Poronienie – przyczyny i postępowanie. Jak radzić sobie ze stratą ciąży?

Przyczyny poronienia, czyli straty ciąży są różne. Najczęściej wymienia się czynniki:

• genetyczne,
• anatomiczne,
• immunologiczne,
• hormonalne,
• infekcyjne.

Istnieje również spora grupa poronień o niewyjaśnionym pochodzeniu. Określane są jako poronienia idiomatyczne. Biorąc pod uwagę przyczyny genetyczne poronienia, można mówić zwłaszcza o nieprawidłowej liczbie chromosomów. Anomalie chromosomowe uważa się za przyczynę około 50% samoistnych poronień. Za samoistne poronienia odpowiadają także przyczyny anatomiczne. Zaliczają się do nich wrodzone wady macicy związane z zaburzeniami miesiączkowania wpływające negatywnie na proces zagnieżdżania zarodka. Inne przyczyny anatomiczne odpowiadające za wczesne poronienia to zrosty wewnątrzmaciczne oraz niewydolność szyjki macicy. Wskazuje się również na przyczyny immunologiczne, aczkolwiek, odgrywają one mniejszą rolę we wczesnych stratach ciąży.

Do kolejnej grupy przyczyn zaliczają się przyczyny hormonalne, stanowiące około 5% przyczyn poronień nawracających. Dla implantacji i rozwoju wczesnej ciąży niezbędne jest prawidłowe funkcjonowanie ciałka żółtego. Bezpośrednio z tym związana faza lutealna to rezultat normalnego wzrostu pęcherzyków jajnikowych. Jeśli w tej kwestii pojawiają się defekty to zmniejszona, jest produkcja progesteronu. Niewystarczająca jest również synteza lipoprotein o małej gęstości. Niskie stężenie progesteronu wiąże się z zaburzeniami fazy lutealnej. U kobiet z tym zaburzeniem częstość poronień może wynosić od 30% do 50%. Czynniki infekcyjne w najmniejszym stopniu odpowiadają za poronienia. U kobiet w ciąży wykonuje się jednak rutynowe badania w kierunku toksoplazmozy, różyczki i wirusa opryszczki.

Wyróżnia się dwa podstawowe objawy kliniczne poronienia:

• krwawienie,
• silny ból podbrzusza.

Najwcześniejszym objawem poronienia jest plamienie[/b], w przypadku którego wskazaniem jest przeprowadzenie badania przedmiotowego: wywiadu lekarskiego, badania USG oraz badania stężenia gonadotropiny kosmówkowej (hCG). Jest to podstawowe działanie, pozwalające określić charakterystykę krwawienia we wczesnej ciąży. Jeśli krwawienie jest obfite to, może świadczyć o niecałkowicie odklejonym łożysku. Ból będący objawem poronienia ma charakter napadowy, o różnym stopniu nasilenia. Zwykle kobiety odczuwają go w okolicy podbrzusza lub w okolicy lędźwiowo-krzyżowej.

Medyczne konsekwencje poronienia to: krwotoki położnicze, wstrząs hipowolemiczny, interwencje wewnątrzmaciczne, immunizacja czynnikiem Rh, niewydolność cieśniowo-szyjkowa oraz następstwa pozasomatyczne.

Nie ulega wątpliwości, że strata ciąży to problem interdyscyplinarny. Dotyka takich dziedzin jak: położnictwo, epidemiologia, zdrowie publiczne, czy psychologia. Niezależnie od tego, w którym tygodniu ciąży kobieta straciła dziecko – personel medyczny powinien otoczyć ją odpowiednią opieką lekarską oraz niezbędnym wsparciem psychologicznym. Poza postępowaniem diagnostyczno-medycznym trzeba również udzielić pacjentce właściwego wsparcia informacyjnego co do praw jej przysługujących. Niestety, nadal najmniej uwagi poświęca się temu, w jakim stanie psychicznym jest kobieta po poronieniu.

Po stracie ciąży dominują u kobiet uczucia takie jak: szok, zaprzeczenie, gniew, złość, poczucie winy i bezradność.

Niejednokrotnie kobiety po poronieniach chorują na depresję, zwłaszcza gdy nie otrzymują odpowiedniego wsparcia od otoczenia. Mogą również pojawić się zespoły lękowe oraz zespół stresu pourazowego. Dlatego coraz mocniejszy akcent należy kłaść na tworzenie standardów wielodyscyplinarnej opieki nad kobietami tracącymi ciążę w wyniku poronienia.

Poronienia nawykowe, czyli nawracające dotyczą około 2% kobiet. Terminem tym określa się trzy lub więcej następujących po sobie strat wczesnych ciąż. Przyjmuje się, że poronienia nawracające stanowią około 5% wszystkich poronień samoistnych. Badania dowodzą, że przebieg pierwszej ciąży nie pozostaje bez znaczenia dla ciąż kolejnych. Na przykład, ryzyko poronienia u kobiety, która nie była w ciąży lub ma już dziecko wynosi 5%. Natomiast, u kobiety, u której jedna ciąża zakończyła się poronieniem, pułap wzrasta do nawet 20 proc. Ryzyko kumuluje się wraz ze wzrostem liczby poronień oraz związane jest z wiekiem kobiety. Większość kobiet traci ciążę na wczesnym etapie jej trwania.

Nawracające poronienia są bardzo stresujące dla kobiety. Zwłaszcza że ich przyczyna jest trudna do ustalenia, bądź może wynikać z nałożenia się na siebie kilku czynników. Dlatego w postępowaniu medycznym tak ważne jest nie tylko diagnozowanie, ale empatyczne podejście do pacjentki. W przypadku diagnozy ważne jest określenie wieku płodu, kiedy dochodziło do obumarcia oraz przeprowadzenie kompleksowego wywiadu ginekologiczno-położniczego.

Dr n. med. Anetta Karwacka, ginekolog położnik o tym dlaczego grypa może być niebezpieczna dla kobiet w ciąży: