Dieta przy niedoczynności tarczycy: co jeść, a czego unikać?

Dieta przy niedoczynności tarczycy – zalecenia ogólne

Dieta przy niedoczynności tarczycy nie powinna znacząco odbiegać od typowego żywienia zalecanego zdrowym dorosłym. Osoba z tym schorzeniem powinna jednak zwrócić uwagą na kaloryczność posiłków, jakość i wartość odżywczą produktów wykorzystywanych do ich przygotowania, a także regularność ich spożywania w ciągu dnia. Wskazane jest konsumowanie od 4. do 5. posiłków dziennie w odstępach, co 3-4 godziny. Kolację najlepiej zjeść najpóźniej 2 godziny przed snem, aby nie powodować trudności w zasypianiu, lecz zapewnić organizmowi energię na przerwę nocną. Regularna konsumpcja posiłków ma na celu uregulowanie metabolizmu, wyrobienie nawyku jedzenia mniejszych porcji i cykliczne zapewnianie organizmowi wartościowych składników odżywczych.

Dieta przy niedoczynności tarczycy powinna zapewniać składniki pokarmowe niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Są to przede wszystkim jod, selen, żelazo, cynk, witaminy A, D, E i B12. Wymienione składniki biorą udział w produkcji hormonów tarczycowych. Jeśli rozpoznano niedobór, któregoś z nich w porozumieniu z lekarzem powinna zostać wprowadzona dodatkowa suplementacja.

Ponadto, przed wprowadzeniem diety przy niedoczynności tarczycy zalecana jest konsultacja z dietetykiem. Wizyta ma na celu ustalenie kaloryczności planu żywieniowego oraz proporcji, jakie nalezy zachować między ilością spożywanego biała, węglowodanów i tłuszczów. Przy obliczaniu zapotrzebowania kalorycznego specjalista powinien wziąć pod uwagę nie tylko na wiek, płeć, masę ciała, wzrost i poziom aktywności fizycznej, ale również ewentualne choroby współistniejące, np. zaburzenia lipidowe, insulinooporność czy chorobę Hashimoto.

Konsultacja z dietetykiem jest wskazana zwłaszcza w przypadku osób z nadmierną masę ciała. Wielokrotnie zdarza się, że chcąc szybko schudnąć decydują się one na restrykcyjne diety, których stosowanie przyczynia się do obniżenia tempa metabolizmu, a także dorpowadza do niedoborów niezbędnych składników odżywczych, co prowadzi do pogroszenia stanu zdrowia. Należy wiedzieć, że dieta przy niedoczynności tarczycy nie może być rygorystyczna.

Dla zdrowia organizmu istotne jest również utrzymanie prawidłowego nawodnienia organizmu. Przyjmuje się, że dziennie należy pić minimum 2 litry płynów, głównie wody. Ponadto niezwykle ważne jest wprowadzenie do życia aktywności fizycznej (np. w formie codziennych spacerów), która nie tylko pomoże zredukować masę ciała i m.in. poprawi gospodarkę lipidową i stężenie glukozy, ale pozytywnie wpłynie na samopoczucie.

Leki na niedoczynność tarczycy należy przyjmować przed śniadaniem i na dwie godziny przed piciem kawy.

Co jeść przy niedoczynności tarczycy?

Dieta przy niedoczynności tarczycy musi być nie tylko zbilansowana, ale również urozmaicona. Powinna bazować na produktach będących źródłem węglodoanów złożonych, zdrowych tłuszczów i pełnowartościowego białka. Jej celem ma być przede wszystkim dostarczenie organizmowi składników pokarmowych niezbędnych do wytwarzania hormonów tarczycy, a także odżywienie tkanek. Jednocześnie powinna chronić przed rozwojem innych chorób dietozależnych, takich jak cukrzyca, zaburzenia lipidowe czy nadciśnienie.

Zalecane produkty na diecie przy niedoczynności tarczycy:

1. Produkty zbożowe będące źródłem złożonych węglowodanów i błonnika powinny znaleźć się w każdym posiłku i stanowić ok. 40-55 procent spożywanej energii w ciągu dnia. Polecane są ciemny makaron, chleb razowy, bułki grahamki, kasza gryczana, bulgur, owsiana, pęczak, jaglana, ryż brązowy, płatki zbożowe (np. owsiane), amarantus, komosa ryżowa. Wymienione produkty dostarczają witaminy z grupy B, magnez, potas, cynk i żelazo, a przede wszystkim złożone węglowodany i błonnik pokarmowy. Błonnik jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, w tym odpowiedniej perystaltyki jelit. Jego odpowiadnia podaż w ciągu dnia przeciwdziała zaparciom, a ponadto ułatwia odchudzanie, ponieważ zwiększa uczucie sytości i pomaga kontrolować apetyt
2. Wszystkie warzywa, w tym mrożone, świeże i kiszone. Wyjątek stanowią warzywa kapustne, które można spożywać w ograniczonych ilościach (np. 1 raz w tygodniu). Warzywa zapewniają witaminę C, antyoksydanty, potas i błonnik. Są niskokaloryczne, zwiększają sytość po posiłku i pomagają w odchudzaniu.
3. Wszystkie owocowe, w tym świeże, mrożone i suszone (w ograniczonych ilościach). Owoce zapewniają witaminę C, beta-karoten, antyoksydanty, potas oraz w mniejszych ilościach błonnik pokarmowy.
4. Nasiona roślin strączkowych, a więc soczewica, groch, fasola, bób i ciecierzyca. Strączki dostarczają roslinne białko, węglowodany złożone i błonnik pokarmowy. Są bogatym źródłem witamin z grupy B, żelaza, cynku, potasu i magnezu, a także antyoksydantów.
5. Wszystkie orzechy, nasiona i pestki, bez dodatku soli i panierek. Polecane są zwłaszcza orzechy włoskie (źródło omega-3), brazylijskie (źródło selenu) i pestki dyni (źródło cynku).
6. Produkty mleczne o średniej zawartości tłuszczu i bez dodatku cukru. Polecane są naturalny jogurt, kefir, maślanka, chudy i półtłusty twaróg, a w niewielkich ilościach żółty ser. Przetwory z mleka dostarczają organizmowi pełnowartościowe białko, wapń, magnez oraz witaminę B2.
7. Chude mięso z kurczaka, indyka, królika, chude i tłuste ryby, a także jaja (gotowane, w postaci omletu lub jajecznicy). Wymienione produkty stanowią źródło protein, cynku, żelaza, witamin z grupy B (m.in. B12). Tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela, sardynki, zapewniają również zdrowe tłuszcze, jod, selen, witaminę D3 i kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3.
8. Oleje roślinne, orzechy, nasiona i pestki, które stanowią źródło zdrowych tłuszczów. W diecie przy niedoczynności tarczycy bardzo ważne są wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. Naturalnie występują one w tłustych rybach morskich, tranie, a także orzechach włoskich, siemieniu lnianym, oleju lnianym i konopnym, a w mniejszych ilościach w oleju rzepakowym i oliwie z oliwek.

Czego nie powinno się jeść w niedoczynności tarczycy?

Dieta przy niedoczynności tarczycy nie powinna obfitować w żywność przetworzoną. Niezalecane produkty to:

1. Produkty z białej, oczyszczonej mąki, a więc jasne pieczywo, kajzerki, drożdżówki, ciasteczka, jasny makaron, biały ryż, kasza manna i kuskus. Żywność tego typu nasila apetyt, a także przyczynia się do rozowju cukrzycy i insulinooporności.
2. Tłuste czerwone mięso wieprzowe i wołowe, kiełbasy, parówki, wędliny, pasztet, wędzone ryby, smalec i masło. Wymienione produkty są zasobne w nasycone kwasy tłuszczowe, które spożywane w nadmiarze przyczyniają się do podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi, sprzyjając miażdżycy i chorobom serca. Przetwory mięsne to źródło soli, która spożywana w ilości większej niż 5 g dziennie sprzyja obrzękom oraz nadciśnieniu tętniczemu.
3. Nieugotowane warzywa kapustne, ponieważ zawierają goitrogeny, które w dużych ilościach ograniczają wchłanianie jodu z pokarmów. Ograniczyć należy spożycie białej i czerwonej kapusty, kalafiora, brokuła, brukselki, jarmużu, brukwi, rzepy.
4. Owoce w syropach lub czekoladzie, owoce kandyzowane, częste sięganie po dżemy, konfitury i powidła, ponieważ są kaloryczne i bogate w cukier.
5. Soja, tofu, mleko sojowe oraz inne przetwory sojowe, które ograniczają syntezę hormonów tarczycowych i zmniejszają wchłanianie leków stosowanych przy niedoczynności tarczycy.
6. Solone, smażone i panierowane orzechy, które są bogate w sól. Co więcej, smażenie powoduje zmiany kwasach tłuszczowych obecnych w orzechach, obnizając ich jakość i wartość odżywczą.
7. Majonez, gotowe dania typu fast food, gotowe naleśniki, pierogi, mrożone pizze itp.

Czym jest niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy to choroba polegająca na tym, że gruczoł tarczowy nie wytwarza odpowiedniej ilości hormonów (T3 i T4), które biorą udział w procesach metabolicznych. Nieleczona niedoczynność tarczycy objawia się pod postacią:

• niewyjaśnionego tycia,
• trudności ze schudnięciem, mimo stosowania niskokalorycznej diety,
• zmęczeniem, sennością, zaburzeniami koncentracji,
• odczuwaniem zimna,
• depresji,
• zaparć,
• suchej i łuszczącej się skóry,
• wypadaniem włosów,
• zaburzeniami miesiączkowania i wynikającą z tego niepłodnością.

Osoby zmagające się z niedoczynnością tarczycy powinny nie tylko przyjmować leki i być pod kontrolą endokrynologa, ale także zwrócić uwagę na swój sposób odżywiania się. Odpowiednia dieta przy niedoczynności tarczycy przeciwdziała tyciu, a także wspiera funkcjonowanie tarczycy, co zapobiega pogłębianiu się problemu.