AZS na twarzy, policzkach i wokół oczu. Jak wygląda i jak leczyć atopowe zapalenie skóry?

AZS twarzy to nie jest zwykła wysypka, na którą pomoże pierwszy krem nawilżający. Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą dermatologiczną, która często występuje z dodatkowymi infekcjami, okresami zaostrzeń i remisji. Przyczyną skóry atopowej twarzy jest często nadwrażliwość układu immunologicznego na alergeny. Osoby z AZS reagują intensywnie na zanieczyszczenia powietrza, pyłki, kurz, substancje chemiczne, kosmetyki, pokarmy. Osłabienie bariery ochronnej prowadzi z kolei do stanów zapalnych skóry.

Jakie są cechy atopowego zapalenia skóry twarzy?

Skóra atopowa jest cienka, podatna na podrażnienia, przesuszona i ma osłabioną barierę hydrolipidową. Wszystko to może obniżać komfort życia i samoocenę – powstaje błędne koło: AZS napędza stres, a stres (i czynniki hormonalne – kortyzol nasila objawy) napędzają stany zapalne skóry. Co prawda AZS twarzy często dotyka dzieci, ale może utrzymywać się w dorosłości.

Wskazówka: działaj kompleksowo, nie tylko regularna pielęgnacja cery, ale też unikanie czynników drażniących mogą znacząco wydłużyć okresy remisji AZS.

Sprawdź praktyczny poradnik: Jakie maści i kremy na atopowe zapalenie skóry?

Jak rozpoznać AZS na policzkach i wokół oczu?

• skóra atopowa twarzy zazwyczaj wywołuje grudki i pęcherzyki,

• naskórek się łuszczy, sucha i napięta skóra jest zaczerwieniona,

• drapanie policzków sprawia, że powstają strupy i wysięki,

• kontakt z niewłaściwie dobranymi kosmetykami zaostrza objawy,

• u dzieci zmiany mogą pojawiać się na czole i policzkach,

• u dorosłych dodatkowo AZS skóry może obejmować okolice oczu, powiek, ust.

Wskazówka: Pamiętaj, że okolice oczu są szczególnie wrażliwe – unikaj drapania, stosuj wyłącznie łagodne, bezzapachowe kremy nawilżające pod oczy. Szkodzić mogą nie tylko kosmetyki nakładane bezpośrednio na skórę, ale też rozpylane w okolicy twarzy (np. perfumy).

Dowiedz się więcej: Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dorosłych i dzieci – czym jest, jak je rozpoznać i leczyć?

Terapia w czasie intensywnego ataku AZS na twarzy zazwyczaj obejmuje stosowanie leków immunosupresyjnych. Lekarz może zalecić glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny.

Preparaty te stosowane są miejscowo na skórę twarzy – ale tylko przez krótki czas, zgodnie z zaleceniami lekarza. Warto wiedzieć, że przy nasilonych zmianach na twarzy skuteczne mogą być stosowane doustne leki przeciwzapalne lub przeciwhistaminowe. Leki z tych grup mogą zmniejszać reakcję alergiczną i świąd.

Kluczowa jest regularna pielęgnacja, która opiera się na stosowaniu emolientów, odbudowujących barierę ochronną skóry. Pamiętaj, że nie tylko skład jest ważny, ale też konsystencja. Przykładowo: lżejsze emulsje i pianki są wygodniejsze w stosowaniu na twarz niż ciężkie balsamy. Z kolei zastosowanie kremów i maści często ma zupełnie inny cel (np. utrzymanie wody) niż balsamów czy kosmetyków nawilżających (regeneracja i nawilżenie).

W AZS skóra atopowa twarzy traci wodę znacznie szybciej niż zdrowa – dlatego nawilżanie twarzy to podstawa pielęgnacji. Ważne zasady nawilżania twarzy w AZS:

• nawilżaj skórę minimum 2-3 razy, a zwłaszcza po myciu twarzy,

• stosuj tylko polecane przez dermatologa kremy, maści i balsamy na AZS,

• unikaj częstych zmian kosmetyków, jeśli obecnie stosowane nie powodują podrażnień,

• kluczowe składniki nawilżające to mocznik, gliceryna, kwas hialuronowy, beta-glukan z owsa,

• zabezpieczają przed utratą wilgoci: masło shea, oleje roślinne (jojoba, konopny, lniany).

Wskazówka: jeśli chcesz nawilżyć skórę twarzy w AZS, to warto stosować kosmetyki bezzapachowe, hipoalergiczne i bez alkoholu. Ważne jest też ich przechowywanie – część z nich można przechowywać w lodówce, np. aloes, co dodatkowo łagodzi podrażnienia i redukuje uczucie pieczenia. Pamiętaj też, że w nocy skóra intensywnie się regeneruje – warto przed snem zastosować bogatsze formuły na noc, np. kremy barierowe z ceramidami.

Jak prawidłowo oczyszczać twarz w AZS? Przede wszystkim oczyszczanie skóry atopowej powinno być delikatne, bez użycia agresywnych środków myjących i peelingów mechanicznych.

Najlepiej sprawdzą się 3 sposoby na oczyszczenie skóry atopowej:

• emulsje myjące i pianki – celem ich stosowania jest łagodne usuwanie zanieczyszczeń, nie naruszasz w ten sposób bariery ochronnej,

• olejki do demakijażu w AZS – skutecznie rozpuszczają makijaż, ale bez potrzeby silnego pocierania skóry twarzy,

• płyny micelarne bez alkoholu – oczyszczają skórę, a przy tym nie podrażniają jej swoim agresywnym składem.

Czego nie stosować przy AZS twarzy? Nie są wskazane:

• żele do twarzy z SLS/SLES – wysuszają skórę i mogą wywołać świąd,

• peelingi gruboziarniste – mogą uszkodzić delikatną skórę, która ma już nieszczelną barierę ochronną,

• mycie twarzy gorącą wodą – najlepiej myć twarz letnią wodą (w temperaturze ciała), wysoka temperatura może nasilać suchość, powodować dodatkowe zaczerwienienie.

Wskazówka: pamiętaj, że oczyszczanie to proces, warto po umyciu twarzy nakładać nawilżający krem lub emulsję, aby zabezpieczyć skórę. Oczyszczaj twarz w ten sposób maksymalnie 2 razy dziennie – nadmierne mycie może prowadzić do przesuszenia skóry, przez co nawet z bardzo dobrymi kosmetykami za bardzo przemęczysz cerę.

Podsumowując – w AZS skóry ważna jest odpowiednia pielęgnacja i dobór kosmetyków z polecanymi składnikami. Jednocześnie unikaj alergenów i substancji drażniących – skóra atopowa może reagować nawet na niektóre konserwanty i zapachy w kosmetykach.

Kosmetyki powinny zawierać: ceramidy i cholesterol (odbudowują barierę); pantenol, alantoinę, beta-glukan (łagodzą podrażnienia); mocznik, glicerynę, kwas hialuronowy (intensywnie nawilżają skórę); oleje roślinne (jojoba, lniany, wiesiołek, konopny – natłuszczają i chronią przed utratą wody).

• noś ubrania z naturalnych tkanin, aby uniknąć podrażnień,

• unikaj długotrwałej ekspozycji na zimno i wiatr – stosuj ochronne kremy barierowe, zmieniaj kremy w zależności od pory roku,

• w okresach zaostrzeń skonsultuj się z dermatologiem – w niektórych przypadkach pomocne okaże się dodatkowe leczenie farmakologiczne.

Wskazówka: jeśli zadbasz już o odpowiednią pielęgnację twarzy, to zadbaj też o otoczenie. Utrzymuj w mieszkaniu odpowiednią wilgotność powietrza – suche powietrze może zaostrzać objawy AZS.

Czytaj też: Atopowe zapalenie skóry głowy – co pomaga?

Bibliografia:

• https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory

• https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/eczema/eczema-basics

• https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/eczema/atopic-dermatitis-eczema

• https://www.healthline.com/health/atopic-dermatitis/what-is-atopic-dermatitis

• https://swiatzdrowia.pl/artykuly/atopowe-zapalenie-skory-u-dzieci-objawy-i-leczenie/

• prof. dr hab. med. Jahnz-Różyk K., prof. dr hab. med. Narbutt J., prof. dr hab. n. med. Owczarek W., Atopowe zapalenie skóry w Polsce

• Atopowe zapalenie skóry – aktualne wytyczne terapeutyczne. Stanowisko ekspertów Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego i Sekcji Alergologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego

• Atopowe zapalenie skóry u dzieci. Program ALERNI - Barbara Kamińska, Katarzyna Plata-Nazar Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego