Tabletki na stawy – najważniejsze składniki i ich działanie. Które substancje zawarte w suplementach diety na stawy są skuteczne?

Tabletki na stawy to grupa suplementów diety, które pomagają łagodzić dolegliwości związane z pogorszeniem się kondycji stawów w związku z ich nadmiernym zużyciem, urazami czy w chorobie zwyrodnieniowej. Preparaty „na zdrowe stawy” mają różny skład, ale w większości z nich stosuje się podobny zestaw związków aktywnych. Mogą one jednak występować w różnej formie, konfiguracjach i proporcjach.

Składniki tabletek na stawy pomagają regenerować tkankę łączną, która ulega uszkodzeniu w pierwszej kolejności. Wiele z nich ma również działanie przeciwzapalne i wspomagające produkcję swoistego smaru, jakim jest maź stawowa. Należy jednak pamiętać, że skuteczność ich składników nie została potwierdzona. Podczas gdy zdaniem niektórych lekarzy takie suplementy w ogóle nie działają, inni zaznaczają, że ich skuteczność jest kwestią indywidualną – chociaż mogą nie pomóc, na pewno nie zaszkodzą.

Dostępne bez recepty tabletki na stawy zawierają zwykle co najmniej kilka składników takich jak:

• chondroityna,
• glukozamina,
• kolagen,
• witamina C,
• kwas hialuronowy,
• L-cysteina,
• kurkumina lub wyciąg z kurkumy,
• wyciąg z imbiru,
• wyciąg z kadzidłowca indyjskiego (rodiola)
• wyciąg z różeńca górskiego (boswelia),
• związki mineralne i witaminy.

Najczęściej stosowane substancje czynne tabletek na stawy to glukozamina i chondroityna. Glukozamina jest aminocukrem, który występuje naturalnie w ludzkim organizmie, jednak z wiekiem jego produkcja spada. Stanowi on składnik glikozaminoglikanów, czyli substancji, z której składa się chrząstka stawowa i płyn stawowy. Glukozamina ma uzupełniać uszkodzoną chrząstkę i wpływać na spowolnienie jej niszczenia, a także działać przeciwbólowo.

Związek ten jest często stosowany wraz z chondroityną, czyli mukopolisacharydem stanowiącym główny składnik budulcowy kości i chrząstki stawowej. Siarczan chondroityny jest dobrze przyswajalny przez organizm, przez co może pomagać w odbudowie uszkodzonych tkanek.

Badania naukowe dotyczące skuteczności tych substancji w leczeniu objawów zwyrodnieniowej choroby stawów wciąż trawają. Część z nich potwierdza ich skuteczność w odbudowie chrząstki, inne temu zaprzeczają.

Najnowsze badania sugerują przy tym, że efektywnie działać mogą jedynie niektóre postaci tych substancji, takie jak siarczan chondroityny i siarczan glukozaminy). Należy więc dokładnie sprawdzać skład preparatu przed jego zakupem.

Niektóre tabletki na stawy zawierają też hydrolizat kolagenu i kwas L-askorbinowy, czyli witaminę C. Zawarte w kolagenie aminokwasy mają wspomagać budowę tkanki łącznej w organizmie, do czego niezbędna jest właśnie wir. C. Badania nie potwierdzają skuteczności stosowania hydrolizatu kolagenu w chorobie zwyrodnieniowej stawów (ChZS). Mówi się jednak o jego łagodnym działaniu przeciwbólowym. Zmniejszenie dolegliwości pojawiające się w zwyrodnieniu stawów wymaga jednak przyjmowania kolagenu przynajmniej przez 6 miesięcy.

Preparaty na stawy mogą zawierać też natywny kolagen typu II. Jest to główny składnik budujący białka kolagenowe, które tworzą macierz pozakomórkową zapewniającą ruchomość stawów. Niektóre z przeprowadzonych badań naukowych potwierdzają, że natywny kolagen typu II może łagodzić ból i redukować sztywność stawów w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów.

Niektóre preparaty zawierają także ekstrakt z kłącza kurkumy oraz imbiru. Zawarte w nich substancje takie jak kurkumina i gingerol mają właściwości przeciwzapalne, a ich o ich działaniu w łagodzeniu objawów ChZS dowodzi kilka badań naukowych.

W większości preparatów na stawy z zawartością skądinąd skutecznych wyciągów roślinnych ilość ich czynnych związków nie jest stanadaryzowana, co oznacza, że preparacie może być ich niewiele. Z tego powodu ich jakość jest zwykle wątpliwa. Decydując się na takie suplementy należy więc sprawdzić również i te informacje na opakowaniu.

Tabletki na stawy mogą zawierać także aminokwas siarkowy L-cysteinę, która biorze udział w wytwarzaniu kolagenu, oraz kwas hialuronowy, wchodzący w skład mazi stawowej. Trudno jednak spodziewać się, że składniki te trafią akurat do chorego stawu, dlatego ich działanie uważa się za niepotwierdzone.

Preparaty na stawy mogą zawierać ponadto wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza z grupy omega-3, ale zazwyczaj występuję one w ilościach śladowych. Inne mają w swoim składzie dodatkowo wapń i witaminę D, czyli składniki istotne dla stan kości. Ilość tych składników nie ma jednak realnego wpływu na metabolizm tkanki kostnej. Podobnie jest z dodawanymi witaminami z grupy B i związkami magnezu, cynku, manganu i miedzi. Ich zawartość jest zazwyczaj symboliczna.

Tabletki na stawy zawierają substancje o działaniu odbudowującym chrząstkę stawową, stymulującym produkcję kolagenu i przeciwzapalnym. Są to jednak efekty, które niekoniecznie można zaobserwować w praktyce.

Należy pamiętać, że nie ma jednoznacznych dowodów naukowych potwierdzających działanie lecznicze substancji takich jak glukozamina, chondroityna i kolagen. Substancje te mogą uzupełnić ubytki w chrząstce stawowej, ale nie leczą samej choroby zwyrodnieniowej stawów. Można spodziewać się, że zadziałają objawowo, ale nie zwalczają przyczyny choroby.

Składniki tabletek na stawy nie mogą zastąpić leków przeciwzapalnych. W ostrej fazie ChZS konieczne jest też przyjmowanie leki przeciwbólowe. W celu naprawy uszkodzeń lekarz może jednak przepisać preparaty regeberujące dostępne na receptę.

Jeżeli preparaty na stawy mają być skuteczne, należy połączyć ich długotrwałe przyjmowanie z redukcją masy ciała i aktywnością fizyczą o stopniu intensywności dopasowanym do indywidualnych możliwości. Niezastąpione są też ćwiczenia rozciągające mięśnie, których przykurcze sprzyjają patologiom stawów, oraz profesjonalna fizjoterapia.

ZOBACZ: Właściwości oleju rzepakowego – ma 10 razy więcej kwasów omega-3 niż oliwa z oliwek, nie podnosi cholesterolu, pozwala kontrolować poziom glukozy. Ekspert: dr inż. Katarzyna Okręglicka, dietetyczka