Jesteś w ciąży? Przygotuj Plan Porodu, by zadbać o swoje zdrowie. Zobacz, co powinien zawierać i jak może ci pomóc

Przygotowując się do narodzin dziecka, warto mieć w zanadrzu plan porodu. To pomaga określić wiele ważnych szczegółów związanych z przebiegiem procedury, która ma wpływ na zdrowie kobiety.

Jak wynika z ankiety „Głos Matek” Fundacji Rodzić po Ludzku, 60 procent kobiet, które urodziły dziecko w latach 2022-2024, miało przygotowany Plan Porodu. Jest on dołączany jest do indywidualnej dokumentacji medycznej kobiety rodzącej.

Wciąż jednak istnieje potrzeba edukacji zarówno wśród pacjentek, jak i lekarzy oraz decydentów w szpitalach, na temat stosowania Planu Porodu. Wśród ankietowanych matek tylko 66 proc. twierdzi, że był on respektowany w całości lub z uzasadnionymi wyjątkami.

Z tego powodu powstał poradnik na temat Planu Porodu z informacjami dla pacjentek i personelu medycznego na oddziałach położniczych przygotowany przez Fundację Rodzić po Ludzku, która aktywnie wspiera okołoporodowe prawa kobiet. Został on przygotowany w ramach konkursu „Anioły Rodzić po Ludzku 2024”.

Plan Porodu to dokument wprowadzony rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 roku w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.

Plan porodu obejmuje wszystkie elementy postępowania medycznego podczas porodu oraz określenie miejsca porodu. W Planie porodu kobieta w ciąży zawiera swoje preferencje, potrzeby i oczekiwania wobec przebiegu porodu i opieki okołoporodowej w placówce.

Zgodnie z zapisami Standardu, Plan Porodu powinien być dołączony jako część dokumentacji medycznej. Z planem tym powinien zapoznać się personel medyczny w momencie przyjęcia kobiety na oddział porodowy. Omówienie go z położną lub lekarzem daje obu stronom możliwość poznania się i okazję do zbudowania partnerskiej relacji. Jest to też dobry moment na ustalenie planu alternatywnego.

Warto pamiętać, że poród to wydarzenie, w którym nie wszystko można przewidzieć. Zdarza się, że niektórych zapisów planu porodu nie uda się zrealizować. Jeżeli z powodów medycznych lub organizacyjnych opieka będzie odbiegać od zapisów w planie porodu, kobieta rodząca powinna zostać szczegółowo o tym poinformowana.

Nie ma odgórnie narzuconego wzoru planu porodu. Ważne jest, żeby odnosił się do preferencji kobiety takich, jak:

• miejsce porodu,

• warunki porodu,

• obecność osoby/osób towarzyszących,

• oczekiwania wobec łagodzenia bólu,

• zgoda lub brak zgody na wykonywanie różnych zabiegów medycznych.

Plan Porodu to indywidualna lista oczekiwań i potrzeb skierowana do personelu medycznego, która pomaga zapoznać się z preferencjami kobiety dotyczącymi przebiegu porodu. Obejmuje on wszystkie okresy porodu, w szczególności, kobieta może określić w nim czy np. chce być aktywna i przyjmować pozycję wertykalne, jakie preferuje sposoby łagodzenia bólu porodowego, czy zależy jej szczególnie na ochronie krocza etc.

Kobieta przygotowująca się do porodu może dziś z łatwością znaleźć w internecie przykładowe plany porodu. Może z nich skorzystać w całości, potraktować jako inspirację do napisania własnego, wybrać punkty najważniejsze dla niej lub może skorzystać z kreatora Planu Porodu na stronie Fundacji Rodzić po Ludzku.

Plan porodu nie jest obowiązkowy, ale wypełnianie go może być niezwykle pomocne dla kobiety w ciąży. Możliwość stworzenia własnego scenariusza porodu może zwiększyć poczucie sprawczości, decyzyjności i kompetencji kobiety. Poprzez możliwość wyrażenia swoich potrzeb w Planie Porodu wspiera autonomię kobiety w procesie porodu.

To daje przyszłej matce większe poczucie kontroli nad sytuacją, co może pomóc zmniejszyć stres i obawy związane z porodem. Może też ochronić ją przed pewnymi problemami po porodzie, jeśli określone decyzje są podejmowane w oparciu o stan jej zdrowia.

Plan Porodu można i warto stworzyć we współpracy z osobami, które będą mogły wspierać kobietę zarówno w przygotowaniach, jak i w samym porodzie. Kluczową osobą, która pomoże zrozumieć, jakie opcje są dostępne w szpitalu, w którym kobieta planuje urodzić, jest położna. Warto przy tym skorzystać z pomocy położnej POZ, do której kobieta powinna zostać skierowana od 24 tygodnia ciąży.

Położna może doradzić rozwiązania odpowiednie dla sytuacji zdrowotnej kobiety i podpowiedzieć, jakie są realne możliwości na danym oddziale położniczym, np. w zakresie dostępności znieczulenia zewnątrzoponowego czy możliwości porodu w wodzie. Położna zna procedury medyczne, standardy opieki i może pomóc lepiej zrozumieć, jak wygląda zazwyczaj przebieg porodu.

Osobą, z którą należy również omówić medyczne aspekty Planu Porodu, jest lekarz prowadzący ciążę, który ma wiedzę o stanie zdrowia kobiety. Podczas takiej wizyty kobieta powinna otrzymać informacje zgodne z aktualną wiedzą dotyczące interwencji medycznych, które mogą być konieczne w jej przypadku, np. komplikacje związane z cukrzycą ciążową, nadciśnieniem czy zaburzeniami krzepliwości krwi.

Opcje zawarte w Planie Porodu warto omówić z osobą towarzyszącą kobiecie w porodzie – może to być partner, osoba bliska czy doula. Taka osoba powinna znać potrzeby przyszłej mamy, aby móc ją wspierać w trakcie porodu, m.in dotyczące znieczulenia, pozycji porodowych, aby także ułatwiać komunikację z personelem medycznym.

Źródło: Fundacja Rodzić po Ludzku