Skąd się bierze zapalenie dziąseł?
Zapalenie dziąseł najczęściej ma związek z niewłaściwą higieną jamy ustnej. Niedokładne lub zbyt rzadkie mycie zębów sprawia, że na ich powierzchni gromadzą się bakterie. W połączeniu z resztkami pokarmu i śliną tworzą one płytkę nazębną. W wyniku zachodzącego procesu mineralizacji płytka przybiera postać kamienia o porowatej strukturze, który z czasem zwiększa swoją objętość (tworzą się kolejne warstwy). Bakterie doprowadzają do wystąpienia stanu zapalnego dziąseł, a w następstwie procesu powstawania kamienia, pojawia się niewielka przestrzeń między dziąsłem a korzeniem (kamień wnika pod dziąsła). W rezultacie drobnoustroje chorobotwórcze niszczą ozębną. Infekcja może też objąć przyzębie oraz kości szczęki i żuchwy.
Warto podkreślić, że kamień rozwija się szybciej u osób, których ślina wykazuje odczyn zasadowy (w ślinie nie występuje kwas, który rozpuszcza złogi i zapobiega odkładaniu się płytki nazębnej). W procesie powstawania kamienia duże znaczenie mają też wady zgryzu. W przypadku ich występowania, zęby trudniej jest utrzymać w czystości. Zalegające resztki pokarmów doprowadzają do wystąpienia płytki nazębnej, co w konsekwencji skutkuje stanem zapalnym dziąseł.
Proces zapalny może też rozwinąć się w wyniku występowania mechanicznych uszkodzeń dziąseł. Urazy mogą być spowodowane zbyt mocnym szczotkowaniem zębów (zwłaszcza jeżeli używana jest szczoteczka o twardym włosiu) lub spożywaniem twardych pokarmów. Należy zaznaczyć, że na wystąpienie mechanicznych uszkodzeń dziąseł szczególnie narażone są osoby, u których występują szczeliny między zębami lub znaczne braki w uzębieniu.
Zapalenie dziąsła może też być efektem noszenia źle dopasowanej protezy zębowej lub aparatu ortodontycznego. W przypadku, gdy proteza lub aparat korygujący zgryz jest dobrze dopasowany, nie ma wpływu na wystąpienie choroby, o ile utrzymywana jest właściwa higiena w obszarze jamy ustnej.
Zobacz także:
Stan zapalny dziąseł może towarzyszyć niektórym chorobom. Zaliczają się do nich:
Najbardziej destrukcyjny wpływ na błonę śluzową dziąseł ma ostatnie z wymienionych schorzeń. W następstwie częstych wymiotów, w jamie ustnej pojawia się nadmierna ilość kwasu żołądkowego. Skutkuje to wytrawieniem śluzówki, powstaniem wżerów, osłabieniem, rozpulchnieniem i przekrwieniem dziąseł.
Do wystąpienia stanu zapalnego dziąseł może przyczynić się przyjmowanie niektórych leków, w tym cefalosporyn, blokerów kanału wapiennego (stosowanych w leczeniu niektórych schorzeń układu krążenia) oraz leków stosowanych w terapii epilepsji.
W niektórych przypadkach, zapalenie dziąseł jest wynikiem stosowania niewłaściwej diety. W wyniku osłabienia komórek dziąsła stają się bardziej podatne na wszelkiego rodzaju infekcje, w tym na infekcje bakteryjne. Jeśli w diecie brakuje zwłaszcza witamin C oraz z grupy B, w tym kwasu foliowego, dochodzi do osłabienia tkanek dziąsła i rośnie ich podatność na zakażenia.
Dowiedz się więcej:
Objawy zapalenia dziąseł
Zapalenie dziąseł objawia się przede wszystkim dolegliwościami bólowymi i krwawieniem. Symptomy te najczęściej pojawiają się podczas szczotkowania zębów i/lub w trakcie jedzenia. W wyniku toczącego się stanu zapalnego dziąsła stają się opuchnięte i wyraźnie zaczerwienione.
W przebiegu choroby może też dojść do opuszczenia się szyjek zębowych. U chorego może wystąpić nadwrażliwość na ciepłe lub zimne pokarmy i płyny. Objawia się to przeszywającym bólem, w wyniku kontaktu z ciepłą lub zimną substancją. Charakterystycznym objawem jest też rozchwianie zębów (chory ma wrażenie, że zęby są poluzowane).
W bardziej zaawansowanych stanach, między dziąsłami można zaobserwować obecność ropy. W takim przypadku pojawi się też przykry zapach z ust. Nieświeży oddech może też sugerować, że infekcja objęła ozębną. Stan zapalny dziąseł postępuje dość szybko - objawy pojawiają się już po kilku tygodniach odkładania się płytki nazębnej.
Zobacz także: Nalewka z oregano na niestrawność, kaszel i ból gardła. Rozgrzeje i uspokoi. Wypróbuj prosty przepis na nalewkę z lebiodki
Zapalenie dziąseł w ciąży
Zapalenie dziąseł może rozwinąć się w wyniku zmian hormonalnych, które w organizmie kobiety zachodzą w okresie ciąży. Mówimy wówczas o ciążowym zapaleniu dziąseł. W wyniku wzrostu poziomu progesteronu dochodzi do zwiększenia przepływu krwi przez tkankę dziąseł, co sprawia, że stają się one bardziej podatne na urazy, a co za tym idzie - także na infekcję. Wzrost poziomu progesteronu sprzyja też rozwojowi bakterii, odpowiedzialnych za wystąpienie choroby.
Ciążowe zapalenie dziąseł może wystąpić w dowolnym momencie, pomiędzy drugim a ósmym miesiącem ciąży. Zaobserwowano jednak, że najcięższa postać choroby rozwija się w drugim trymestrze.
Objawy choroby są właściwe dla stanu zapalnego dziąseł. Oprócz typowych symptomów (m.in. ból dziąsła, opuchlizna i krwawienie), u niektórych kobiet pojawiają się tzw. guzki ciążowe. Jest to przerost dziąsła, najczęściej pojawiający się w obszarze przednich zębów górnych. Tego typu zmiany najczęściej znikają samoistnie po porodzie.
Ciążowe zapalenie dziąseł nie może być lekceważone. Brak odpowiedniego leczenia może doprowadzić do pogłębienia problemu (infekcja może objąć przyzębie), a nawet doprowadzić do przedwczesnego porodu i wystąpienia niskiej masy urodzeniowej dziecka.
Sprawdź też:
Na czym polega leczenie zapalenia dziąseł?
Zapalenie dziąseł wymaga podjęcia leczenia, w przeciwnym wypadku może doprowadzić do wystąpienia poważnych powikłań. Wybór konkretnej metody leczniczej jest uzależniony od stopnia zaawansowania choroby.
W każdym przypadku leczenie rozpoczyna się od usunięcia kamienia nazębnego. Jeżeli czynność ta została wykonana odpowiednio wcześnie (gdy stan chorobowy nie zdążył się jeszcze mocno rozwinąć), może się okazać, że dalsze leczenie nie jest konieczne. Pacjent będzie musiał jednak podjąć odpowiednie kroki, by nie dopuścić do odkładania się płytki w przyszłości - utrzymywać właściwą higienę całej jamy ustnej. Wskazane jest też zaprzestanie palenia tytoniu. Jeżeli sam zabieg usunięcia kamienia i osadu nie przyniósł oczekiwanych rezultatów, stomatolog może zalecić stosowanie płukanek.
W bardziej zaawansowanych stanach chorobowych konieczne będzie ustalenie przyczyny wystąpienia stanu zapalnego. W tym celu chory musi wykonać badanie ogólne krwi. Pozwoli to stwierdzić, czy zapalenie dziąseł ma związek z niedoborem witamin lub składników mineralnych. Badanie krwi może też ujawnić obecność schorzenia, którego pacjent nie był świadomy, a które może mieć wpływ na toczący się w dziąsłach proces zapalny (np. cukrzycę).
Jeżeli badanie laboratoryjne nie ujawni żadnych nieprawidłowości, stomatolog sprawdzi, czy u chorego występują węzły urazowe. Ich powstawanie ma związek z nadmiernym naciskiem, jaki zęby wzajemnie na siebie wywierają. Zbyt duża siła nacisku może być konsekwencją niedopasowania zębów. W takiej sytuacji konieczna będzie ich korekta - stomatolog zeszlifuje niedopasowane fragmenty.
Zaawansowany stan chorobowy wymaga wdrożenia antybiotykoterapii. Lekarz może też zalecić stosowanie płukanek pierwszorzędowych (działających rozmiękczająco na płytkę nazębną) lub drugorzędowych (wykazujących działanie bakteriobójcze). Chory powinien też stosować żel o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym.
Choroba może doprowadzić do wystąpienia przerostu dziąseł. W takiej sytuacji konieczna może okazać się interwencja chirurgiczna. Usunięcie nadmiernie rozrośniętej tkanki odbywa się przy użyciu skalpela, noża elektrycznego lub wiązki lasera. Jeżeli doszło do znacznego pogłębienia kieszeni dziąsłowych (więcej niż 6 mm), lekarz może zadecydować o oczyszczeniu z kamienia także korzenia zęba. W tym celu wykonywane jest głębokie nacięcie dziąsła.
Domowe sposoby leczenia zapalenia dziąseł
Zapalenie dziąseł można spróbować leczyć domowymi sposobami, jednak nie jest to wskazane. Wynika to z faktu, że takie metody mogą okazać się nieskuteczne, co w konsekwencji może doprowadzić do utraty zębów lub do wystąpienia poważnych powikłań. Domowe sposoby powinny być zatem wyłącznie uzupełnieniem właściwego leczenia zaleconego przez specjalistę oraz w porozumieniu z nim.
Dobrą skuteczność wykazują płukanki przygotowane z ziołowych naparów. W przypadku wystąpienia objawów stanu zapalnego warto sięgnąć po napar z rumianku, szałwii lub tymianku, a także nalewkę z kory dębu.
Nietypowe dolegliwości, które mogą sygnalizować problemy z z...
Czego należy unikać przy zapaleniu dziąseł?
Zapalenie dziąseł może rozwinąć się także u osób, które nie zaniedbują kwestii związanych z higieną jamy ustnej. W takim przypadku winą należy obarczyć błędne przyzwyczajenia pielęgnacyjne.
Do wystąpienia stanu zapalnego może przyczynić się niewłaściwa technika szczotkowania zębów. Wykonywanie zbyt "zamaszystych" ruchów może doprowadzić do podrażnienia dziąseł i do odsłonięcia szyjek zębowych. Jeżeli na dziąsłach widoczne są otarcia, obrzęk, a podczas szczotkowania pojawia się krew, oznacza to, że trzeba skorygować używaną metodę.
Do codziennej higieny jamy ustnej, najlepiej nadaje się szczoteczka z miękkim, gęsto osadzonym włosiem. Nie jest prawdą, że twarda szczoteczka lepiej czyści zęby. Tego typu włosie może podrażnić dziąsła, co w konsekwencji prowadzi do ich osłabienia.
Osoby o wrażliwych dziąsłach powinny zrezygnować ze stosowania wybielających past do zębów, które zawierają elementy ścierne. Wysoki współczynnik ścieralności może podrażnić dziąsła i doprowadzić do wystąpienia stanów zapalnych. W takim przypadku, nie zaleca się też stosowania płynów do płukania jamy ustnej, w których składzie występuje alkohol, ponieważ działa on przesuszająco na błonę śluzową.
Profilaktyka przy zapaleniu dziąseł
Zapalenie dziąseł może wymagać długiego i skomplikowanego leczenia, warto więc podejmować działania, minimalizujące ryzyko wystąpienia schorzenia.
Podstawą zdrowia dziąseł jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Zęby należy szczotkować minimum dwa razy dziennie. Przestrzenie międzyzębowe należy czyścić nicią dentystyczną. Zamiast wykałaczek kuchennych, warto używać wykałaczek stomatologicznych, których specjalny kształt ułatwia usuwanie resztek pokarmów. Jeżeli używanie nici stomatologicznej jest utrudnione (ze względu na ciasne osadzenie zębów), warto sięgnąć po irygatory stomatologiczne.
Należy pamiętać, że bakterie osadzają się także w miejscach, do których nie dociera włosie szczoteczki. Dobrą praktyką jest więc płukanie ust przeznaczonymi do tego płynami. Nie należy zaniedbywać regularnych wizyt u stomatologa. Nawet, gdy nie widzimy ubytków i gdy nie występują żadne niepokojące objawy należy odbyć minimum jedną wizytę kontrolną w roku.
Warto przeczytać także:
Jak prawidłowo czyścić zęby? Stomatolog radzi:
