Przestajesz pić kawę i boli cię głowa? To nie przypadek. Naukowcy wyjaśniają

Brak porannej kawy to ból głowy — dosłownie. Choć kofeinę często wykorzystuje się, by dodać sobie energii i ożywić się na początek dnia, nagłe zmniejszenie jej dawki może prowadzić do bolesnych bólów głowy. Dla osób próbujących całkowicie zerwać z nawykiem picia kawy, taki ból bywa wyjątkowo uciążliwy.

– Bóle głowy związane z odstawieniem kofeiny potrafią być zaskakująco intensywne. Może to wywołać ból przypominający migrenę — pulsujący, tętniący, rwący – powiedział dr Nolan Pearson, neurolog i specjalista od bólów głowy z Cedars-Sinai Medical Center w Los Angeles w rozmowie z Live Science.

Zatem dlaczego odstawienie kofeiny bywa tak bolesne? Neurolodzy wciąż nie są tego całkowicie pewni, jednak mają pewne teorie i kilka wskazówek, jak radzić sobie z tym dotkliwym bólem.

Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Bólów Głowy (ICHD-3), bóle głowy po odstawieniu kofeiny pojawiają się u osób, które spożywają powyżej 200 mg kofeiny dziennie — czyli tyle, ile znajduje się w dwóch filiżankach kawy — przez ponad dwa tygodnie, a następnie nagle przestają ją spożywać. Ból głowy zwykle pojawia się w ciągu 24 godzin bez kofeiny i mija w ciągu tygodnia lub po przyjęciu kolejnej dawki kofeiny.

Ciągle nie jest do końca jasne, dlaczego bóle głowy związane z odstawieniem są takie bolesne. Ponieważ kofeina oddziałuje na wiele układów organizmu, eksperci nie potrafią wskazać jednej, głównej przyczyny. Jednak prawdopodobnie ból jest częściowo wynikiem rozszerzenia naczyń krwionośnych.

Kofeina zwęża naczynia krwionośne — dlatego też, paradoksalnie, może być stosowana do łagodzenia niektórych typów bólu głowy, jak zauważa Mayo Clinic. Gdy przerywamy jej stosowanie, naczynia się rozszerzają, co prowadzi do większego przepływu krwi i potęguje ból. Jednak dr Brian McGeeney, neurolog i specjalista od bólów głowy w Brigham and Women's Hospital w Bostonie, podkreśla, że to tylko część tłumaczenia.

– To ma znaczenie, ale nie wyjaśnia wszystkiego – powiedział dr Brian McGeeney w rozmowie z Live Science.

Inne wyjaśnienie dotyczy receptorów adenozyny. Kofeina blokuje adenozynę — związek będący budulcem RNA — przed przyłączaniem się do receptorów w ośrodkowym układzie nerwowym. Powoduje to, że neurony pracują szybciej, a naczynia się zwężają, dzięki czemu czujemy się bardziej pobudzeni i skoncentrowani.

Gdy ktoś nagle odstawia kofeinę, gwałtowny wzrost adenozyny w organizmie może przyczynić się do bólów głowy po jej odstawieniu. To także tłumaczy, dlaczego kofeina bywa wykorzystywana do łagodzenia bólów głowy: blokując receptory adenozyny, nie pozwala naczyniom się poszerzać. Co więcej, kofeina może poprawić działanie leków przeciwbólowych, takich jak ibuprofen czy paracetamol, o czym informuje Mayo Clinic.

Jednak jak zauważa Pearson, wiele aspektów odstawienia kofeiny pozostaje tajemnicą.

– Nie wszystko jeszcze wiemy, ale to są jedne z powodów, przez które mogą pojawiać się bóle głowy – mówi.

Ból głowy związany z odstawieniem kofeiny często pojawia się w szpitalach, kiedy pacjenci muszą zrezygnować z kawy przed zabiegiem. Badania pokazują również objawy odstawienne u osób poszczących, na przykład muzułmanów podczas Ramadanu.

– Gdy życie zostaje nieoczekiwanie zakłócone — na przykład trafiasz na izbie przyjęć lub zostajesz przyjęty do szpitala — często pojawiają się objawy odstawienia kofeiny – zauważa McGeeney.

Kofeina jest zwykle bezpieczna w umiarkowanych ilościach. Jednak jeśli ktoś planuje ograniczyć lub zupełnie zrezygnować z kofeiny, eksperci zgodnie radzą robić to stopniowo. Każdego dnia pij nieco mniej lub zastępuj kawę napojami z mniejszą ilością kofeiny, jak herbata, ułatwiając w ten sposób przejście.

– Jeśli ktoś regularnie pije kofeinę i chce ją ograniczyć, radziłbym robić to powoli. Nie szybciej niż o 25–50 mg kofeiny dziennie mniej — czyli o ćwierć do pół filiżanki kawy – podkreśla Pearson.

Jeśli ból głowy utrzymuje się dłużej niż tydzień, Pearson zaleca skonsultowanie się z lekarzem, ponieważ taki czas trwania wskazuje, że ból głowy może mieć inną przyczynę niż odstawienie kofeiny.

Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie jest poradą medyczną.

Źródło: Live Science from Future Media