Sucha skóra – co może być przyczyną jej odwodnienia? Jak leczyć nadmierną suchość skóry? Zobacz, co konkretnie powinny zawierać kosmetyki

Nadmierna suchość skóry (kseroza) to problem, który może pojawić się u każdego, a u niektórych osób występuje przez całe życie. Problem zwykle nasila się wraz z wiekiem, co dotyczy zwłaszcza pań po 50. roku życia. Jest to okres okołomenopauzalny, w którym spada drastycznie produkcja estrogenu, hormonu wspomagającego prawidłowe nawilżenie i regenerację tkanek skóry.

Przesuszenie skóry stanowi konsekwencję jej odwodnienia, a towarzyszą mu inne symptomy i dolegliwości. Są to zwłaszcza:

• uczucie ściągania,
• świąd,
• pieczenie,
• chropowatość i szorstkość,
• zaczerwienienie,
• podrażnienia,
• skłonność do uczuleń,
• cienkość,
• łuszczenie,
• pękanie i powstawanie ran,
• powstawanie drobnych zmarszczek i przyspieszone starzenie.

W rzeczywistości odwodniona jest najbardziej zewnętrzna warstwa skóry, czyli naskórek – o suchości mówimy w sytuacji, gdy w jego powierzchniowej warstwie (rogowej) zawartość wody spadnie poniżej 10 procent.

Za jej utrzymanie wody w naskórku odpowiada głównie tzw. naturalny czynnik nawilżający (natural moisturizing factor, NMF), który jest mieszanką m.in. łoju, lipidów naskórkowych i innych składników, m.in. aminokwasów, mleczanów, mocznika, cukrów prostych i składników mineralnych.

Przyczyną suchości skóry jest jej odwodnienie związane z niekorzystnym wpływem środowiska i niedoborami wśród budujących ją i ochronnych związków. Należy pamiętać, że skóra to narząd, który pełni funkcję bariery oddzielającej organizm od świata, a przez to jest najbardziej narażony na działanie różnych czynników.

Czynniki zewnętrzne, które bywają przyczyną suchości skóry, również tej zdrowej, to m.in.:

• wysoka i niska temperatura,
• narażenie na wiatr,
• suche powietrze (centralne ogrzewanie, klimatyzacja),
• promieniowanie ultrafioletowe,
• działanie substancji alergizujących, drażniącymi i toksycznych,
• zbyt częste kąpiele,
• kąpiele w wodzie chlorowanej w basenie i słonej w morzu,
• prysznice w gorącej wodzie,
• zbyt twarda woda, zwłaszcza do oczyszczania twarzy
• stosowanie mydeł zasadowych i silnie działających detergentów.

Zobacz: Naturalne sposoby na ochronę skóry zimą. Jak chronić twarz przed zimnem i wiatrem?

Nadmierne przesuszenie skóry może być efektem nieprawidłowej pielęgnacji czy stosowania niektórych kuracji i zabiegów pielęgnacyjnych. Nie mniejsze znaczenie mają też jednak czynniki wewnątrzpochodne – wrodzone, związane z wiekiem, procesami chorobowymi toczącymi się w organizmie czy stosowaniem leków.

Do wewnętrznych przyczyn suchości skóry należą m.in.:

• choroby skóry o podłożu genetycznym, m.in. atopowe zapalenie skóry (AZS), rybia łuska czy łuszczyca,
• zaburzenia funkcjonowania naskórka,
• niedoczynność tarczycy,
• przyjmowanie niektórych leków (retinoidy),
• niedobory składników odżywczych, m.in. witamin A, E czy z grupy B, kwasów tłuszczowych omega-3,
• odwodnienie organizmu,
• choroby neurologiczne, w tym stwardnienie rozsiane,
• przewlekła niewydolność nerek,
• pieluszkowe zapalenie skóry u dzieci,
• AIDS,
• zespół wyniszczenia nowotworowego.

W przypadku suchości skóry i wywołanych nią problemów leczenie polega na wielokierunkowym działaniu: nawilżaniu, łagodzeniu podrażnień, wspomaganiu leczenia uszkodzeń i ran skóry, a także codziennym zabezpieczaniem jej przed tymi procesami.

Wymaga to skrupulatnej pielęgnacji przy użyciu odpowiednio dobranych kosmetyków. Ważne, by zawierały określone składniki i pożądanych właściwościach, a przy tym były wolne od związków wysuszających, drażniących i alergizujących. Najlepiej, by miały fizjologiczne pH skóry (ok. 5,5).

Na temat tego, czy powinny to być apteczne dermokosmetyki oparte na syntetycznych i oczyszczonych składnikach, czy produkty w pełni naturalne, zdania są podzielone. Te pierwsze zwykle przynoszą szybką ulgę, jednak drugie często dają lepsze efekty przy długotrwałym stosowaniu, co dla niektórych jest priorytetem.

W przypadku zaostrzenia objawów konieczne może być zastosowanie leków przeciwzapalnych, np. dostępnej bez recepty maści lub kremu z niskim stężeniem hydrokortyzonu.

Kosmetyki do suchej skóry mają za zadanie zapewnić jej wilgoć i składniki, które pomagają ją zachować – to nie tylko związki wiążące wodę, ale także przeciwzapalne, wspomagając odbudowę i natłuszczające. Na powierzchni warstwy rogowej skóry znajduje się bowiem ochronny płaszcz hydrolipidowy, który ogranicza tzw. przeznaskórkową utratę wody (TEWL – transepidermal water loss). Dostarczanie wchodzących w jego skład związków jest skuteczną metodą „suplementacji” skóry od zewnątrz.

W skład produktów do pielęgnacji suchej skóry powinny wchodzić składniki:

• kojące, jak alantoina (lub wyciągi z zawierających ją ziół, takich np. korzeń żywokostu lekarskiego, ziela nostrzyka żółtego czy miodunka plamistej),
• nawilżające (odpowiednie nawilżanie skóry można uzyskać dzięki jednoczesnemu zastosowaniu emolientów i humektantów).
• odbudowujące barierę lipidową – oleje bogate w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (kwas linolowy, linolenowy czy gamma-linolenowy), np. z nasion wiesiołka, ogórecznika lekarskiego.
• złuszczające – suchość skóry zwykle wiążą się z niedostatecznym złuszczaniem warstwy rogowej naskórka, w czym pomogą m.in. alfa-hydroksykwasy (zwłaszcza kwas laktobionowy), kwas mlekowy czy mocznik.

Emolienty to substancje, które zmiękczają naskórek, tworząc na nim warstwę okluzyjną i zabezpieczając przed utratą wody. Należy do nich syntetyczny dimetikon oraz tzw. emolienty tłuste, w tym tłuszcze naturalne i ropopochodne. Należą do nich m.in.:

• oleje i masła roślinne – np. shea, jojoba, olej lniany, z konopi, sezamowy, kiełków pszenicy, rycynowy, migdałowy, makadamia, słonecznikowy, sojowy, bawełniany,
• wosk pszczeli
• skwalan,
• pochodne ropy naftowej, np. olej mineralny, parafina stała i płynna czy cerezyna.

Humektanty przenikają natomiast w głąb naskórka, gdzie wiążą wodę. Należą do nich m.in.:

• gliceryna (stężenie 2-10 proc.),
• kwas hialuronowy (HA),
• kwas poliglutaminowy (PGA),
• dekspantenol (pochodna wit. B5)
• kwas mlekowy i mleczany,
• sorbitol,
• glikol propylenowy (PEG),
• mocznik (niepolecany w przypadku skóry uszkodzonej, atopowej i skłonnej do podrażnień).

Produkty do pielęgnacji suchej skóry powinny być pozbawione drażniących i uczulających dodatków, zwłaszcza zapachowych i konserwujących, w tym parabenów, a także alkohol, związków cynku czy witaminy A.

Zobacz: Najlepsze składniki o działaniu nawilżającym skórę. Powinny znaleźć się w serum do twarzy i kremie dla bardzo suchej cery.