Malaria – niechciana pamiątka z egzotycznej podróży. Sprawdź, jak objawia się malaria

Ewa Zwolak
Malaria jest tropikalną chorobą pasożytniczą. Można się nią zarazić przez ukąszenie komara, który jest nosicielem zarodźca.
Malaria jest tropikalną chorobą pasożytniczą. Można się nią zarazić przez ukąszenie komara, który jest nosicielem zarodźca. pixabay.com
Malaria, nazywana również zimnicą lub febrą, jest tropikalną chorobą pasożytniczą, przenoszoną przez pięć gatunków pierwotniaka – zarodźca. Występuje ona w krajach należących do strefy tropikalnej i subtropikalnej. Malaria stanowi jeden z poważnych problemów epidemiologicznych, ponieważ według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) co roku na tę chorobę umiera ok. 650 tys. osób na całym świecie. Malaria stanowi duże zagrożenie nie tylko dla rdzennych mieszkańców egzotycznych zakątków świata, ale również dla turystów. Pierwsze objawy malarii są grypopodobne, co niekiedy znacznie utrudnia diagnozę tej choroby.

Malaria jest chorobą tropikalną, która mimo postępu medycyny nadal stanowi bardzo duże zagrożenie dla zdrowia w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) co roku na tę chorobę zapada ok. 200 mln osób, z czego ok. 650 tys. umiera (dane nieoszacowane). Przy czym zdecydowanie najwięcej przypadków wystąpienia malarii odnotowywanych jest w krajach Afryki Subsaharyjskiej (m.in. w Czadzie, Nigerii, Kenii, Sudanie, Burkina Faso i Demokratycznej Republice Konga). Jak pokazują statystyki najwięcej zgonów na malarię, odnotowuje się wśród dzieci poniżej 5. roku życia.

Zobacz: Malaria to najczęstsza choroba zakaźna na świecie przenoszona przez komary. Co dwie minuty umiera na nią dziecko. Szczepionka jest już dopuszczona do użytku w Afryce

Malaria – jak można się nią zarazić?

Malaria (zimnica, febra) jest groźną chorobą tropikalną, wywoływaną przez pasożyty – pięć gatunków jednokomórkowego pierwotniaka: zarodźca, w tym: ruchliwego, pasmowego, sierpowego, owalnego i małpiego. Stanowi ona zagrożenie zarówno dla rdzennych mieszkańców państw afrykańskich, jak i turystów podróżujących w egzotyczne zakątki świata. Wszystkie odnotowane przypadki malarii w Polsce są „importowane”. Do zakażenia człowieka tą chorobą dochodzi najczęściej za pośrednictwem samic komarów widliszek. Po ukąszeniu tego komara zarodniki zarodźca dostają się do krwiobiegu – część z nich jest unicestwiana przez leukocyty, a część z nich trafia do wątroby. Już niespełna po 30 minutach znikają one z krwiobiegu i rozwijają się w wątrobie przez ok. 1-3 tygodnie. Wraz z postępem choroby pasożyty zaczynają atakować krwinki czerwone i prowadzą do ich rozpadu. Wówczas zaczynają pojawiać się pierwsze objawy malarii. Okres wylęgania się choroby uzależniony jest od gatunku pierwotniaka – zazwyczaj jest to od 7 do 15 dni.

Do zakażenia człowieka malarią najczęściej dochodzi za pośrednictwem zarodźca ruchliwego i sierpowatego.

Jak objawia się malaria?

Objawy malarii pojawiają się dopiero po tygodniu lub dwóch od ukąszenia komara. Zazwyczaj pierwsze symptomy tej choroby są niespecyficzne i mogą przypominać grypę lub przeziębienie. Wśród głównych objawów malarii można wymienić:

  • Dreszcze.
  • Wysoką gorączkę (ok. 40 stopni Celsjusza).
  • Intensywny ból głowy.
  • Nudności i wymioty.
  • Biegunkę.
  • Obfite poty i gwałtowne obniżenie temperatury ciała (w ostatniej fazie choroby).
  • Bóle mięśniowo-stawowe.
  • Ból kręgosłupa.
  • Zaburzenia świadomości.
  • Poczucie duszności.
  • Brak apetytu.

Nieodpowiednie leczenie lub leczenie podjęte zbyt późno może prowadzić do poważnych powikłań, których następstwem jest śmierć. Wśród nich można wymienić m.in.:

  • Niewydolność nerek.
  • Pęknięcie śledziony.
  • Skaza krwotoczna, która charakteryzuje się nadmierną podatnością na krwawienia w obrębie skóry, błon śluzowych oraz układu pokarmowego i moczowo-płciowego.
  • Niewydolność oddechową.
  • Wstrząs anafilaktyczny.
  • Malarię mózgową.
  • Zaawansowaną niedokrwistość, która często towarzyszy skazie krwotocznej.

Profilaktyka przeciw malarii

Malaria jest chorobą zakaźną, której można w znacznym stopniu zapobiec m.in. stosując się do rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Wśród nich dużą rolę odgrywa postępowanie prewencyjne, które obejmuje:

  • Stosowanie siatek i moskitier osłonowych.
  • Stosowanie w pomieszczeniach mieszkalnych sprayów przeciwinsektowych.
  • Stosowanie naturalnych środków odstraszających komary przenoszone malarię m.in. olejku lawendowego, mięty i goździków.
  • Chemioprewencję turystów i osób najbardziej zagrożonych (kobiet ciężarnych i niemowląt). Polega ona na profilaktycznym przyjmowaniu leków przeciwmalarycznych.
  • Noszenie odzieży ochronnej (jasne ubrania z długim rękawem).
  • Stosowanie sprayów, kremów i innych środków odstraszających owady bezpośrednio na skórę (najskuteczniejsze są preparaty zawierające syntetyczne DEET).
  • Utrzymywanie stosunkowo niskiej temperatury w pomieszczeniach mieszkalnych.
  • Unikanie miejsc największej aktywności komarów.

Leczenie malarii

Diagnostyka malarii opiera się w głównej mierze na wywiadzie lekarskim i obserwacji objawów towarzyszących tej chorobie. Niepokojące symptomy po wyjeździe do krajów tropikalnych są podstawą do tego, by w diagnostyce różnicowej podejrzewać malarię. Ważnym elementem jest badanie rozmazów krwi obwodowej metodą Giemsy. W przypadku wystąpienia zimnicy wewnątrz krwinek czerwonych znajdują się pierwotniaki. Leczenie malarii polega na przyjmowaniu leków przeciwmalarycznych, wśród których należy wymienić:

  • Pochodne chinoliny (chlorochina, amodiachina, prymachina), których nie należy stosować u kobiet w ciąży ze względu na wysokie ryzyko poronienia oraz u osób cierpiących na rzadką chorobę genetyczną – fawizm (niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej).
  • Pochodne akrydyny, których działanie polega na zakłócaniu DNA pierwotniaków.
  • Pochodne fenantrenu (chinina, halofantryna, lumefantryna).
  • Pochodne biguanidu (np. prokwanil).
  • Pochodne pirymidyny (np. pirymetamina).

Izabela Chudzicka-Strugała, lekarz rodzinny m.in. o walce z malarią:

Malaria – gdzie występuje?

Malaria występuje przede wszystkim w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Mowa tu przede wszystkim o:

  • Afryce Północnej: Saharze Zachodniej, w której ryzyko zakażenia jest niewielkie i chemioprofilaktyka nie jest zalecana.
  • Afryce Środkowej: Angolia, Czad, Demokratycznej Republice Konga, Gabonie, Gwinei Równikowej, Kamerun, Kongo, Republika Środkowoafrykańska, Sudan, Sudan Południowy, Zambia.
  • Afryce Wschodniej: Burundi, Dżibuti, Erytrea, Etiopia, Kenia, Komory, Madagaskar, Mozambik, Rwanda, Somalia, Tanzania, Uganda.
  • Afryka Zachodnia: Benin, Burkina Faso, Gambia, Ghana, Gwinea, Gwinea Bissau, Liberia, Mali, Niger, Nigeria, Senegal, Sierra Leone, Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Wyspy Zielonego Przylądka (od sierpnia do listopada).
  • Afryka Południowa: Botswana (od listopada do czerwca), Lesotho, Namibia, Republika Południowej Afryki, Suazi, Zimbabwe.
  • Ameryka Północna i Środkowa: Belize, Gwatemala, Honduras, Meksyk (niskie ryzyko), Nikaragua, Panama, Salwador.
  • Karaiby: Dominikana (cały rok w zachodnich prowincjach).
  • Ameryka Południowa: Boliwia, Brazylia, Ekwador, Gujana, Gujana Francuska, Kolumbia, Paragwaj, Peru, Wenezuela.
  • Australia i Oceania: Marshalla Wyspy, Papua-Nowa Gwinea, Salomona Wyspy, Vanuatu.
  • Azja Wschodnia: Chiny, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, Korea Południowa.
  • Azja Południowo-Wschodnia: Filipiny, Indonezja, Kambodża, Laos, Malezja, Birma, Tajlandia, Timor Wschodni, Wietnam.
  • Azja Południowa: Afganistan, Bangladesz, Bhutan, Indie, Nepal, Pakistan.
  • Azja Północna i Środkowa: Tadżykistan.
  • Bliski Wschód: Arabia Saudyjska, Iran, Jemen, Oman.
  • Europa: Grecja (sporadycznie od maja do października).

Zobacz też:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Zdrowie

Polecane oferty

* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na stronazdrowia.pl Strona Zdrowia