Jak zrobić badania na boreliozę na NFZ? Jest to możliwe, ale skierowania nie wystawi lekarz rodzinny. Ile kosztują testy prywatnie?

Ugryzienie kleszcza jest powodem do niepokoju, bo podczas ukąszenia pajęczaki te mogą przenosić do krwi patogeny takie jak bakterie Borrelia i wirusy wywołujące m.in. kleszczowe zapalenie mózgu. Nie wszystkie osobniki są nosicielami boreliozy, jednak zagrożenie tą chorobą w kraju rośnie.

Zgodnie z danymi o zachorowaniach od 1 stycznia do 15 maja 2023 r. potwierdzono w Polsce 3878 przypadków boreliozy, podczas gdy w analogicznym okresie w ubiegłym roku było ich 1979, jest ich więc blisko dwa razy więcej.

U większości osób zakażonych krętkami z rodzaju Borrelia w pierwszym okresie pojawia się niebolesny rumień, w którego środku widać przejaśnienie.

Czytaj: Kiedy pojawia się rumień po kleszczu i jak wygląda? Zobacz, co powinno niepokoić po ugryzieniu kleszcza i jak rozpoznać rumień wędrujący

Zmiany skórne mogą czasem występować wraz z objawami grypopodobnymi, a są to:

• gorączka lub stany podgorączkowe,
• uczucie rozbicia,
• zmęczenie,
• bóle głowy,
• bóle mięśni i stawów.

Rozwojowi infekcji towarzyszą zapalenie stawów i zmiany neurologiczne. Wśród późnych objawów boreliozy u osób dorosłych wymieniane jest np. zanikowe zapalenie skóry kończyn. By nie dopuścić do powikłań, po rozpoznaniu choroby należy jak najszybciej wprowadzić antybiotykoterapię.

Aby zdiagnozować zakażenie, w przypadku występowania objawów boreliozy należy wykonać badania serologiczne z krwi po upływie ok. 4 tygodni od ukąszenia pasożyta. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych diagnostyka laboratoryjnej nie jest jednak konieczna w przypadku wystąpienia typowego rumienia wędrującego po pokłuciu przez kleszcza. Jest ono bowiem wskazaniem do natychmiastowej antybiotykoterapii.

A co w innych przypadkach? W reakcji na rosnącą liczbę zakażeń bakteriami Borrelia Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) zwróciła się do Ministerstwa Zdrowia z zapytaniem o wprowadzenie testów wykrywających przeciwciała boreliozy do katalogu badań wykonywanych na zlecenie lekarza POZ. Eksperci w większości odnieśli się jednak negatywnie do proponowanej zmiany.

– Aktualnie nie są prowadzone prace dotyczące udostępnienia lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) badań do diagnozowania boreliozy – przekazało Ministerstwo Zdrowia.

Jak uznano, nie ma uzasadnienia wykonywania takich oznaczeń w przypadku braku objawów klinicznych (nawet w grupach ryzyka) oraz wskazywali na konieczność prowadzenia dwustopniowej diagnostyki u osób z objawami klinicznymi lub potwierdzoną ekspozycją na kleszcze (podejrzeniem boreliozy). Wcale nie oznacza to, że badania krwi nie można wykonać nieodpłatnie na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia.

Zobacz też: Ta grupa krwi najbardziej przyciąga kleszcze. Masz ją? Zadbaj o szczególną ochronę skóry

Lekarz POZ nawet przy widocznym rumieniu lub podejrzeniu boreliozy w oparciu o zaobserwowane u pacjenta objawy obecnie nie może wystawić skierowania na refundowane badania wykrywające boreliozę.

Jak przypomniał resort zdrowia, pełny pakiet badań w kierunku diagnozowania przeciwciał boreliozy dla każdego ubezpieczonego w NFZ jest dostępny na podstawie skierowania wystawionego przez lekarza specjalistę ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Oznacza to, że z niepokojącymi zmianami należy udać się do lekarza chorób zakaźnych w specjalistycznej poradni NFZ albo szpitalu. Adresy można znaleźć w wyszukiwarce NFZ „Gdzie się leczyć”. Za wykonanie testów na własny koszt trzeba zapłacić 150-400 zł.

(PAP)
Katarzyna Lechowicz-Dyl
ktl/ mhr/ arz