Ropień okołomigdałkowy – objawy, możliwe przyczyny i powikłania. Leczenie ropy na migdale

Ropień okołomigdałkowy – skąd bierze się ropa na migdale?

Ropień okołomigdałkowy stanowi w większości przypadków powikłanie przebytej anginy. To zbiornik z treścią ropną tworzący się koło migdałka, zwykle po jednej stronie (choć zdarzają się też ropnie obustronne). Najczęściej powikłanie to występuje u nastolatków i osób dorosłych w młodym wieku, którzy nie doleczyli anginy lub całkowicie ją zignorowali i nie podjęli antybiotykoterapii, mimo takiej potrzeby. Rzadziej ropa na migdale pojawia się u dzieci, choć to one najczęściej chorują na anginę.

Ropień okołomigdałkowy tworzy się pomiędzy ścianą gardła a torebką otaczającą migdałek. Zwykle za gromadzenie się ropy na migdale odpowiadają bakterie beztlenowe, nieco rzadziej tlenowe lub mieszane populacje bakterii. Najczęstszą lokalizację stanowi granica łuku podniebienno-językowego i podniebienia miękkiego (ropień przednio-górny). Stosunkowo często pojawiają się też ropnie okołomigdałowe tylno-górne, wypychające migdałek ku górze. Najrzadsze przypadki to ropnie zewnętrzne dolne, a także wewnątrzmigdałkowe. W rzadkich przypadkach ropa na migdałach pojawia się bez wcześniejszego zakażenia bakteriami.

Ropa na migdale daje bardzo uciążliwe objawy. Należą do nich m.in. silny ból (spowodowany owrzodzeniem błony śluzowej w okolicy migdałków, obrzękiem gardła i języczka, powiększeniem węzłów chłonnych), uczucie rozbicia i zmęczenia oraz często szczękościsk. Nieleczony ropień może przebić się do jamy ustnej lub stanowić przyczynę groźnych stanów chorobowych (np. ropowicy przestrzeni przygardłowej, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zakrzepowego zapalenia żyły szyjnej, sepsy).

Ropień okołomigdałkowy – przyczyny

Ropień okołomigdałkowy rozwija się w wyniku zaniedbania infekcji bakteryjnej gardła. Pojawia się głównie w wyniku niedoleczonej, nieleczonej w ogóle lub nieprawidłowo leczonej anginy, bądź zapalenia migdałków. Ropnie pojawiające się "nagle", bez wcześniejszej choroby, wywodzą się prawdopodobnie z procesów chorobowych toczących się w śliniankach.

Istnieje też kilka zachowań i okoliczności, które mogą przyczynić się do powstania ropnia na migdałkach. Czynniki zwiększające ryzyko tego powikłania:

• choroby dziąseł i przyzębia z zakażeniami bakteryjnymi,
• przewlekłe stany zapalne w jamie ustnej,
• palenie tytoniu.

Ropień okołomigdałkowy – objawy

Ropień okołomigdałkowy w pierwszym stadium rozwoju bywa brany za kolejny objaw anginy czy zapalenia migdałków. Towarzyszą mu przede wszystkim:

• narastający, silny ból po jednej stronie gardła (w przypadku ropnia jednostronnego),
• szczękościsk,
• trudności w przełykaniu śliny, napojów, pokarmu.

Objawy, jakie powoduje ropień w gardle bywają na tyle silne i uciążliwe, że stają się przyczyną wizyty na ostrym dyżurze laryngologicznym. Do dodatkowych dolegliwości obecnych przy pojawieniu się ropy na migdale zalicza się też:

• ból głowy,
• wysoka gorączka z dreszczami,
• zmiana barwy głosu lub wręcz trudności w mówieniu,
• powiększenie węzłów chłonnych po stronie, na której zlokalizowany jest ropień,
• ból ucha po stronie, na której rozwinęła się infekcja,
• nadmierne ślinienie,
• obrzęk i ból twarzy,
• nieprzyjemny zapach z ust, niekiedy bardzo intensywny,
• w ropniu tylnym zdarzają się zaburzenia oddychania.

Ropień okołomigdałkowy powoduje pogorszenie ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia.

Ropień okołomigdałkowy – diagnostyka

W przypadku wystąpienia objawów ropnia należy szybko udać się na ostry dyżur lub do przychodni. Ropień okołomigdałkowy diagnozuje lekarz laryngolog. Pierwszym krokiem w procesie diagnozy jest wywiad oraz badanie laryngologiczne. Najczęściej w badaniu przedmiotowym stwierdza się objawy ostrego zapalenia migdałków i ich asymetrię, obrzęk języczka i jego przesunięcie w stronę zdrowego migdałka oraz niekiedy białawy nalot na języku. Lekarz może za pomocą strzykawki z igłą pobrać treść ropną, by poddać ją badaniu laboratoryjnemu. Jeśli diagnoza nadal nie jest pewna, zaleca się wykonanie USG szyi lub tomografii komputerowej. Dopiero po pewnym stwierdzeniu ropnia okołomigdałkowego przystępuje się do leczenia farmakologicznego, chirurgicznego lub obu w zależności od nasilenia objawów i potrzeb pacjenta.

Ropień okołomigdałkowy – leczenie

Ropień okołomigdałkowy można leczyć za pomocą antybiotykoterapii. W niektórych, łagodniejszych przypadkach przyjęcie pełnego cyklu leków sprawia, że bakterie giną i ropień zanika. Antybiotyki w tym przypadku podawane są dożylnie, dla szybszego efektu leczenia. Niestety, ropień okołomigdałkowy bardzo często wymaga nacięcia i oczyszczenia z treści ropnej. Zabieg wykonuje chirurg, w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym (u dzieci). Drenaż ropnia może być wykonywany w kilku etapach, aż cała treść ropna wycieknie. Już pierwsze nacięcie ropnia powoduje ulgę i poprawę stanu zdrowia u większości pacjentów. Jednocześnie stosuje się antybiotykoterapię oraz płukanie jamy ustnej specjalnymi środkami antyseptycznymi.

W niektórych przypadkach ropa na migdałach wiąże się z koniecznością przeprowadzenia tonsillektomii (wycięcia migdałka). Zabieg jest bezwzględnie zalecany, gdy po wstępnym nacięciu ropnia pojawia się krwawienie. Wskazanie do jego przeprowadzenia występuje też, gdy po nacięciu i próbie opróżnienia ropnia objawy choroby nadal się utrzymują. Także nawracające ropnie okołomigdałkowe lub przewlekłe zapalenie migdałków stanowią wskazanie do przeprowadzenia zabiegu.

Oprócz leczenia przyczynowego podejmuje się także leczenie objawowe (nawadnianie pacjenta, który ma problemy z przełykaniem lub szczękościskiem, podawanie leków przeciwbólowych, często kilkudniowa hospitalizacja ze względu na ogólny stan pacjenta i ryzyko powikłań zagrażających zdrowiu).

Ropień okołomigdałkowy - profilaktyka

Ropień okołomigdałkowy jest najczęściej powikłaniem anginy paciorkowcowej lub bakteryjnej. Podstawowym działaniem profilaktycznym jest szybkie i skuteczne leczenie tej choroby. Nie można przerywać antybiotykoterapii przed przyjęciem całej zalecanej dawki leków, nawet jeśli samopoczucie jest już dużo lepsze.

Pacjenci cierpiący na przewlekłe zapalenie migdałków lub ze skłonnością do powikłań i nawracających ropni powinni przemyśleć zabieg usunięcia migdałków. Ten bezpieczny zabieg to jedyny sposób skutecznie zapobiegający pojawieniu się ropnia w przyszłości.

Dowiedz się, kiedy antybiotyki pomagają, a kiedy szkodzą.