Udar mózgu u dziecka: Szokująca diagnoza u 9-latka! Ekspert ostrzega przed przeoczeniem objawów

9-latek z Zielonej Góry trafił na SOR z powodu problemów z mową i osłabienia prawej strony ciała. U chłopca zdiagnozowano udar niedokrwienny mózgu, który potwierdziły badania obrazowe głowy. Lekarze podjęli się ryzykownej terapii: podali lek trombolityczny (rozpuszczający zakrzepy krwi) stosowany u dorosłych, ale nie zarejestrowany do stosowania u dzieci. Na szczęście objawy udaru ustąpiły niemal natychmiast i udało się uratować dziecku życie.

– Alternatywą było ciężkie uszkodzenie neurologiczne młodego człowieka. Udało się, chłopiec jest sprawny i bez żadnych deficytów – mówi lek. Anita Siewko z oddziału neurologii.

– Udar mózgu u dziecka to zjawisko rzadkie, ale bardzo poważne. Szacuje się, że występuje kilkadziesiąt razy rzadziej niż u dorosłych, bo wynika to z innych mechanizmów choroby. U dzieci przyczyną nie są zmiany miażdżycowe czy nadciśnienie, lecz najczęściej wady serca, zaburzenia krzepnięcia krwi, wady lub zapalenia naczyń mózgowych, infekcje, urazy czy choroby hematologiczne, takie jak anemia sierpowata. Czasami udar pojawia się po infekcji lub nawet po drobnym urazie głowy, a w części przypadków mimo szczegółowej diagnostyki nie udaje się jednoznacznie wskazać przyczyny. To właśnie odmienność mechanizmów i rzadkość występowania sprawiają, że udar u dziecka bywa trudniejszy do rozpoznania, a pierwsze objawy często są bagatelizowane – wyjaśnia lek. Krzysztof Urban, specjalista medycyny rodzinnej enel-med.

Objawy udaru mózgu u dziecka mogą być podobne do tych u dorosłych, ale u najmłodszych bywają też mniej typowe i trudniejsze do rozpoznania.

Częste objawy udaru u dzieci obejmują:

• nagłe osłabienie lub utrata mocy w kończynach – najczęściej po jednej stronie ciała, tzw. niedowład połowiczy,

• problemy z mową (afazja) – trudności z mówieniem (niewyraźna, bełkotliwa mowa), rozumieniem mowy lub całkowity brak mowy,

• asymetria twarzy – np. opadanie kącika ust (szczególnie widoczne przy próbie uśmiechu),

• trudności w widzeniu – problemy z widzeniem w jednym oku, utrata pola widzenia, podwójne widzenie,

• nagły, silny ból głowy – szczególnie w udarach krwotocznych,

• problemy z równowagą i koordynacją ruchów – utrata równowagi,

• drgawki – częste, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci,

• nudności i/lub wymioty,

• zaburzenia świadomości – dezorientacja, nadmierna senność lub utrata przytomności.

U noworodków i małych dzieci objawy mogą być bardziej niespecyficzne, takie jak:

• napady padaczkowe (często jako pierwszy objaw),

• drażliwość lub senność,

• zaburzenia oddychania,

• uwypuklenie ciemiączka (u niemowląt),

• brak prawidłowego przyrostu masy ciała (u niemowląt).

Ważne jest, aby w przypadku podejrzenia udaru natychmiast wezwać pomoc medyczną (pogotowie ratunkowe – 112 lub 999), ponieważ szybka reakcja ma kluczowe znaczenie.

– Niepokoić powinien każdy nagły objaw neurologiczny: osłabienie lub drętwienie jednej strony ciała, opadanie kącika ust, zaburzenia mowy, widzenia, nagła utrata równowagi, senność, silny ból głowy czy napad drgawkowy, zwłaszcza jeśli wcześniej dziecko było zdrowe. W takiej sytuacji kluczowa jest szybka reakcja. Należy natychmiast wezwać pogotowie lub udać się do najbliższego szpitala z oddziałem pediatrycznym lub neurologii dziecięcej – podkreśla lek. Urban.

W rozpoznaniu udaru mózgu pomoże zasada FAST (ang. Face – Arms – Speech – Time), która polega na zwróceniu uwagi na 4 aspekty:

• F (Face – twarz) – opadanie kącika ust, asymetria.

• A (Arms – ramiona) – trudność w uniesieniu obu rąk razem.

• S (Speech – mowa) – trudności w mówieniu.

• T (Time – czas) – czas na wezwanie pomocy.

– W pierwszej pomocy najważniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa dziecka, ułożenie go w pozycji bocznej, jeśli występują wymioty lub utrata przytomności, i niepodawanie żadnych leków ani płynów doustnie. Czas od wystąpienia objawów do rozpoczęcia leczenia ma kluczowe znaczenie, ponieważ każda minuta zwłoki może decydować o tym, jak duże będą trwałe następstwa udaru i jakie są szanse na pełny powrót do zdrowia – zaznacza lek. Urban.