Król przypraw i lek. Estragon wspomaga trawienie, uspokaja i wzmacnia. Wypróbuj ocet i herbatkę na przeziębienie, dnę moczanową i łupież

Estragon (Artemisia dracunculus), inaczej bylica estragon, bylica draganek, estragon zwyczajny lub wężowe ziele (od łac. draco – wąż) to wieloletnia roślina z rodziny astrowatych. Z wyglądu przypomina nieco bylicę piołun, ale jest mniej rozkrzewiony od niej. Roślina ma częściowo zdrewniałą łodygę, która może sięgać wysokości 150 cm i jest porośnięta wąskimi, lancetowatymi i lekko zwisającymi liśćmi. Kwitnie od lipca do października, a jego drobne kwiaty w kolorze białym lub jasnożółtym zebrane są w małe koszyczki.

Sprawdź też: Ocet z pigwy – naturalny sposób na odporność i zdrowe włosy. Sprawdź, jak go stosować i jakie są jego właściwości

Rośnie dziko niemal w całej Europie, Azji i Ameryce Północnej. Estragon jest również uprawiany w celach kulinarnych i leczniczych. Stanowi popularny składnik kulinarny szczególnie w Hiszpanii, Niemczech oraz we Francji, gdzie jest nazywany królem przypraw. To miano zawdzięcza wszechstronnemu zastosowaniu, ponieważ można go używać do sosów, warzyw, ryb i drobiu. Przyprawą można także zastąpić sól, ponieważ wzmacnia ona smak potraw, a w przeciwieństwie do soli kuchennej nie podnosi ciśnienia krwi i nie wypłukuje potasu z organizmu.

Estragon można uprawiać w ogrodzie, ale należy pamiętać, że nie jest on odporny na mróz, dlatego jesienią należy go przyciąć i osłonić przed zimnem. Estragonu można używać w postaci świeżej i suszonej. Świeży ma bardziej intensywny smak i zapach. Można go mrozić od razu po zerwaniu lub suszyć w przewiewnym i zacienionym miejscu w temperaturze pokojowej. Susz jest dostępny również w sprzedaży jako przyprawa w wielu sklepach spożywczych. Do celów leczniczych lepiej jest jednak kupować go w sklepach zielarskich, z tzw. zdrową żywnością lub aptekach.

Surowcem zielarskim jest ziele estragonu, które zbiera się przed kwitnieniem. W jego skład wchodzą olejki eteryczne (m.in. estragol, limonen, nerol, alfa-pinen, tujon), związki kumarynowe (artemidyna, eskuletyna, kumaryna, skopoletyna), gorycze, garbniki, karoteny, flawonoidy (rutyna, kwercetyna), fitosterole i dużo soli mineralnych, w tym jod, a także witaminy A i C.

Estragon znany jest głównie jako przyprawa przede wszystkim do mięs, sosów czy pizzy. Ma to lecznicze uzasadnienie, ponieważ ziele wspomaga trawienie, wzmacnia apetyt, działa także rozkurczowo i żółciopędnie. Dzięki temu usprawnia pracę wątroby i całego układu pokarmowego. Warto stosować go w przypadku częstych zaparć, zgagi i niestrawności.

Olejek estragonowy działa również antybakteryjnie, przeciwzapalnie i wykrztuśnie, dlatego wspomaga leczenie infekcji górnych dróg oddechowych takich jak przeziębienie, grypa, zapalenie oskrzeli czy angina. Stymuluje również działanie układu immunologicznego. W przypadku infekcji sprawdzi się więc olejek, napar lub nalewka z estragonu. Olejek estragonowy zażywany na czczo działa również przeciwpasożytniczo (na pierwotniaki i nicienie), a wcierany w skórę – antyseptycznie i przeciwgrzybiczo. Odstrasza ponadto owady.

Dodatkowo estragon wykazuje działanie antydepresyjne, uspokaja i łagodzi napięcie nerwowe, wspomaga zasypianie. Niweluje również objawy choroby lokomocyjnej.

Estragon wykazuje właściwości:

• przeciwzapalne,
• przeciwbakteryjne,
• przeciwbólowe,
• przeciwgrzybicze,
• przeciwpasożytnicze,
• immunostymulujące,
• wspomagające trawienie,
• żółciopędne,
• rozkurczowe,
• regulujące cykl miesiączkowy,
• obniżające poziom cukru i cholesterolu we krwi,
• regulujące ciśnienie krwi,
• uspokajające i antydepresyjne,
• wspomagające zasypianie.

Estragon używany jest do zaprawiania octów ziołowych. Wystarczy włożyć gałązkę ziela do butelki z octem winnym lub jabłkowym i pozostawić na 10 dni, aby nadać mu specyficzny smak, a także wzbogacić jego właściwości lecznicze. Ocet estragonowy wspiera trawienie i działa żółciopędnie, pomaga również uporać się z zaparciami oraz zwalcza zakażenia grzybicze jamy ustnej i przewodu pokarmowego. Stanowi dodatek do galaret, majonezów, marynat, mięsa, barszczu i sosów.

Po rozcieńczeniu 1 łyżeczki octu estragonowego w 1 szklance wody otrzymujemy tonik do przemywania skóry trądzikowej, łojotokowej i zniszczonej. Natomiast rozcieńczając 1 łyżkę octu estragonowego w 1 litrze wody uzyskujemy płukankę do włosów, która je wzmacnia, nadaje puszystość oraz zwalcza grzybicę i łupież.

Olejek estragonowy ze względu na swój specyficzny aromat oraz lecznicze właściwości wykorzystywany jest do produkcji kosmetyków zapachowych i pielęgnacyjnych, takich jak perfumy, mydła, kremy i balsamy do ciała.

Nierozcieńczony ocet estragonowy może być stosowany w postaci okładów przeciwobrzękowych i usprawniających krążenie, stosowanych na stłuczenia, siniaki, reumatyzm i bóle stawów. Polecany jest więc osobom z chorobami reumatycznymi, takimi jak dna moczanowa czy reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Stosuje się go również do przemywania lub płukania miejsc intymnych w celu zakwaszenia środowiska, a więc przywrócenia właściwego pH pochwy w przypadku infekcji intymnych takich jak grzybica czy upławy. W ajurwedzie, czyli tradycyjnej medycynie indyjskiej, estragon uznawany jest również za środek regulujący cykl menstruacyjny i łagodzący bolesne miesiączki.

Oprócz octu estragonowego warto przygotować również nalewkę i herbatkę estragonową. Znany i ceniony fitoterapeuta dr Henryk Różański zaleca, aby napar z estragonu stosować przy problemach trawiennych i w czasie infekcji układu oddechowego. Do przygotowania herbatki potrzebne będą tylko 2 składniki:

• 1 łyżka świeżego lub suchego rozdrobnionego ziela estragonu lub samych listków zioła,
• 1 szklanka (250 ml) wrzącej wody lub mleka.

Jak zrobić napar z estragonu?

1. Ziele zalać 1 szklanką wrzącej wody lub mleka.
2. Parzyć 20 minut pod przykryciem.
3. Po przecedzeniu pić 1-2 razy dziennie po 1 szklance naparu.
4. Przy problemach z układem pokarmowym pić po 100 ml co 2 godziny (napar wodny).
5. Przy infekcjach układu oddechowego pić po 100-200 ml co 3-4 godziny, z dodatkiem miodu i czosnku (napar mleczny).

Estragon, okrzyknięty we Francji królem przypraw używany, jest stosowany głównie jako dodatek do sosów, warzyw, ryb, owoców morza, drobiu, wołowiny, pizzy i dań z jajek. Przyprawy używa się także do kiszenia ogórków i kapusty. Świeże ziele można dodawać do sałatek oraz zup. Ma on charakterystyczny lekko gorzki smak przypominający anyż, który zawdzięcza zawartości estragolu (składnika olejku eterycznego). Nadaje potrawom także słony smak. Dzięki temu jako zamiennik soli kuchennej mogą go stosować osoby chorujące na nadciśnienie i dbające o zdrową dietę.

Estragon jest także elementem mieszanek ziołowych, np. ziół prowansalskich. Stanowi również główny składnik popularnego w Armenii, Azerbejdżanie i Gruzji gazowanego napoju bezalkoholowego Tarkhun, któremu nadaje charakterystyczny zielony kolor. Należy pamiętać, aby estragonu nie gotować, ponieważ staje się gorzki. Najlepiej dodawać go więc pod koniec przyrządzania potrawy. Ma on również dość silny smak, więc stosuje się niewielkie ilości przyprawy.

Estragonu nie powinny stosować kobiety w ciąży, ponieważ zmniejsza on krzepliwość krwi i może doprowadzić do wystąpienia krwotoku. Podobnie może zdarzyć się u osób przyjmujących leki przeciwkrzepliwe. Nie jest on również polecany matkom karmiącym piersią ze względu na brak badań w tej grupie osób.

Estragon należy stosować w niewielkich ilościach nie tylko ze względu na jego intensywny smak i zapach, który może dominować w potrawie, ale również ze względu na jego skład. Olejek estragonowy, któremu roślina zawdzięcza intensywny zapach i swoje właściwości, zawiera bowiem estragol, który w badaniach na myszach wykazywał działanie toksyczne i rakotwórcze. Z tego względu EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa i Żywności) uznał tę substancję za genotoksyczną.

Nie należy jednak się tego obawiać, ponieważ przy stosowaniu zalecanych dawek leczniczych lub tym bardziej przy używaniu estragonu od czasu do czasu jako przyprawy nie ma możliwości przedawkowania tej substancji. Aby roślina zadziałała toksycznie, dawki musiałyby być nawet stukrotnie większe, więc przyjęcie takich ilości ziela czy preparatów z jego zawartością po prostu nie jest możliwe.