Różyczka jest chorobą dobrze zbadaną i opisaną w literaturze medycznej. Odkryło ją dwóch niemieckich naukowców dopiero w latach 40. ubiegłego stulecia. Obecnie dzięki obowiązkowym szczepieniom ochronnym skuteczne udało się wyeliminować, powszechne jeszcze w latach 70. XX wieku, ogniska epidemiologiczne różyczki.
Różyczka – objawy
Różyczka to choroba wywoływana przez wirus różyczki, którym można zakazić się przede wszystkim drogą kropelkową. Charakteryzuje się ona wysoką zaraźliwością. Większość zanotowanych przypadków tej choroby zakaźnej to różyczka u dzieci, która przebiega stosunkowo łagodnie. Szczyt zachorowania na różyczkę przypada na późną zimę i wczesną wiosnę, a okres wylęgania się choroby po zakażeniu trwa 2-3 tygodnie.
Różyczka charakteryzuje się przebiegiem kilkufazowym ze zróżnicowanymi symptomami towarzyszącymi. Najpowszechniejsze objawy różyczki to:
- Pogorszenie samopoczucia.
- Ogólne osłabienie organizmu.
- Podwyższona temperatura ciała.
- Utrata łaknienia.
- Bóle stawowe.
- Zapalenie gardła i zapalenie spojówek.
- Powiększenie węzłów chłonnych.
- Plamista lub grudkowo-plamista wysypka skórna, która występuje: na twarzy (głównie za uszami) i tułowiu, a następnie pojawia się także na kończynach. Często towarzyszy jej uporczywy świąd. Wysypka najczęściej znika po 2-3 dniach i nie pozostawia po sobie przebarwień.
Jak wygląda różyczka?
Pierwsze objawy różyczki mogą być mylone z grypą lub przeziębieniem. Zwykle można zaobserwować: gorączkę, brak apetytu, złe samopoczucie i ogólne osłabienie organizmu. Po kilku dniach od wystąpienia tych symptomów na skórze mogą pojawić się małe, czerwone plamki, które przeradzają się w plamistą lub grudkowo-plamistą wysypkę. Występuje ona przede wszystkim na twarzy, tułowiu, nogach i rękach. Niekiedy może się ona pojawić również na języku i błonie śluzowej gardła. Wysypka przy różyczce znika samoistnie po kilku dniach i nie pozostawia po sobie przebarwień.
Różyczka u dzieci i niemowląt – przebieg
Różyczka u dzieci przybiera postać łagodnej choroby z towarzyszącą gorączką i wysypką. Powikłania po tej chorobie w przypadku dzieci występują bardzo rzadko. Przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień ochronnych różyczka dotykała w głównej mierze dzieci do lat 13. Przebycie choroby gwarantuje całkowitą odporność. Co istotne, różyczka u dzieci niekiedy może przebiegać bezobjawowo lub jej objawy mogą być na tyle niespecyficzne, że można je pomylić z innymi zakażeniami wirusowymi.
Szczepionka - odra, świnka, różyczka
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania różyczce są szczepienia ochronne, które podaje się w szczepionce skojarzonej 3w1, która nazywana jest szczepionką MMR. Jej nazwa pochodzi od angielskich nazw trzech chorób zakaźnych: odry (meales), świnki (mumps) i różyczki (rubella). W Polsce szczepionka ta jest obowiązkowa dla dzieci, a co za tym idzie – refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Jej pierwsza dawka podawana jest w 13-14 miesiącu życia dziecka, a druga – w 10 roku.
Przeciw odrze, śwince i różyczce mogą zaszczepić się również osoby dorosłe, jednakże muszą one za nią zapłacić z własnej kieszeni (koszt szczepionki MMR wynosi ok. 100-150 zł). Podstawowym wskazaniem do wykonania takiej szczepionki jest brak dwóch dawek szczepienia w dzieciństwie. Jest to zalecane w szczególności osobom, które mają częsty kontakt z dziećmi (np. przedszkolankom), a także kobietom, które planują ciążę.
Przeczytaj również:
Różyczka w ciąży – czym może grozić?
W większości przypadków różyczka jest łagodną chorobą wirusową, której towarzyszy gorączka i wysypka plamista o bladoróżowym kolorze. Jednakże niekiedy może być ona niebezpieczna. Mowa tu w szczególności o różyczce w ciąży (zwłaszcza w 4. pierwszych miesiącach), która wiąże się z wysokim ryzykiem wystąpienia powikłań u płodu. W wyniku wystąpienia różyczki u kobiety w ciąży może dojść do transmisji wirusa z matki na dziecko. Wówczas występuje tzw. różyczka wrodzona, która nieuchronnie prowadzi do poważnych powikłań.
Najczęstsze powikłania u dziecka w przypadku różyczki w ciąży to:
- Głuchota wrodzona.
- Wady serca.
- Wady wzroku – zaćma, jaskra, niedowidzenie.
- Wady układu krwionośnego.
- Wady układu naczyniowego.
- Zaburzenia neurologiczne.
- Małogłowie.
- Upośledzenia umysłowe.
- Zapalenie wątroby, nerek lub śledziony.
- Skaza małopłytkowa.
- Plamiste zmiany skórne.
Piotr Gryglas o tym, dlaczego różyczka jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży:
Różyczka – jak leczyć?
Leczenie przyczynowe różyczki nie istnieje, ponieważ choroba ta ma podłoże wirusowe. Osobom zmagającym się z różyczką podaje się jedynie leki, które mają na celu złagodzić dotkliwość objawów tej choroby. Zazwyczaj są to niesteroidowe leki przeciwzapalne, które działają m.in. przeciwgorączkowo.
Zobacz również:
Źródła:
- Dontigny L., Arsenault M.Y., Martel M.J.: Rubella in pregnancy. SOGC clinical practice guidelines No 203, 2008. J. Obstet. Gynaecol. Can. 2008; 30: 152–158.
- Drutz J., Różyczka. Pediatria po Dyplomie. 2011; 15: 69-71.
