na obu jednocześnie. Co więcej, tworzą się zarówno wewnątrz jajnika, jak i w jego ścianie, oraz na zewnątrz. W większości przypadków torbiele mają dość niewielkie rozmiary. Niektóre zmiany, jednak jeśli nie są szybko rozpoznane i leczone mogą rosnąć, osiągając duże rozmiary.

Rodzaje torbieli na jajniku

Można wyróżnić kilka najważniejszych typów torbieli, które powstają w obrębie jajników z różnych przyczyn.

Torbiele czynnościowe
Torbiel czynnościowa, nazywana również torbielą prostą, występuje u kobiet w wieku rozrodczym. Przyczyną powstawania takich cyst są nieprawidłowe zmiany hormonalne, do których dochodzi w organizmie pacjentki w czasie cyklu miesiączkowego. W normalnych warunkach pęcherzyk Graffa po osiągnięciu dojrzałości pęka i uwalnia komórkę jajową, po czym przekształca się w ciałko żółte i zanika samoistnie, gdy nie dojdzie do zapłodnienia. U niektórych kobiet, może jednak zdarzyć się sytuacja, w której pęcherzyk nie pęknie, ale będzie nadal rósł. I właśnie wówczas tworzy się torbiel, która często nazywana jest torbielą pęcherzykową. Taka zmiana może być również efektem tego, że ciałko żółte nie zanika, choć nie doszło do ciąży.

W każdym z tych przypadków zazwyczaj nie ma konieczności podejmowania leczenia torbieli, gdyż zanikają one po kilku cyklach miesiączkowych. Należy je jednak stale kontrolować, dzięki czemu w razie potrzeby, lekarz może zalecić wdrożenie leczenia przy pomocy hormonów.

Wynikiem zaburzeń hormonalnych u kobiet w okresie rozrodczym, może być również przekształcanie się niedojrzałych pęcherzyków Graffa w bardzo małe zmiany tego typu. Wówczas mamy do czynienia z wielotorbielowatością, czyli inaczej z zespołem policystycznych jajników. Schorzenie to wiąże się między innymi z zatrzymaniem owulacji oraz wzrostem poziomu męskich hormonów płciowych. Wymagane jest w takim przypadku zastosowanie terapii hormonalnej, a leczenie może potrwać nawet kilka lat.

Zespół policystycznych jajników może być jedną z przyczyn problemów z płodnością:

U kobiet może także dojść do powstania torbieli krwotocznej. Tworzy się ona w sytuacji, gdy pęknięty pęcherzyk znajdzie się blisko naczynia krwionośnego. Wówczas, krew może wylać się do miejsca po pęcherzyku, przez co powstaje cysta wypełniona krwią. W większości przypadków takie zmiany nie wymagają leczenia, gdyż wchłaniają się same. Jeśli jednak kobieta ma tendencję do tworzenia się torbieli krwotocznych i dochodzi do tego praktycznie co miesiąc, schorzenie to może skutkować niższą płodnością pacjentki.

Torbiele endometrialne (czekoladowe)
Endometrium to błona śluzowa, która wyścieła macicę kobiety. Bardzo liczne grono kobiet cierpi na chorobę z nią związaną, czyli endometriozę. W jej wyniku, fragmenty takiej błony mogą się odrywać i przemieszczać się po organizmie. Niestety, w wielu przypadkach dostają się one również do jajników i odpowiadają za tworzenie się torbieli endometrialnych. Taka torbiel może już niestety zagrażać zdrowiu kobiety. Jeśli bowiem nastąpi pęknięcie torbieli jajnika, jej zawartość w postaci gęstej, ciemnej krwi, dostanie się do jamy brzusznej, co może doprowadzić do zapalenia otrzewnej. W związku z tym, po zdiagnozowaniu u pacjentki torbieli endometrialnych na jajnikach, zazwyczaj lekarz decyduje o ich operacyjnym usunięciu.

Torbiele dermatoidalne (skórzaste)
Proces tworzenia się torbieli dermatoidalnej jest związany z okresem zarodkowym. To właśnie w tym czasie pierwotne komórki płciowe przemieszczają się i około 4 tygodnia ciąży trafiają w okolice zawiązków jajników. Jeśli w tym miejscu dojdzie do przemian niektórych komórek na tle kancerogenezy, może powstać torbiel skórzasta. Takie cysty zawierają w sobie między innymi tkankę kostną, komórki tłuszczowe, a nawet włosy lub zęby, które są elementami nierozwiniętego płodu.

Torbiel dermatoidalna stanowi odmianę potworniaka dojrzałego, który jest łagodnym nowotworem jajnika. W związku z tym jest ona usuwana operacyjnie.

Torbiel na jajniku - objawy

Torbiel z reguły jest bardzo małą zmianą, której we wczesnym stadium rozwoju nie towarzyszą żadne objawy. Dlatego też bardzo często kobiety nie wiedzą o tym, iż cokolwiek im dolega. Cysta na jajniku może być zatem wykryta zupełnie przypadkowo w badaniu USG, podczas rutynowej kontroli u ginekologa. W sytuacji, jednak gdy torbiel urośnie do znacznie większych rozmiarów, często zaczyna uciskać okoliczne tkanki. Wówczas kobieta odczuwa dyskomfort oraz dolegliwości bólowe, które nie są charakterystyczne dla torbieli i w związku z tym nie są kojarzone z tą dolegliwością.

Do takich objawów, mogących wskazywać na torbiel na jajniku należą:

• Zaburzenia cyklu miesiączkowego.
• Krwawienia lub plamienie poza miesiączką.
• Bóle w podbrzuszu.
• Ból jajnika (lewego lub prawego).
• Uczucie ucisku na pęcherz moczowy lub kiszkę stolcową.
• Kłopoty z wypróżnianiem się.
• Ból podczas stosunku.
• Mdłości i wymioty.
• Bóle głowy.
• Nerwowość.
• Omdlenia.

Torbiele na jajnikach - jak są diagnozowane?

Obecność torbieli na jajnikach kobiety można stwierdzić na podstawie badania ginekologicznego oraz badania ultrasonograficznego przezpochwowego. Jeśli lekarz wykryje zmianę torbielowato-guzowatą, zleca również oznaczenie antygenu Ca 125, czyli markerów nowotworowych we krwi. W przypadku, gdy zaistnieje potrzeba potwierdzenia lub wykluczenia złośliwego charakteru cysty, konieczne jest również przeprowadzenie biopsji oraz badania histopatologicznego pobranego od pacjentki materiału.

Torbiel na jajniku - leczenie

Torbiele o niewielkich rozmiarach muszą być stale kontrolowane przez ginekologa. W przypadku cyst, które są duże, w pierwszej kolejności wdrażane jest leczenie hormonalne. Jeśli nie przynosi ono jednak takich rezultatów, jakich oczekujemy, torbiele na jajniku usuwa się operacyjnie. Niestety, zdarza się również i tak, że podczas zabiegu usunięty musi zostać cały jajnik. Ma to miejsce, chociażby w sytuacji, gdy znajduje się na nim bardzo duża liczba torbieli. Warto jednak pamiętać, że nawet po usunięciu jajnika, kobieta może nadal zajść w ciąże oraz urodzić zdrowe dzieci. Zdrowy jajnik przejmuje bowiem wszystkie funkcje tego, który został wycięty.

Oczywiście, decyzja dotycząca leczenia i ewentualnej operacji jest podejmowana nie tylko na podstawie informacje dotyczące wielkości takiej cysty na jajniku. Podczas dopochwowego badania USG ginekolog ocenia wygląd takich zmian i wszelkie podejrzane cechy ultrasonograficzne takich torbieli jak grubość ich ścian, nieregularny kształt, obecność zmian litych, wielokomorowość, nadmierne unaczynienie, rodzaj płynu wewnątrz cysty oraz ewentualne wyrośla wewnętrzne.

Kiedy konieczne jest przeprowadzenie operacji usunięcia torbieli na jajnikach? Dzieje się tak w sytuacji, gdy cysta:

• Jest mocno rozrośnięta, przez co uciska inne narządy i utrudnia ich działanie.
• Istnieje ryzyko jej pęknięcia.
• Jest zdiagnozowana u pacjentki powyżej 45. roku życia, u której wzrasta zagrożenie rakiem jajnika.
• Powstała z przyczyn niezwiązanych z cyklem hormonalnym pacjentki i w związku z tym nie wchłonie się samoistnie.

W przypadku wszystkich rodzajów torbieli, co do których nie ma podejrzeń, iż są zmianami nowotworowymi, możliwe jest przeprowadzenie operacji techniką laparoskopową. Dzięki temu, ryzyko wystąpienia jakichkolwiek powikłań jest znacznie mniejsze, a pacjentka może opuścić szpital już po kilku dniach. Jeśli jednak istnieje podejrzenie, że cysta na jajniku na charakter nowotworowy, konieczne jest przeprowadzenie operacji metodą tradycyjną. Pozwala to bowiem na rozszerzenie pola operacji.