Kto to jest senior?
Senior dla każdego może oznaczać co innego. Jedni seniora kojarzą z przejściem na emeryturę i zakończeniem kariery zawodowej. Utożsamiają ten czas z możliwością spełnienia marzeń, czasem na podróże, nadrabianiem lektury i opieką nad wnukami. Tym osobom starość kojarzy się z poczuciem spełnienia i akceptacją naturalnych zmian w życiu.
Z drugiej strony, wiele osób kojarzy seniora z niedołęstwem, chorobami, częstymi wizytami u lekarzy oraz kolejkami w aptece. Wyobraża sobie osobę starszą jako potrzebującą stałej opieki i pomocy, przypisując seniorom wiele negatywnych cech.
Czytaj też: Zmęczenie i bóle mięśni? To nie starość tylko niedobór ważnego składnika
Ponieważ wyjaśnienie terminu "senior" ma znaczenie przede wszystkim dla sektora prawnego i zdrowotnego, Światowa Organizacja Zdrowia uznaje, że starość rozpoczyna się od 60. roku życia. Jednocześnie dzieli ten okres na trzy etapy:
- wiek podeszły (60-75 lat),
- wiek starczy (75-90 lat)
- oraz wiek sędziwy (więcej niż 90 lat).
Z kolei standardy EUROSTAT, z których korzysta GUS, uznają, że starość rozpoczyna się po 65 roku życia. W Polsce ten termin nie doczekał się ujednoliconej wersji. Nie mniej jednak już po 60-65 roku życia w ciele każdego człowieka nasilają się pewne zmiany, które zwiększają chorobowość.
Dlaczego wraz z wiekiem przybywa chorób?
Chociaż zwiększoną skłonność do częstszych zachorowań na choroby przewlekłe obserwuje się po 65 roku życia, leżące u podstawy starzenia się zmiany degeneracyjne w ciele człowieka zaczynają postępować już po 45 roku życia. Jest to związane z licznymi i nieuchronnymi zmianami zachodzącymi w układzie nerwowym, krążeniowym, hormonalnym oraz mięśniowo-stawowym. Także układ odpornościowy działa gorzej, słabiej chroniąc przed infekcjami.
Zobacz także: Polskie społeczeństwo się starzeje. Powstaje coraz więcej domów seniora. Ich mieszkańcy mogą nas wiele nauczyć
Pojawiają się problemy ze snem, pamięcią i koncentracją. Apetyt zaczyna mniej dopisywać, w czym nie pomagają problemy w gryzieniu i połykaniu. Niestety w wielu przypadkach kończy się to wybiórczym jedzeniem tylko takich produktów, które są miękkie, smaczne i łatwe do szybkiego przygotowania, lecz niekoniecznie wartościowe pod względem odżywczym. Problematyczne staje się regularne picie wody, z powodu słabego pragnienia, co przyczynia się do odwodnienia i zawrotów głowy. Ponadto spowolniona przemiana materii i mniejsza sprawność ruchowa, predysponują do rozwoju nadmiernej masy ciała.
Dieta nie działa? Winne mogą być zdrowe produkty. 13 przekąs...
Na co najczęściej chorują seniorzy?
Choroby wieku starczego obejmują zarówno dysfunkcje fizyczne, metaboliczne, jak i te natury psychicznej. Wśród seniorów najczęściej diagnozowanymi schorzeniami są:
- miażdżyca będąca zapalną chorobą naczyń tętniczych i zwiększająca ryzyko zawału,
- cukrzyca typu 2, która wiąże na nieprawidłowym wykorzystywaniem przez organizm glukozy,
- nadciśnienie tętnicze zwiększające ryzyko chorób serca i naczyń krwionośnych, a przez to również zawału serca i udaru mózgu,
- osteoporoza, czyli choroba słabych kości wynikająca z ich obniżonej gęstości mineralnej i zmian w strukturze,
- depresja objawiająca się m.in. bezsennością, problemami z apetytem, zaburzeniami nastroju, alienacją i poczuciem beznadziei,
- choroba Alzhaimera, czyli choroba otępienia przebiegająca z postępującymi zanikami pamięci i zdolności do orientacji w terenie,
- choroba Parkinsona, będąca postępującą zwyrodnieniową chorobą ośrodkowego układu nerwowego,
- nietrzymanie moczu, czyli niekomfortowe, zachodzące wbrew woli częściowe lub całkowite opróżnianie pęcherza moczowego. U mężczyzn ten problem nasila przerost prostaty, a u kobiet liczne porody i menopauza,
- choroby zwyrodnieniowe stawów, wynikające z postępujących procesów zapalnych w obrębie tkanki łącznej, powodujące ból i sztywność stawów.
Nie tylko zmarszczki i bóle pleców. Masz te objawy? To znacz...
Jak zachować zdrowie do późnych lat?
Procesy starzenia się można spowolnić. Pomogą w tym regularne spacery, zabawy z wnukami i uczestniczenie w zajęciach ruchowych. Aktywność fizyczna usprawnia krążenie krwi w organizmie, dotlenia ciało i poprawia metabolizm, zmniejszając ryzyko otyłości. Lekki trening siłowy (nazywany też oporowym) pod okiem trenera, pozwoli zachować więcej cennych mięśni, zmniejszając ryzyko upadków. Bycie aktywnym poprawia też odporność oraz nastrój i samopoczucie, a ponadto chroni przed chorobami neurodegeneracyjnymi i depresją.
Dla zdrowia mózgu warto jak najczęściej sięgać po krzyżówki, sudoku i książki. Dobrze też uczestniczyć w rodzinnych spotkaniach lub zapisać się do klubu seniora, gdyż daje to poczucie przynależności, daje poczucie sensu i podnosi na duchu.
Na co dzień senior powinien zadbać o odżywianie ciała wartościowym pokarmem, najlepiej gotowanym, pieczonym lub duszonym i z rozsądkiem doprawianym solą. Zgodnie z zaleceniami WHO jej udział w codziennym menu nie powinien przekraczać 1 płaskiej łyżeczki (ok. 5 g).
W diecie seniora nie powinno zabraknąć różnorodnych warzyw i owoców (polecane są zwłaszcza jagodowe) zawierających witaminy, składniki mineralne i substancje o działaniu przeciwzapalnym. Zamiast jasnego makaronu i pieczywa, lepiej wybrać te ciemne (razowe), zapewniające błonnik, witaminy z grupy B, żelazo, cynk i magnez. Zapewniają one stopniowy dopływ energii, stabilizujący poziom cukru we krwi i chroniący przed cukrzycą.
Dla zdrowych kości należy spożywać przetwory mleczne, szczególnie te fermentowane, które dostarczają także wpierające funkcje przewodu pokarmowego probiotyczne bakterie. Źródłem zdrowych tłuszczy, które zmniejszają ryzyko depresji i schorzeń serca są tłuste ryby (zapewniają także witaminę D i jod), orzechy i roślinne oleje. I wreszcie proteiny odpowiedzialne m.in. za regenerację tkanek i sytość, zapewnią nasiona strączków, drobiowe mięso, ryby i chudy nabiał.
Aktywność fizyczna i intelektualna, odżywcza dieta oraz utrzymywanie więzi społecznych to czynniki, które są w stanie opóźnić wiele postępujących procesów starzenia się.
