Częste oddawanie moczu – objawy, przyczyny, diagnostyka i sposoby leczenia. O czym może świadczyć częstomocz?

Częste oddawanie moczu to dolegliwość, która nazywana jest też częstomoczem lub bardziej profesjonalnie polakisurią. Jak sama nazwa wskazuje, wiąże się ona ze zbyt częstym oddawaniem moczu przez pacjenta. Co to jednak oznacza? Oddawanie moczu, czyli mikcja, jest naturalnym sposobem naszego organizmu na pozbycie się wszelkich płynów odpadowych. Częstotliwość oddawania moczu jest kwestią indywidualną i może zależeć od wielu czynników. Jest to, chociażby pojemność pęcherza, ilość wypijanych płynów czy też temperatura otoczenia. Przyjmuje się jednak, że większość zdrowych osób oddaje mocz nie więcej niż 7 razy w ciągu dnia. Lekkie odchylenia od tej reguły nie powinny być powodem do niepokoju.

Jeśli pacjent odczuwa natychmiastową potrzebę oddawania moczu i jest to niezwykle uciążliwe, to jest to wskazanie do wizyty u lekarza. Dolegliwość tę określa się wówczas jako częstomocz dzienny. Jeśli natomiast problemem danej osoby jest częste oddawanie moczu w nocy, gdy potrzeba ta zmusza do skorzystania z toalety więcej niż 2 razy w ciągu nocy, mówimy o częstomoczu nocnym.

Częste oddawanie moczu wiąże się z potrzebą natychmiastowej mikcji, przy czym opróżnienie pęcherza z reguły nie przynosi żadnej ulgi pacjentowi. Jest to przypadłość, która może mieć bardzo różnorodne podłoże, od drobnych infekcji po poważne choroby, które mogą zagrażać naszemu zdrowiu i życiu. Dlatego każdy przypadek wymaga konsultacji z lekarzem. Czego objawem może być zatem częstomocz?

Częste oddawanie moczu a choroby układu moczowego
Częste oddawanie moczu w większości przypadków jest związane z różnymi schorzeniami układu moczowego. Częstomocz może być wówczas objawem, który oznacza:

• Zakażenie układu moczowego – występuje bardzo często u kobiet oraz dzieci, oprócz zbyt częstych mikcji objawia się również bólem odczuwanym podczas opróżniania pęcherza, brzydkim zapachem moczu i w niektórych przypadkach gorączką.
• Przepuklina pęcherza moczowego – częstej mikcji towarzyszy w tym przypadku nietrzymanie moczu, uczucie pełności w pochwie, a także wyciekanie moczu w trakcie współżycia.
• Zwężenie cewki moczowej – przy tym schorzeniu, poza częstomoczem pacjent ma również problemy z rozpoczęciem oddawania moczu, odczuwa parcie na pęcherz wywołujące ból, a ilość i siła strumienia moczu są znacznie mniejsze.
• Kamica układu moczowego – częstomoczowi towarzyszy ból kolkowy w boku lub w pachwinie.
• Śródmiąższowe zapalenie nerek – jest przyczyną częstomoczu w rzadkich przypadkach;
• Popromienne zapalenie pęcherza moczowego – występuje u osób poddawanych napromieniowaniu będącego elementem leczenia raka.

Częste oddawanie moczu u mężczyzn a problemy z prostatą
Częste oddawanie moczu u mężczyzn, którzy ukończyli 50 lat, w większości przypadków wskazuje na choroby gruczołu krokowego, czyli prostaty. Jej powiększenie sprawia, że zaczyna naciskać na cewkę moczową, czego efektem jest częstomocz. Objaw ten może wówczas oznaczać:

• Zapalenie gruczołu krokowego – w tym przypadku charakterystyczny jest częstomocz nocny, odczuwanie nagłego parcia na pęcherz oraz dolegliwości bólowe podczas oddawania moczu.
• Łagodny przerost gruczołu krokowego.
• Rak gruczołu krokowego.

W przypadku łagodnego przerostu i raka prostaty dolegliwości im towarzyszące są praktycznie takie same. Oprócz częstomoczu pacjenci mają problem z rozpoczęciem oddawania moczu, jego strumień jest słaby i pojawia się uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Jest to skutkiem nacisku powiększonej prostaty na szyjkę pęcherza moczowego. Jeśli choroba nie będzie odpowiednio leczona, może nawet dojść do zupełnego zatrzymania moczu, co jest jednoznaczne z koniecznością przeprowadzenia operacji.

Częste oddawanie moczu w ciąży
Jednym z pierwszych objawów ciąży jest właśnie częste oddawanie moczu. Związane jest to ze stopniowym powiększaniem się macicy, która zaczyna naciskać na pęcherz oraz ze wzmożoną pracą nerek w tym okresie życia kobiety. Częstomocz pojawia się już około 6. tygodnia ciąży, następnie dolegliwości są mniej dokuczliwe w drugim trymestrze ciąży, po czym powracają w 3. trymestrze, gdy macica jest już bardzo duża.

Częste oddawanie moczu a cukrzyca
Częste oddawanie moczu jest także jednym z pierwszych objawów cukrzycy. Charakterystyczne jest w tym przypadku również to, że mocz ma słodkawy zapach. Jest to związane z naturalnym wydalaniem przez organizm nadmiaru glukozy. Takie objawy zazwyczaj świadczą o cukrzycy typu 1 i 2. Oprócz częstego oddawania moczu, u pacjentów obserwuje się również wielomocz, kiedy wydalana jest znacznie większa ilość moczu niż normalnie.

Częste oddawanie moczu a diuretyki
Częste wydalanie moczu może być również efektem przyjmowania leków i produktów spożywczych o działaniu moczopędnym. Pośród leków, których właściwości wpływają na zwiększenie objętości moczu, można wymienić te stosowane w leczeniu:

• Chorób układu krążenia.
• Marskości wątroby.
• Zatruć.
• Chorób układu moczowego.

W grupie diuretyków znajdują się także niektóre preparaty i napary ziołowe, takie jak pokrzywa, ziele skrzypu czy żurawina.Jeśli natomiast chodzi o produkty spożywcze, moczopędnie działają również takie napoje jak kawa, herbata, napoje czekoladowe oraz napoje gazowane, które zawierają kofeinę (na przykład cola). Warto wspomnieć, że wśród diuretyków wymieniany jest także alkohol.

Częste oddawanie moczu a choroby weneryczne
Częste oddawanie moczu, któremu towarzyszą również dolegliwości bólowe, może być objawem zarażenia pacjenta chorobą przenoszoną drogą płciową, taką jak chlamydia. Mogą one być przyczyną częstomoczu zwłaszcza u osób młodych, które są aktywne seksualnie.

Częste oddawanie moczu a uszkodzenie mózgu lub rdzenia kręgowego
Częste oddawanie moczu może być również związane z najróżniejszego typu urazami mózgu oraz rdzenia kręgowego. W takich przypadkach często zostają uszkodzone nerwy odpowiadające za przekazywanie informacji z mózgu do pęcherza moczowego. W efekcie pacjent może mieć zatem problemy ze zbyt częstą i nagłą potrzebą oddawania moczu.

Częste oddawanie moczu a niedoczynność przysadki mózgowej
Częste oddawanie moczu może mieć swoje źródło również w problemach z prawidłowym funkcjonowaniem przysadki mózgowej. Jej niedoczynność, oprócz częstomoczu, objawia się ogólnym osłabieniem i zmęczeniem czy sennością, a także bladą skórą, obrzękiem powiek oraz zapadniętymi oczami.

Częste oddawanie moczu przez kobietę
Częste oddawanie moczu i dolegliwości bólowe w podbrzuszu to objawy, które mogą świadczyć w przypadku kobiet o zespole jelita drażliwego. Inne objawy tego schorzenia to zaburzenia czynności jelit, zaparcia, wzdęcia, rozwolnienie lub wymioty. Często u pacjentek dochodzi wówczas również do zaburzenia cyklu miesiączkowego.

Częstomocz jest także objawem, który w wielu przypadkach towarzyszy różnego typu chorobom narządów rodnych kobiety. Może to być dolegliwość związana między innymi z zapaleniem jajników lub jajowodów, endometriozą albo chorobami nowotworowymi w obrębie układu rozrodczego.

Częste oddawanie moczu u dziecka
Częste oddawanie moczu u dzieci w wieku przedszkolnym bardzo często jest wynikiem zakażenia dróg moczowych. W takiej sytuacji towarzyszą mu charakterystyczne dla tego schorzenia objawy. Zdarzają się jednak również przypadki dzieci, u których częstomocz występuje samoistnie i nie jest związany z żadnymi innymi dolegliwościami. Wówczas, częste oddawanie moczu przez dziecko może być jego reakcją na silny stres. Maluch musi nagle oddawać mocz ze zwiększoną częstotliwością, gdy jest zdenerwowany lub czegoś się boi. Czasem dochodzi również do sytuacji, gdy mikcja następuje zupełnie nieświadomie.

Częste oddawanie moczu a depresja
Częste oddawanie moczu może mieć również podłoże psychiczne. Takie choroby jak depresja, zwykle wiążą się przede wszystkim z dolegliwościami, które mają swoje źródło w psychice, jak złe samopoczucie, bezsilność czy brak chęci do podjęcia jakichkolwiek działań. Okazuje się jednak, że depresja może również dawać objawy typowo fizyczne, które wydają się nie być z nią w żaden sposób związane. Wśród nich wyróżnia się między innymi częstomocz oraz towarzyszące mu bolesne parcie na pęcherz. W momencie, gdy przeprowadzone badania wykluczą inne choroby, należy zatem wziąć pod uwagę również problemy natury psychicznej u takiego pacjenta.

Częste oddawanie moczu rzadko jest samodzielnym objawem. W większości przypadków pacjenci odczuwają jednocześnie inne dolegliwości, które mogą się od siebie różnić w zależności od tego, co jest ich przyczyną. Najczęstsze objawy towarzyszące częstemu oddawaniu moczu to:

• Gorączka.
• Ból pleców.
• Ból w boku.
• Nudności i wymioty.
• Dreszcze.
• Wzmożony apetyt i pragnienie.
• Zmęczenie.
• Krew w moczu.
• Patologiczne substancje wydzielane z penisa lub pochwy.

Spotkania Medyczne odc. 10: Nietrzymanie moczu

Częste oddawanie moczu to przypadłość, która może świadczyć o wielu różnych chorobach. Diagnostyka powinna w tym przypadku opierać się na dokładnym wywiadzie z pacjentem, który musi szczegółowo opisać swoje dolegliwości. Aby potwierdzić lub wykluczyć poszczególne choroby wywołujące częstomocz, lekarz zleca także przeprowadzenie odpowiednich badań. Wśród nich mogą się znaleźć takie badania jak:

• Ogólne badanie moczu.
• Cystometria (pomiar ciśnienia wewnątrz pęcherza).
• Cystoskopia (wziernikowanie pęcherza moczowego w celu oceny wnętrza narządu).
• Badanie urodynamiczne.
• Badania krwi (np. pomiar glukozy na czczo).
• Dopochwowe USG narządu rodnego.
• USG jamy brzusznej (w celu oceny stanu pęcherza moczowego oraz nerek).
• Badanie USG gruczołu krokowego u mężczyzn.
• Badanie poziomu PSA u mężczyzn.
• Badanie neurologiczne (w celu wykluczenia chorób układu nerwowego).

Częste oddawanie moczu leczy się na różne sposoby, w zależności od tego, jakie jest podłoże tej dolegliwości u konkretnego pacjenta. Dlatego po wykonaniu wszystkich niezbędnych badań, należy skonsultować się z lekarzem, który postawi diagnozę i wdroży odpowiednią terapię. Często wystarczy tylko przyjmowanie leków przeciwbólowych i rozkurczowych, ale zdarzają się przypadki, gdy niezbędna jest antybiotykoterapia lub nawet leczenie operacyjne. Warto także pamiętać, że wprowadzając do swojego życia pewnego rodzaju nawyki, możemy uniknąć niektórych schorzeń prowadzących do częstego oddawania moczu. Należy w tym przypadku przede wszystkim wymienić właściwą higienę intymną, unikanie spożywania diuretyków, przestrzeganie zdrowej diety, wypijanie odpowiedniej ilości płynów każdego dnia czy ćwiczenie mięśni miednicy.