Prawie 20 proc. więcej zakażonych. Tej choroby od kleszczy każdy boi się jak ognia. Oto najnowsze, niepokojące statystyki

Przypadki boreliozy w Polsce liczy się już na tysiące. Tylko w pierwszym półroczu 2024 r. odnotowano aż 9134 zachorowania. Według zestawień, które prowadzi Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH, było ich o 1420 więcej (18,4 proc.) niż w tym samym okresie 2023 roku, gdy wskazywano 7714 zakażeń.

Na szczęście przypadków KZM przybywa znacznie wolniej, bo w pierwszych 6 miesiącach ub. roku było ich tylko o 9 mniej (w sumie 150). Podczas gdy bakteryjne zakażenie krętkami boreliozy nie ma wielu ofiar śmiertelnych, zakażenie układu nerwowego przez wirusa od kleszcza może skończyć się zgonem (dotyczy to 0,5-2 proc. pacjentów w Europie wynos), a nawet co 10. osoba cierpi później z powodu długoterminowych lub trwałych skutków neurologicznych infekcji.

Borelioza, znana także jako choroba z Lyme, wywoływana jest przez krętki z rodzaju Borrelia. Objawia się charakterystycznym rumieniem wokół miejsca ukąszenia. Nie jest on bolesny, a w jego środku widać przejaśnienie. Zmianom skórnym czasem towarzyszą objawy grypopodobne: gorączka lub stany podgorączkowe, uczucie rozbicia, zmęczenie, bóle głowy, mięśni i stawów. Właśnie skórny rumień wędrujący, który powiększa się („wędruje”) po skórze, powinien zaniepokoić po ugryzieniu przez kleszcza.

Zobacz: Gorączka królicza w Europie. Rośnie liczna hospitalizowanych. Chorobę przenoszą m.in. kleszcze

W dalszym okresie zakażenie bakteriami Borrelia burgdorferi może prowadzić do poważnych komplikacji, w tym do zmian neurologicznych, które mogą manifestować się nawet po 15 latach, zaburzeń serca czy chorób stawów.

Do późnych objawów boreliozy u dorosłych należy m.in. zanikowe zapalenie skóry wraz z zapaleniem stawów i zmianami w układzie nerwowym. Brak leczenia boreliozy sprzyja groźnym powikłaniom neurologicznym, zaburzeniom pracy serca i chorobami stawów, co może skończyć się pobytem w szpitalu i wymagać rehabilitacji.

Z kolei kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to ostra choroba wirusowa, która może rozwijać się również bezobjawowo nawet przez miesiąc. Z początku może objawiać się zaburzeniami snu, nastroju i pamięci, ciągłym zmęczeniem, bólami głowy, mięśni oraz stawów. Może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, takich jak zapalenie rdzenia kręgowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Przed zakażeniem można chronić się za pomocą szczepionki na KZM.

Podczas, gdy nie wszystkie kleszcze są nosicielami bakterii boreliozy czy wirusa KZM, przy ukąszeniu mogą przenosić do krwi także inne patogeny.

W przypadku wkłucia się kleszcza niezwykle ważne jest jego szybkie i prawidłowe usunięcie. Należy chwycić go przy samej skórze, używając do tego celu pęsety, miniaturowych pompek ssących lub plastikowych kleszczołapek dostępnych w aptekach, po czym wyciągnąć w górę. Nie wolno go smarować tłuszczem czy benzyną, ani wykręcać czy wyciskać ze skóry. Po wyjęciu kleszcza należy dokładnie zdezynfekować miejsce ukłucia.

Jeżeli w trakcie usuwania kleszcza pozostanie duży fragment jego ciała, np. główka, należy zgłosić się do lekarza. Mniejsze fragmenty kleszcza, które w trakcie usuwania pozostaną pod skórą, z reguły nie zwiększają ryzyka zakażenia. Wówczas wystarczy umycie i dezynfekcja rany.

Sprawdź też: Te wirusy i bakterie zagrażają ci latem

Najlepiej jednak unikać ugryzień, pamiętając, że kleszcze żyją głównie w lasach liściastych i mieszanych, na obszarach trawiastych, w gęstych zaroślach, paprociach, a także w parkach miejskich i na zielonych obrzeżach osiedli mieszkaniowych. Właśnie w takich miejscach trzeba być lepiej ubranym i używać środków odstraszających te pajęczaki takie, jak np. aerozole, kremy czy olejki. Natomiast po powrocie należy dokładnie wytrzepać odzież i obejrzeć całe ciało, a zwłaszcza okolice brzucha, piersi, pachwin i kolan.

Źródło danych: Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. oraz w porównywalnym okresie 2023 r. Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB