Tajemnicza struktura w kobiecej anatomii. Odkrycie naukowców może być przełomem! Ten narząd ma wpływać na płodność i menopauzę

Współczesna medycyna wydaje się znać wszystkie tajemnic anatomii, a mimo to co jakiś czas zdarzają się przełomowe odkrycia w tym zakresie. Tak jest właśnie z niepozorną strukturą w kobiecych narządach rodnych, która nosi nazwę sieci jajnika (rete ovarii). Ten z pozoru bezużyteczny fragment tkanki w pobliżu jajnika może odgrywać kluczową rolę w kontroli owulacji czy menopauzie.

Sieć jajnika tworzą małe ślepe gruczoły cewkowe, które leżą w zrębie wokół dużych naczyń krwionośnych jajnika. Przyjmuje się, że stanowi ona odpowiednik kanalików sieci jądra, bo powstaje w podobny sposób w okresie płodowym.

U człowieka sieć jajnika bardzo trudno dostrzec gołym okiem. Po raz pierwszy opisano ją w roku 1870 i trafiła do podręczników anatomii. Wspominano o niej m.in. w doniesieniach klinicznych ze względu na jej torbiele i nowotwory, ale z czasem zaczęła być pomijana. Tak robili m.in. autorzy późniejszych wydań „Anatomii Graya”.

Zobacz: Co może oznaczać ból jajnika?

Choć sieć jajnika uważana jest za nieistotny szczegół anatomicznym, zdaniem dr Blanche Capel z Uniwersytetu Duke'a w Karolinie Północnej może ona regulować czas lub częstotliwość owulacji, kontrolować, ile pęcherzyków jajnikowych jest aktywowanych w jednym cyklu lub kiedy są one aktywowane.

Na dowody, że sieć jajnika może być czymś więcej niż zbędną pozostałością po okresie rozwojowym, dr Capel i jej współpracownicy natknęli się w 2022 r. Gdy tworzyli wtedy obrazy 3D rozwijających się jajników myszy i otaczających je tkanek, do zaznaczenia obecności określonych tkanek użyli przeciwciał fluorescencyjnych wiążących się z białkiem PAX8.

W ten sposób uwidoczniła się duża rurowa struktura obok jajników, czyli właśnie sieć jajnika. Dalsze badania pozwoliły odkryć nerwy tej struktury, które łączą się z wyrostkiem robaczkowym. Gdy do części rete ovarii znajdującej się najdalej od jajników wstrzyknięto barwnik fluorescencyjny, został on przetransportowany aż do jajnika. To wskazuje, że sieć może aktywnie transportować płyny.

Zobacz też: Nietypowe objawy zapalenia wyrostka robaczkowego

Obecnie autorzy próbują ustalić, czy sieć jajnika wysyła, czy też odbiera informacje. Możliwe, że ma obie funkcje. Wiadomo bowiem, że jajniki reagują na to, co dzieje się w innych częściach ciała. Na przykład duży wysiłek fizyczny związany z treningiem może zatrzymać owulację. Natomiast otyłość często prowadzi do nieregularnych cyklów miesiączkowych.

Choć zakłada się, że jajniki bezpośrednio reagują na sygnały chemiczne przenoszone za pośrednictwem krwi, być może to rete ovarii przekazuje im bodźce jak swego rodzaju „chemiczna antena”. Gdyby tak było, niewykluczone, że sieć jajnika może również mieć wpływ na wiek, w jakim następuje menopauza.

Jeśli sieć jajnika odgrywa rolę w regulacji liczby pęcherzyków ulegających owulacji, może w ten sposób regulować płodność i długość życia reprodukcyjnego kobiet. Być może dzięki jej wykorzystaniu dałoby się w jakiś sposób opóźnić menopauzę i związane z nią dolegliwości.

Autorzy publikacji oczekującej na razie na recenzję na serwerze „bioRxiv” wzywają, by dodać rete ovarii do listy struktur tworzących żeński układ rozrodczy – wraz ze sromem, pochwą, szyjką macicy, macicą, jajowodem i jajnikami. Konieczne jest także dokładne zbadanie jego roli, dlatego planują dalsze badania.