Właściwości miodu manuka i zastosowanie w leczeniu. Na co pomaga miód manuka i jak go stosować? Czym jest stężenie MGO i UMF?

Manuka, krzew o łacińskiej nazwie Leptospermum scoparium, występuje na terenie Nowej Zelandii oraz południowo-wschodniej Australii. Roślina należy do licznej rodziny mirtowatych. Osiąga wysokość od 3 do aż 5 metrów, przez co czasem bywa nazywana drzewem manuka.

Manuka jest rośliną wiecznie zieloną, o niewielkich szorstkich liściach, kwitnącą na biało. Z nektaru kwiatowego powstaje specyficzny miód manuka.

Kwiaty manuka kwitną od listopada do stycznia. Czyste miody manuka są trudne do pozyskania, ponieważ Nową Zelandię porastają także inne miododajne rośliny. Są jednak coraz lepiej znane również poza obszarem pochodzenia. Miody te można dostać także w Polsce, niestety w dość wysokich cenach.

Składnikiem, który najbardziej fascynuje w miodzie manuka i odpowiada za jego unikalne właściwości, jest metyloglioksal (MGO). Zawartość tego związku sprawia, że miód manuka różni się od miodów pochodzących z innych rejonów świata.

Poza zwiększoną zawartością MGO (niemal tysiąckrotnie względem innych miodów) te nowozelandzkie miody nie odbiegają swoim składem od ciemnych miodów europejskich (zwłaszcza gryczanego, wrzosowego i spadziowego). Mają podobną zawartość węglowodanów, a także polifenoli. Miód manuka, tak jak inne miody, zawiera liczne minerały (potas, fosfor, sód, wapń, magnez), witaminy (C, B1, B2, PP, B6) oraz bakteriostatyczny nadtlenek wodoru.

Prace badawcze zespołu w Instytucie Chemii Żywności na Politechnice Drezdeńskiej, prowadzone pod wodzą Thomasa Henle, dowiodły, że metyloglioksal jest bezpośrednio odpowiedzialny za unikatowe właściwości miodu manuka.

Inny symbol opisujący miód manuka – UMF (Unique Manuka Factor) – oznacza sposób badania skuteczności miodu, wykorzystywany przed odkryciem badania zawartości MGO. Jest to metoda mniej dokładna, choć nadal stosowana. Jednak wyższość metody MGO nad UMF uznał również twórca tej drugiej – Peter Molan. Dlatego najbardziej wiarygodną i jednolitą metodą mierzącą właściwości miodu manuka jest MGO.

Obecny w miodzie manuka w wysokim stężeniu MGO wykazuje silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe (zarówno wobec bakterii Gram-dodatnich jak i Gram-ujemnych). Podobnie działa także leptozyna, związek występujący wyłącznie w miodach z roślin z rodziny Leptospermum.

Wyjątkowe właściwości bakteriobójcze miodu manuka sprawiają, że jest on stosowany pomocniczo w leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego, oddechowego i chorób jamy ustnej.

Prowadzono także badania nad działaniem wirusobójczym miodów manuka. Wyniki były obiecujące – w warunkach laboratoryjnych miód o wysokiej zawartości MGO hamował namnażanie wirusów grypy oraz ospy wietrznej.

Oprócz tego miód manuka wykazuje całe spektrum pozytywnych działań charakterystycznych także dla innych miodów, w tym:

• działanie przeciwutleniające,
• wspomaganie odporności,
• działanie detoksykujące,
• wspomaganie metabolizmu komórek.

Skutki uboczne spożywania miodu manuka wiążą się jedynie z możliwością wystąpienia reakcji alergicznej. Dlatego nie należy podawać go niemowlętom (podobnie jak innych miodów).

Miody manuka można spożywać bezpośrednio lub dodawać je do innych potraw tak samo, jak inne miody – choć taka praktyka, ze względu na cenę produktu, nie jest zbyt częsta. Oprócz tego znajdują one zastosowanie w leczeniu ran, owrzodzeń oraz odleżyn, a także stopy cukrzycowej.

Stosowane w formie okładów, miody manuka hamują rozwój bakterii na skórze.

W aptekach można kupić kilka rodzajów opatrunków z tym miodem, przeznaczonych do różnego typu ran. Z tego nowozelandzkiego płynnego złota korzysta także przemysł kosmetyczny, tworząc maski i inne produkty do cery trądzikowej. W kosmetologii stosuje się także liście manuka oraz pozyskiwany z nich olejek manuka.

W sprzedaży są dostępne miody manuka o różnej zawartości MGO (podawanej w mg/kg). Różnią je także ceny:

• 100 mg/kg – około 80 zł za 250 g,
• 250 mg/kg – 100-150 zł za 250 g,
• 400 mg/kg – około 120 zł za 250 g,
• 550 mg/kg – powyżej 300 zł za 250 g.